tag:blogger.com,1999:blog-5201391425460798142024-03-13T07:11:18.045-08:00МЭРГЭЖЛИЙН ЁС ЗҮЙИ.Кант “Хэн өөрийнхөө өмнө хүлээсэн үүргээ зөрчинө, тэр хүн чанараа алдана. Тэгвэл тэр бусдын өмнө хүлээсэн үүргээ жинхэнэ ёсоор нь биелүүлж чадахаа аль хэдийн больсон байна” гэж тэмдэглэсэн. Дээрх асуудлаас дүгнэж үзэхэд, мэргэжлийн ёс зүйн үндсэн асуудал нь мэргэжлийн үүрэг хариуцлагаар илэрдэг ажЧ.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.comBlogger25125tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-53205950355780318462021-04-20T02:08:00.004-08:002021-06-14T05:05:04.409-08:00“Монголчуудын амьтныг хамгаалах ёс суртахууны уламжлал ба орчин үе” (УБ.,2020)<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-tLQEgq-MjBc/YH6n2YUvVTI/AAAAAAAAAgE/0m5xFPIgPSQqX7d62EPUEnzBapSI24xuQCLcBGAsYHQ/s1440/5.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1440" data-original-width="1440" height="628" src="https://1.bp.blogspot.com/-tLQEgq-MjBc/YH6n2YUvVTI/AAAAAAAAAgE/0m5xFPIgPSQqX7d62EPUEnzBapSI24xuQCLcBGAsYHQ/w628-h628/5.jpg" width="628" /></a></div><br /> <span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px;">“Монголчуудын амьтныг хамгаалах ёс суртахууны уламжлал ба </span><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px;">орчин үе” (УБ.,2020) хамтын бүтээл хэвлэгдлээ. Тус бүтээлийн нэгдүгээр бүлгийг ШУА-ийн Философийн хүрээлэнгийн эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, доктор М.Золзаяа; хоёр болон дөрөвдүгээр бүлгийг МУИС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхимийн багш доктор, дэд профессор Д.Оюунгэрэл; гуравдугаар бүлгийг ХААИС-ийн багш доктор Ч.Баярчимэг бичжээ. Зохиогчид амьтныг хамгаалах ёс зүйн үзэл, хандлага, амьтны жам ёсны эрх, түүний хамгаалал, амьтныг хамгаалах ёс суртахуун ба эрх зүйн зохицуулалтын хамаарал, амьтныг хамгаалах монголчуудын уламжлалт ёсны талаар авч үзсэн байна. Хамтын бүтээлийг МУИС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхимийн багш доктор, профессор Р.Дарьхүү редакторлажээ.</span><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px;"> </span><p></p>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-15205554436131719962021-04-20T02:07:00.000-08:002021-04-20T02:07:03.719-08:00<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-m_ClvVwGRMo/YH6nv13K1RI/AAAAAAAAAf8/JQIoig_Pk74DfIrXnR_S088D-0WjhgYMgCLcBGAsYHQ/s960/4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="720" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-m_ClvVwGRMo/YH6nv13K1RI/AAAAAAAAAf8/JQIoig_Pk74DfIrXnR_S088D-0WjhgYMgCLcBGAsYHQ/s320/4.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-0KhDUJjfRXI/YH6nv3tzZgI/AAAAAAAAAgA/wwzGKQBp684Gry8C1Z2iV45b7RV9nkg5QCLcBGAsYHQ/s960/3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="722" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-0KhDUJjfRXI/YH6nv3tzZgI/AAAAAAAAAgA/wwzGKQBp684Gry8C1Z2iV45b7RV9nkg5QCLcBGAsYHQ/s320/3.jpg" /></a></div><br /><p></p>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-38077877328154115702021-04-20T02:03:00.003-08:002021-04-20T02:03:22.102-08:00Тогтвортой хөгжил: ногоон ёс зүй<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UEgCSNxNd58/YH6moEBW0MI/AAAAAAAAAf0/ka7cpjZGIbgmbgK9_4wEklPsplnMWvU8wCLcBGAsYHQ/s401/2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="401" data-original-width="400" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-UEgCSNxNd58/YH6moEBW0MI/AAAAAAAAAf0/ka7cpjZGIbgmbgK9_4wEklPsplnMWvU8wCLcBGAsYHQ/s320/2.jpg" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; text-align: left;">МУИС, ШУС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхим, ШУА-ийн Философийн хүрээлэн, Монголын Философийн холбоо, Номын Гурван Хүрдэн Сан, ШУТИС-ийн БУХС, Философийн салбар төгсөгчдийн холбоо, болон бусад хамтарч зохион байгуулсан эрдэм шинжилгээний хурлын илтгэлийн эмхтгэл. Тус эмхэтгэлд экологийн ёс зүйн боловсрол, байгаль орчныг хамгаалах уламжлал, экологийн ёс зүйн орчин үеийн онол-практикийн асуудлууд зэрэг чиглэлээр их дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагын 45 эрдэмтэн судлаачийн 30 илтгэл багтсан байна. Тухайлбал, профессор Д.Тунгалаг “Байгаль орчноо хайрлан хамгаалах уламжлалт монгол сэтгэлгээний онцлог”, профессор Б.Галиндэв “Экологийн боловсрол, ёс зүй эх оронч үзлийн тулгуур болох нь”, профессор Р.Дарьхүү “Монгол улс дахь экологийн ёс зүйн сургалт, судалгааны өнөөгийн байдал”, профессор М.Гантуяа, магистр Б.Бадрах нарын “Байгаль орчлонгийн талаарх нүүдэлчдийн ба буддын уламжлалт үзэл ойлголтын зохицол”, доктор Ц.Батцэрэнгийн “Био ёс зүйн хөгжил ба монгол уламжлал”, профессор Б.Дагзмаа, доктор Б.Мөнхжавхлан нарын “Хүрээлэн буй орчны философи” хичээлийн хөтөлбөр, агуулгын тухайд”, профессор И.Лхам, доктор Г.Уянга нарын “Хүрээлэн буй хамгаалах үйлсэд их сургуулийн санаачилга, манлайлал” зэрэг илтгэлүүд хэвлэгдсэн байна.</span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div> <p></p>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-50866036648371150662021-04-20T02:00:00.004-08:002021-04-20T02:00:34.026-08:00Ёс суртахууны боловсрол<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-l0PpaltnQKw/YH6mE6S4u-I/AAAAAAAAAfs/Cq0FRg_tXTkKzurKNLxGjAMRaY-LxFJ9QCLcBGAsYHQ/s1080/1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="810" data-original-width="1080" height="240" src="https://1.bp.blogspot.com/-l0PpaltnQKw/YH6mE6S4u-I/AAAAAAAAAfs/Cq0FRg_tXTkKzurKNLxGjAMRaY-LxFJ9QCLcBGAsYHQ/w320-h240/1.jpg" width="320" /></a></div><br /> МУИС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхимийн багш, профессор Р.Дарьхүү, дэд профессор Д.Оюунгэрэл, ШУА-н Философийн хүрээлэнгийн эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга доктор М.Золзаяа нар “Ёс суртахууны боловсрол” хэмээх гарын авлагыг бичиж хэвлүүлсэн байна.<p></p>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-50645507431779758162016-11-03T07:37:00.000-08:002016-11-03T07:37:38.613-08:00холбогдох ном зохиол<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-jIIlGYKFRfA/WBtZrhphjDI/AAAAAAAAATc/eVbF7_6MonI7aY29ubT0moakBKpZ2RD3wCLcB/s1600/14915690_1144962638885248_6274017659191930187_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-jIIlGYKFRfA/WBtZrhphjDI/AAAAAAAAATc/eVbF7_6MonI7aY29ubT0moakBKpZ2RD3wCLcB/s320/14915690_1144962638885248_6274017659191930187_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-mGi2e4F7VNU/WBtZrucIsaI/AAAAAAAAATY/0Q8sDGSxrvUiTeP00Cz0NR-sDF5h4ftwgCLcB/s1600/14925290_1144962652218580_8033818736544599553_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-mGi2e4F7VNU/WBtZrucIsaI/AAAAAAAAATY/0Q8sDGSxrvUiTeP00Cz0NR-sDF5h4ftwgCLcB/s320/14925290_1144962652218580_8033818736544599553_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-v41xkMdPaQA/WBtZrjcEuNI/AAAAAAAAATU/yrfEZeWto1gbKO5SbC0my6E7iDxnhWESwCLcB/s1600/14925739_1144962512218594_5164804285999050430_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-v41xkMdPaQA/WBtZrjcEuNI/AAAAAAAAATU/yrfEZeWto1gbKO5SbC0my6E7iDxnhWESwCLcB/s320/14925739_1144962512218594_5164804285999050430_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-Rl2Bloko5eM/WBtZsAp7RiI/AAAAAAAAATo/SOcOqBdAbMg8A-UkPixdbKaPTygqlc32ACLcB/s1600/14937276_1144962578885254_3395960912601273543_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-Rl2Bloko5eM/WBtZsAp7RiI/AAAAAAAAATo/SOcOqBdAbMg8A-UkPixdbKaPTygqlc32ACLcB/s320/14937276_1144962578885254_3395960912601273543_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-RRWM1YnpbGY/WBtZsIYOX9I/AAAAAAAAATg/qOJcice13GgmwV28SKmR65cjdC4_A2mhACLcB/s1600/14947449_1144962422218603_6359773117020075339_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-RRWM1YnpbGY/WBtZsIYOX9I/AAAAAAAAATg/qOJcice13GgmwV28SKmR65cjdC4_A2mhACLcB/s320/14947449_1144962422218603_6359773117020075339_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-f9c34ev-wRE/WBtZsGVQxkI/AAAAAAAAATk/YQubZ09TroUTNCw_51htHAdCsaYvRXEgQCLcB/s1600/14947609_1144962632218582_1627499433585114048_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-f9c34ev-wRE/WBtZsGVQxkI/AAAAAAAAATk/YQubZ09TroUTNCw_51htHAdCsaYvRXEgQCLcB/s320/14947609_1144962632218582_1627499433585114048_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-5icvCXE26Sw/WBtZslk_cgI/AAAAAAAAATw/nRCSOfzT-To365qkvDh7D4aLyI-8ZEzJACLcB/s1600/14947713_1144962482218597_3026868563590394133_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-5icvCXE26Sw/WBtZslk_cgI/AAAAAAAAATw/nRCSOfzT-To365qkvDh7D4aLyI-8ZEzJACLcB/s320/14947713_1144962482218597_3026868563590394133_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-yYpfJ1koaGI/WBtZsiJTGII/AAAAAAAAATs/gd_k67GxAhEFbqmcp6XYgkjKyf6wMbu0wCLcB/s1600/14956399_1144962505551928_206538683826295854_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-yYpfJ1koaGI/WBtZsiJTGII/AAAAAAAAATs/gd_k67GxAhEFbqmcp6XYgkjKyf6wMbu0wCLcB/s320/14956399_1144962505551928_206538683826295854_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-lkNzM08lpaU/WBtZs05VSiI/AAAAAAAAAT0/fPqe3uf9HjIz-o5mmNTYi-Ac7yzca5dggCLcB/s1600/14956515_1144962565551922_5743523304124004675_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-lkNzM08lpaU/WBtZs05VSiI/AAAAAAAAAT0/fPqe3uf9HjIz-o5mmNTYi-Ac7yzca5dggCLcB/s320/14956515_1144962565551922_5743523304124004675_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-6Mx58vP1dbE/WBtZtFOCfcI/AAAAAAAAAT4/c80UL8R7JnEjCSijODEZTJ3xxeVaWOtPgCLcB/s1600/14962684_1144962572218588_6114000862325728687_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-6Mx58vP1dbE/WBtZtFOCfcI/AAAAAAAAAT4/c80UL8R7JnEjCSijODEZTJ3xxeVaWOtPgCLcB/s320/14962684_1144962572218588_6114000862325728687_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-DR63B5QbO_I/WBtZtXsnL4I/AAAAAAAAAT8/BPkZyfLvyR0cSKxilxLHHMQHj9XpaDv-QCLcB/s1600/14980834_1144962635551915_7482720151904242357_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-DR63B5QbO_I/WBtZtXsnL4I/AAAAAAAAAT8/BPkZyfLvyR0cSKxilxLHHMQHj9XpaDv-QCLcB/s320/14980834_1144962635551915_7482720151904242357_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br /></div>
Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-52607659619497591342016-10-27T01:23:00.002-08:002021-06-14T08:07:31.031-08:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<a href="https://www.academia.edu/10658187/%D0%9C.%D0%97%D0%BE%D0%BB%D0%B7%D0%B0%D1%8F%D0%B0_%D0%A7.%D0%91%D0%B0%D1%8F%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%94.%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D0%B3%D1%8D%D1%80%D1%8D%D0%BB._%D0%91%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%91%D1%81_%D0%B7%D2%AF%D0%B9._%D0%A3%D0%91._%D0%90%D1%80%D0%B8%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BB._2013_Zolzaya_M_Bayarchimeg_Ch_Oyungerel_D._Business_Ethics._Ulaanbaatar._2013">Бизнесийн ёс зүй</a></div><div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><h2 id="swp-tcr--title" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Georgia, Times, "Times New Roman", serif; font-size: 34px; font-weight: 500; line-height: 1.4em; margin-bottom: 16px; margin-top: 0px;">М.Золзаяа, Ч.Баярчимэг, Д.Оюунгэрэл. Бизнесийн ёс зүй. УБ.:Арилдал., 2013</h2></div><div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">https://www.academia.edu/10658187/%D0%9C_%D0%97%D0%BE%D0%BB%D0%B7%D0%B0%D1%8F%D0%B0_%D0%A7_%D0%91%D0%B0%D1%8F%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3_%D0%94_%D0%9E%D1%8E%D1%83%D0%BD%D0%B3%D1%8D%D1%80%D1%8D%D0%BB_%D0%91%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%91%D1%81_%D0%B7%D2%AF%D0%B9_%D0%A3%D0%91_%D0%90%D1%80%D0%B8%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BB_2013_Zolzaya_M_Bayarchimeg_Ch_Oyungerel_D_Business_Ethics_Ulaanbaatar_2013?email_work_card=reading-history</div><div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br /></div><div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span face="Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #333333; font-size: 14px;">Энэхүү товхимол нь бизнесийн болон экологийн ёс зүйн мэдлэгээ гүнзгийрүүлэх, үйл ажиллагаагаа зөв зохион байгуулах, хариуцлагатай хандах, өөрийгөө хянах, харилцан ашигтай хамтран ажиллах зэрэг арга барил эзэмшихэд бага боловч тус нэмэр үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Товхимлын “Ёс зүй ба бизнес”, “Бизнесийн ёс зүй ба соёл”, “Экологийн ёс зүй” зүйлийг доктор (Ph.D) Ч.Баярчимэг, “Экологийн ёс зүй ба нийгмийн хариуцлага”, “Бизнесийн ёс зүйн хариуцлага” зүйлийг доктор (Ph.D) М.Золзаяа, “Бизнесийн ёс зүйн зарчим” зүйлийг МУИС-ийн НШУС-ийн багш, доктор (Ph.D) Д.Оюунгэрэл нар тус тус бичлээ. Дараах линкээр орж 3D цахим номыг унших боломжтой. https://www.docstore.mn/Category/Details/30</span></div>
Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-12184789103335037882016-10-27T01:16:00.001-08:002016-10-27T01:19:35.744-08:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
Сэтгүүлчийн ёс зүй</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/aZcLaUHtsxs/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/aZcLaUHtsxs?feature=player_embedded" width="320"></iframe></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
Шүүгчийн ёс зүй</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<a name='more'></a><br /><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/aC0YUVQ4HNM/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/aC0YUVQ4HNM?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
Эрин зууны ёс зүй </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/nUjWcZ_wb1k/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/nUjWcZ_wb1k?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<br /></div>
Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-34404062123197502672016-10-27T01:14:00.002-08:002016-10-27T01:14:59.288-08:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
Ярилцлага 1</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/fKxNE0sHaO4/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/fKxNE0sHaO4?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
Ярилцлага 2</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/vW-Dmu2McHk/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/vW-Dmu2McHk?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<br />
<br />
<a name='more'></a></div>
Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-20737380096167292602013-03-23T05:59:00.002-08:002016-11-04T03:36:03.656-08:00Ёс зүйн талаар өгүүлсэн ном<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<a href="https://docstore.mn/pg/detail.aspx?i=25#">https://docstore.mn/pg/detail.aspx?i=25#</a><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-g2WTEXf461s/UU20HeEjB5I/AAAAAAAAAPU/yZ5IO21ei1w/s1600/IMG_3841.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://2.bp.blogspot.com/-g2WTEXf461s/UU20HeEjB5I/AAAAAAAAAPU/yZ5IO21ei1w/s200/IMG_3841.JPG" width="149" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-CCEqqXLRSkE/WBxyMwxp7WI/AAAAAAAAAWA/DDdns2EiG6s8cO5WfYWzwJ1ym9O4WvXLgCLcB/s1600/tungaa1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-CCEqqXLRSkE/WBxyMwxp7WI/AAAAAAAAAWA/DDdns2EiG6s8cO5WfYWzwJ1ym9O4WvXLgCLcB/s320/tungaa1.jpg" width="240" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-eyB0MoYaKp0/WBxyJ9CZPlI/AAAAAAAAAV8/OHWjsL-q46AOB2YxCMBFx6d_XkStNFneACLcB/s1600/tungaa2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-eyB0MoYaKp0/WBxyJ9CZPlI/AAAAAAAAAV8/OHWjsL-q46AOB2YxCMBFx6d_XkStNFneACLcB/s320/tungaa2.jpg" width="240" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-E2ri1I4eRnQ/WBxxygQc0cI/AAAAAAAAAVg/27ET_EJt-nYNC5Rw78mSYMN-Hp7I--_ngCLcB/s1600/tungaa3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-E2ri1I4eRnQ/WBxxygQc0cI/AAAAAAAAAVg/27ET_EJt-nYNC5Rw78mSYMN-Hp7I--_ngCLcB/s320/tungaa3.jpg" width="240" /></a></div>
<br />
<a name='more'></a><br /><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-SUq4-Q2if8g/UU20UG4jntI/AAAAAAAAAPc/bsOGmJBs4vQ/s1600/IMG_3847.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://3.bp.blogspot.com/-SUq4-Q2if8g/UU20UG4jntI/AAAAAAAAAPc/bsOGmJBs4vQ/s200/IMG_3847.JPG" width="149" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-u7d_zAruhIc/UU20lPS9k3I/AAAAAAAAAPk/BwKLiHlNmas/s1600/IMG_3849.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://1.bp.blogspot.com/-u7d_zAruhIc/UU20lPS9k3I/AAAAAAAAAPk/BwKLiHlNmas/s200/IMG_3849.JPG" width="149" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-N195XdcaLuY/UU20vYel21I/AAAAAAAAAPs/q7JsaSD4Qt8/s1600/IMG_3846.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://2.bp.blogspot.com/-N195XdcaLuY/UU20vYel21I/AAAAAAAAAPs/q7JsaSD4Qt8/s200/IMG_3846.JPG" width="149" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-RclFg371Rc4/WBtXvtS54JI/AAAAAAAAATA/6aj0MDlE6Twtr82FIQYk7WCflHmlF9RbACLcB/s1600/14906830_1144962628885249_5141998831962796886_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-RclFg371Rc4/WBtXvtS54JI/AAAAAAAAATA/6aj0MDlE6Twtr82FIQYk7WCflHmlF9RbACLcB/s320/14906830_1144962628885249_5141998831962796886_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-Y6nGhspk1s4/WBtYLCw9WEI/AAAAAAAAATE/Fe4voHSUjMMD1yg1UWOcbCcik9LjtoWcQCLcB/s1600/14908220_1144962655551913_197255520285176126_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-Y6nGhspk1s4/WBtYLCw9WEI/AAAAAAAAATE/Fe4voHSUjMMD1yg1UWOcbCcik9LjtoWcQCLcB/s320/14908220_1144962655551913_197255520285176126_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-DY6w5knmwZ0/WBtYP2oNw0I/AAAAAAAAATI/QKQJp7N4sqApgymlILzXANZouDjpslURACLcB/s1600/14910379_1144962642218581_5094762429921083745_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-DY6w5knmwZ0/WBtYP2oNw0I/AAAAAAAAATI/QKQJp7N4sqApgymlILzXANZouDjpslURACLcB/s320/14910379_1144962642218581_5094762429921083745_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-rPFpl2-fzi4/WBta2vzaqeI/AAAAAAAAAUQ/PuUJnlHL5y8FNDGK10OxKPYgCJH_LBGjACLcB/s1600/14907574_1144962582218587_8525188655585155286_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-rPFpl2-fzi4/WBta2vzaqeI/AAAAAAAAAUQ/PuUJnlHL5y8FNDGK10OxKPYgCJH_LBGjACLcB/s320/14907574_1144962582218587_8525188655585155286_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-NCN7XAUgs2s/WBta2ljg-vI/AAAAAAAAAUY/LLn_lC0tGx0b9BmSqeO4PyJbix9pJHCNgCLcB/s1600/14908220_1144962655551913_197255520285176126_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-NCN7XAUgs2s/WBta2ljg-vI/AAAAAAAAAUY/LLn_lC0tGx0b9BmSqeO4PyJbix9pJHCNgCLcB/s320/14908220_1144962655551913_197255520285176126_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-2nINlyvRvL4/WBta2i4vAOI/AAAAAAAAAUU/HNZ-hp6DQMc6sHLlG74ud8Nveo2ol_hoQCLcB/s1600/14925290_1144962652218580_8033818736544599553_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-2nINlyvRvL4/WBta2i4vAOI/AAAAAAAAAUU/HNZ-hp6DQMc6sHLlG74ud8Nveo2ol_hoQCLcB/s320/14925290_1144962652218580_8033818736544599553_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-eMPAxj-MICI/WBta3Hzx2GI/AAAAAAAAAUc/NU7_pzFXDb4DthYON7Szwotjaq3Q-wy8gCLcB/s1600/14925739_1144962512218594_5164804285999050430_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-eMPAxj-MICI/WBta3Hzx2GI/AAAAAAAAAUc/NU7_pzFXDb4DthYON7Szwotjaq3Q-wy8gCLcB/s320/14925739_1144962512218594_5164804285999050430_n.jpg" width="180" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-TPKhOl7KB9Q/WBta3DXgomI/AAAAAAAAAUg/jRFwg5WnZtELPgUE1DXOPxFoY7tcR0FpACLcB/s1600/14947449_1144962422218603_6359773117020075339_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-TPKhOl7KB9Q/WBta3DXgomI/AAAAAAAAAUg/jRFwg5WnZtELPgUE1DXOPxFoY7tcR0FpACLcB/s320/14947449_1144962422218603_6359773117020075339_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-idNgQWNjiyU/WBta3VYvq7I/AAAAAAAAAUk/Cb71u2ysBS0v8FK462zjzxFIgvrrokalACLcB/s1600/14947609_1144962632218582_1627499433585114048_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-idNgQWNjiyU/WBta3VYvq7I/AAAAAAAAAUk/Cb71u2ysBS0v8FK462zjzxFIgvrrokalACLcB/s320/14947609_1144962632218582_1627499433585114048_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-MDdeXYB8B3Y/WBta3pztOrI/AAAAAAAAAUo/pOOt_zAgLrU4vXFPm0-2zF2EuIc_3yKmQCLcB/s1600/14947713_1144962482218597_3026868563590394133_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-MDdeXYB8B3Y/WBta3pztOrI/AAAAAAAAAUo/pOOt_zAgLrU4vXFPm0-2zF2EuIc_3yKmQCLcB/s320/14947713_1144962482218597_3026868563590394133_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-cp-piUS_aEI/WBta34vFJrI/AAAAAAAAAUs/x2K8MbA5cBcoYiyjRUwv4KWw-hM3RnmDwCLcB/s1600/14956399_1144962505551928_206538683826295854_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-cp-piUS_aEI/WBta34vFJrI/AAAAAAAAAUs/x2K8MbA5cBcoYiyjRUwv4KWw-hM3RnmDwCLcB/s320/14956399_1144962505551928_206538683826295854_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-DPDZiXnPZZE/WBta34zVQcI/AAAAAAAAAUw/plDs7C0hfd0il3KxQyhetOPHmc5fnsswwCLcB/s1600/14956515_1144962565551922_5743523304124004675_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-DPDZiXnPZZE/WBta34zVQcI/AAAAAAAAAUw/plDs7C0hfd0il3KxQyhetOPHmc5fnsswwCLcB/s320/14956515_1144962565551922_5743523304124004675_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-QHAXVik8WRE/WBta4GkQCmI/AAAAAAAAAU0/0twEfBl2_nQccCKR-_KN2S81oJOF2lWgACLcB/s1600/14962684_1144962572218588_6114000862325728687_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-QHAXVik8WRE/WBta4GkQCmI/AAAAAAAAAU0/0twEfBl2_nQccCKR-_KN2S81oJOF2lWgACLcB/s320/14962684_1144962572218588_6114000862325728687_n.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-5vEVMgnq2rw/WBtbZzu2XmI/AAAAAAAAAU8/YmsIOcKdnKU3HX1okE-P8EdBfBj5IwHmwCLcB/s1600/yunesko1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-5vEVMgnq2rw/WBtbZzu2XmI/AAAAAAAAAU8/YmsIOcKdnKU3HX1okE-P8EdBfBj5IwHmwCLcB/s320/yunesko1.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-bIJKV4BeQuo/WBtbZ-dITyI/AAAAAAAAAVA/wqJxA32yhu0V0X6hYg2g6w0ER6CQF5E3gCLcB/s1600/yunesko.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-bIJKV4BeQuo/WBtbZ-dITyI/AAAAAAAAAVA/wqJxA32yhu0V0X6hYg2g6w0ER6CQF5E3gCLcB/s320/yunesko.jpg" width="180" /></a></div>
<br />
<br /></div>
Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-50338667907134139942011-06-30T21:37:00.000-08:002011-06-30T21:39:28.000-08:00Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;"><br />
</div><table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="mso-cellspacing: 0cm; mso-padding-alt: 5.25pt 5.25pt 5.25pt 5.25pt; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 100.0%;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 5.25pt 5.25pt 5.25pt 5.25pt;" valign="top"><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хүмүүс өдөр тутмынхаа ажил амьдралд эрх зүйн төдийгүй, ёс зүйн хэм хэмжээг мөрдлөгө болгодог.Ёс зүй гэдэг нь тухайн мэргэжлийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд тавигдах ёс суртахууны өвөрмөц хэм хэмжээнээс гадна хүнлэг, энэрэнгүй байж ажил мэргэжлээ өндөр ур чадвартайгаар хийж гүйцэтгэхийг давхар шаарддаг билээ. Өөрөөр хэлбэл төрийн албан хаагчийн үйл ажиллагаа нь ямагт хүний эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхол, нэр төр, алдар хүндийг хөндөж байдаг тул түүний хийсэн үйлдэл бүхэн зөвхөн хуулийн хүрээнд хийгдэх шаардлага нийгмийн болон эрх зүйн зүгээс тавигддаг.Ёс зүй нь зарим тохиолдолд эрх зүйгээс ч ихээхэн хүчтэй байдаг нь хүмүүс түүнийг ямар нэгэн албадлагүйгээр өөрсдөө тогтоож ,урт удаан хугацааны туршид зан үйлээрээ журамлан зохицуулж ирсэнд оршдог.Нийгмийн уур амьсгал бүрэлдэн тогтоход ёс зүй нь хоёр талт нөлөө үзүүлсээр ирсэн.Ёс зүй цэвэр байвал нийгэмд эерэг нөлөө үзүүлж, хөгжин бэхжихийн нөхцөл болох бөгөөд хэрэв доройтвол сөрөг нөлөө үзүүлж , нийгэм уруудахын үндэс болдог.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"><br />
Ёс зүй зөрчигдөхөд нөлөөлдөг тухайн бие хүний зан чанарын онцлогууд гэж байдаг. Тухайлбал үзэн ядах, хайрлах сэтгэл, мөнгө, алдар хүнд, нэр төртэй байх хүсэл эрмэлзэл, атаархал, хардалт, сэрдэлт гэх зэрэг хувь хүний зан чанарууд нь ёс зүй зөрчихөд өөрийнх нь зүгээс хүргэдэг бөгөөд үүнийг ёс зүйн бус асуудал /non-ethical consideration/ гэдэг.</span><br />
<a name='more'></a><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Өөрөөр хэлбэл эдгээр нь ёс зүй зөрчих үйлдлийг хийлгэхэд цаанаас нь өдөөж байдаг хүчин зүйл юм. Шийдвэр гаргагч бүрт аливаа нэг шийдвэр гаргахад хувь хүний зан чанар нь заавал нөлөөлж байдаг бөгөөд энэ зан чанараасаа давж ёс зүйн дагуу шийдвэр гаргах нь тухайн ажилтны эр зоригоос ихээхэн шалтгаалдаг. Ямар ч албан тушаалтан, албан хаагчид мэргэжил дээрээ алдахаас илүү ёс зүйн алдаа гаргах нь илүү байдаг. Ёс зүйн алдаа нь цаашлаад мэргэжлийн алдаанд хүргэдгийг санууштай.<b> </b><br />
<b><br />
Харилцаа ёс зүйн нэг элемент болох нь </b><br />
<br />
Хүний өдөр тутмын ердийн амьдрал ахуйгаас эхлээд улс төр, эдийн засаг, соёл, боловсрол, шинжлэх ухаан, хууль зэрэг нийгмийн бүхий л салбарын үйл ажиллагаа харилцааны тусламжтайгаар явагдаж байдаг. Харилцаа нь янз бүрийн түвшинд улс үндэстэн, иргэд, хамт олон, байгууллага, хувь хүмүүсийн хооронд явагддаг бөгөөд үүнийхээ дагуу талуудын харилцан үйлчлэл, нийгмийн ач холбогдолоороо янз бүр байна. Тиймээс харилцааг эдийн засаг, социологи, угсаатан судлал, сэтгэл судлал гэх мэт олон шинжлэх ухаан тал бүрээс нь судалдаг. Түүнчлэн харилцааг ёс зүйн нэг элемент болгож судалдаг билээ.<br />
<i>Жишээнь: Оросын сэтгэлзүйчдийн тогтоосноор хуулийн ажилтнуудын үйл ажиллагаанд мэргэжлийн зүгээс дараах шаардлага заавал тавигддаг байна.</i></span></div><ol start="1" type="1"><li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">нийгмийн үйл ажиллагаа</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">эрэн сурвалжилах үйл ажиллагаа</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">нэгтгэн дүгнэх чадвар</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">хүнтэй харилцах чадвар</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">зохион байгуулах чадвар</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">бичиг хэргийн чадвар гэх мэт онцлогуудыг хамааруулдаг байна.</span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Тэдгээрээс хуулийн ажилтнуудад хамгийн чухал нь хүнтэй харилцах эв дүй буюу харилцааны соёл гэдгийг эрдэмтэд тогтоосон байна.</span></i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Эндээс харилцаа нь ёс зүйн ямар чухал элемент болох нь харагдаж байна.<br />
Ёс зүйг дан ганц дүрмээр зохицуулж болохгүй бөгөөд ёс зүйн дүрэм бол ёс зүйн наад захын дагаж мөрдөх хэм хэмжээг тогтоож өгсөн байдаг. Өөрөөр хэлбэл хориглосон, үүрэг болгосон хэм хэмжээнүүдийг багтаасан байдаг. </span></div><ol start="1" type="1"><li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Төрийн албаны ёс зүйн стандарт маш тодорхой байх ёстой <br />
- Төрийн албан хаагчид өөрсдийнхөө ажилд хэрэглэх үндсэн зарчим стандартын талаар болон зохистой биеэ авч явах байдлын хил зааг хаагуур байгаа талаар мэддэг байх ёстой. Төрийн захиргааны үйл ажиллагааны үндсэн ёс зүйн стандарт болон зарчмыг илэрхийлсэн товч тодорхой бөгөөд сурталчилгаа сайн хийгдсэн жагсаалт тухайлбал ёс зүйн кодекс зэргээр үүнийг тодорхойлж болох бөгөөд ингэснээр нэг талаас төр засгийн байгууллага нөгөө талаас өргөн олон түмний дунд ийм стандарт зарчмын талаар нэгдмэл ойлголттой болно </span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйн стандартыг хууль зүйн системд тусгасан байх <br />
- Төрийн албан хаагч бүрд биеэ авч явах байдлын наад захын стандарт зарчмыг мэдүүлж таниулах гол хэрэгсэл бол эрх зүйн систем юм. Хууль тогтоомжоор төрийн албаны үндсэн зарчим үнэ цэнийг тодорхойлохоос гадна чиглэл өгөх мөрдөн шалгалт хийх сахилгын арга хэмжээ авах болон буруу үйлдэл хийсэн тохиолдолд яллах талаар механизмыг тогтоож өгөх ёстой.</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Төрийн албан хаагчдад ёс зүйн зааварчилгаа чиглэл өгч байх ёстой <br />
- Төрийн албан хаагчид ёс зүйн зарчмыг тодорхой нөхцөл байдалд хэрэглэхэд нь тус дөхөм өгөх шаардлагатай чадвар чадавхийг мэргэжил нэгтэй хүмүүстэй харьцах замаар хөгжүүлж болдог.Сургалтын тусламжтайгаар ёс зүйн талаарх мэдлэгийг дээшлүүлж болохоос гадна ёс зүйн дүн шинжилгээ хийх үнэлэлт дүгнэлт өгөх чадавхийг хөгжүүлдэг. Тэдэнд аль нэг талыг бариагүй зөвлөгөө өгвөл ёс зүйн хувьд шахалт дарамт үзүүлж болох тийм нөхцөл байдлыг илүү сайн барьж авч шийдэх хүсэл эрмэлзлэлтэй болдог. Төрийн албан хаагчид өөрийнхөө ажлын байран дээр ёс зүйн наад захын стандартыг хэрэглэж байхад тус дөхөм үзүүлэхийн тулд зааварчилга өгөх дотоод зөвлөгөө өгөх механизмыг бүрдүүлэх хэрэгтэй </span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Төрийн албан хаагчид ёс бус үйлдлийг нь илрүүлэх болвол өөрсдийнхөө эрх үүргийг мэддэг байх ёстой <br />
- Төрийн албаны хэмжээнд ямар нэг ёс бусын ажиллагааг бодитоор байгаа буюу байгаа гэж сэжиглэж илрүүлэх тохиолдолд төрийн албан хаагчид нь өөрсдөд нь ноогддог үүрэг хариуцлагаа мэддэг байх, үүнд албан тушаалтнуудын дагаж баримталбал зохих дүрэм, журмууд болон хариуцлага хүлээх тодорхой үе шат байх ёстой.Түүнээс гадна ёс бусын үйл ажиллагааг илрүүлж байгаа тохиолдолд тэдэнд өөрсдийгөө хамгаалах ямар арга механизм байгааг мэдэж байх ёстой </span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйн асуудалд улс төрийн хүсэл зоригоор дэмжиж байвал төрийн албан хаагчид ёс зүйн хувьд биеэ авч явах байдалд дэмжлэг үзүүлнэ <br />
- Улс төрийн удирдагчид өөрсдийн албан үүргээ гүйцэтгэхдээ ёс зүйн өндөр стандартыг баримтлах үүрэгтэй байдаг. Тэд хүсэл зоригоо бодит жишээгээр болон чухам улс төрийн түвшинд хүртээлтэй арга хэмжээгээр жишээ болгон харуулдаг.</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Шийдвэр гаргах үйл ажиллагаа ил тод бөгөөд хөндлөнгөөөс хянахад нээлтэй байх ёстой <br />
- Төр засгийн байгууллагууд тэд нарт олгосон эрх мэдэл нөөц бололцоог хэрхэн ашиглаж байгааг олон түмэн мэдэх ёстой.Олон түмний ийм хяналтыг ил тод бөгөөд ардчилсан үйл явцаар дэмжиж хууль тогтоогчийн хяналтаар хэрэгжүүлж олон түмэнд мэдээлэл хүргэх явцыг найдвартай болгож хэрэгжүүлдэг ил тод байх явдлыг мөн мэдэллийг ил гаргаж тавих арга хэмжээ болон идэвхтэй бие даасан хэвлэл мэдээллийн үүрэг ролийг хүлээн зөвшөөрч дэмжих </span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Менежментийн бодлого үйл явц практик ажиллагаа нь ёс зүйн дагуу бие авч явах байдлыг дэмждэг байх ёстой <br />
- Менежментийн бодлого болон практик ажиллагаа нь тухайн байгууллагаас ёс зүйн стандартыг баримтлахад хичээл зүтгэл тавьж байдгыг харуулж байх ёстой.Төр засгийн байгууллагууд зөвхөн дүрэм журам эсвэл хууль тогтоомжийг баримталж ажиллах бүтэц зохион байгуулалтандаа тулгуурлан ажиллах нь хангалтгүй.Хууль дүрмийг баримталж ажиллах нь дангаараа зарим төрийн албан хаагчдыг ёс бусаар ажиллахын зааг дээр байлгадаг бөгөөд тэд хэрэв бид хууль тогтоомж зөрчөөгүй бол бид ёс зүйн дагуу ажиллаж байна гэж маргахад хүргэдэг. Засгийн газрын бодлого нь зөвхөн төрийн албан хаагчдын хийж болохгүй зүйлийг цохон тэмдэглэхээс гадна төрийн албаны үнэ цэнийг тодорхойлж үүнийг төрийн албан хаагчид байнга үйл ажиллагаандаа баримталж ажиллаж байх ёстой.</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Төрийн албаны нөхцөл болон хүний нөөцийн асуудлаар ёс зүйн дагуу биеэ авч явах байдлыг дэмжин сурталчилах ёстой <br />
- Албан тушаал дэвших бололцоо, хувь хүний хувьд хөгжүүлэх хөтөлбөр, зохих цалин хангамж, хүний нөөцийн менежментийн бодлого зэрэг төрийн албанд ажиллуулах нөхцөл нь ёс зүйн дагуу биеэ авч явах нөхцөлийг бүрдүүлэх ёстой.Ажлын үр дүнг харгалзан үзэх, ажилд сонгон шалгаруулж авах өдөр тутмын ажиллагааг нэг зарчмаар тууштай явуулах зэрэг наад захын зарчим нь төрийн албанд шударга байдлыг нэвтрүүлж хэвээр байлгадаг.</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Төрийн албанд хариуцлага тооцох механизм байх ёстой<br />
- Төрийн албан хаагчид өөрсдийнхөө үйл ажиллагааны төлөө удирдах албан тушаалтныхаа өмнөөс гадна олон түмний өмнө хариуцлага хүлээдэг байх ёстой. Хариуцлага тооцох явдал нь нэг талаас дүрэм, журам, ёс зүйн зарчмыг баримталж байгаа эсэх, нөгөө талаас үр дүнтэй ажиллаж байгаа эсэхэд голчлон анхаарах ёстой.Хариуцлага тооцох механизм нь байгууллага дотор, эсвэл засгийн газрын бүх байгууллагуудын хэмжээнд ажилладаг эсвэл үүнийг иргэний нийгмээс хэрэгжүүлдэг байж болно.Хариуцлага тооцох явдлыг хөхүүлэн дэмжих механизм нь зохих ёсны хяналт шалгалт буй болгохоос гадна менежментийг уян хатан явуулах бололцоо олгодог </span></li>
</ol><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйн алдаа гаргасан албан тушаалтны үйлдэл болон эс үйлдэхүйд гомдол гаргавал хаана, хэнд, ямар хэлбэрээр гаргах вэ? </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"><br />
<br />
Ёс зүйн дүрэм хэрэглэж байгаа төрийн байгууллагууд бүгд өөрийн байгууллага дээр ёс зүйн хороотой байдаг. Гомдлоо иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд өргөдөл гомдол гаргах журмын тухай хуулийн дагуу гаргана. Энэ хууль нь иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд хандаж өргөдөл, гомдол гаргах, түүнийг байгууллага, албан тушаалтнаас шийдвэрлэх үйл ажиллагааг зохицуулдаг. Энэ хуулийн дагуу гомдол гаргахад өргөдөл гомдол гаргах эрх бүхий этгээд нь : Монгол улсын иргэн, Монгол улсын нутаг дэвсгэрт байгаа гадаадын иргэн , харяалалгүй хүн байна. </span></div></td> </tr>
</tbody></table><div class="MsoNormal"><br />
</div>http://http://www.iaac.mn/index.php?coid=1275&cid=173<br />
<div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-17412159695349230152011-06-30T21:26:00.000-08:002011-06-30T21:28:47.334-08:00Хуульжсан хүн ба ёс суртахуунт хүн<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-Qcj3pGNWYmU/Tg1a_tpPotI/AAAAAAAAADw/F4Q4o4YMxnw/s1600/mongolianlaws-banner-law-cl.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="48" src="http://1.bp.blogspot.com/-Qcj3pGNWYmU/Tg1a_tpPotI/AAAAAAAAADw/F4Q4o4YMxnw/s320/mongolianlaws-banner-law-cl.jpg" width="320" /></a></div><br />
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="mso-cellspacing: 0cm; mso-padding-alt: 0cm 0cm 0cm 0cm; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 100.0%;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 0cm 0cm 0cm 0cm;" valign="top"><div class="MsoNormal"><br />
</div><table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="mso-cellspacing: 0cm; mso-padding-alt: 3.75pt 3.75pt 3.75pt 3.75pt; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 100.0%;"><tbody>
<tr style="height: 22.5pt; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;"> <td style="background: white; height: 22.5pt; padding: 3.75pt 3.75pt 3.75pt 3.75pt;" valign="top"><div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">2006 оны 12 сарын 29, Баасан</span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="background: white; padding: 3.75pt 3.75pt 3.75pt 3.75pt;" valign="top"><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Энэ өгүүллийг хуульчид бүү уншаарай!!!- Хууль гэдэг бол хүн төрөлхтөний хамгийн өөдгүй ололтуудын нэг мөн. Ф.Баетма "Би зөвхөн хуулинд захирагдана", "Бид эрх зүйт нийгэмд амьдарч байна", "Зөвхөн хуулийг дээдэлнэ" гэсэн хэллэгүүд манай нийгэмд их дэлгэрсэн юм биз дээ! Яасан ч гоё, бас тэгээд сүртэй ч үгнүүд вэ? Гэхдээ эдгээр хэллэг тийм олигтой утга агуулдаггүй гэдгийг хуульч эрхмүүд мэддэг болов уу!?</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 12.0pt; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"><br />
ХYН: ЁС СУРТАХУУНЫ АМЬТАН УУ ЭСВЭЛ ХУУЛИЙН АМЬТАН УУ?<br />
"Хүн бол хуулийн ч амьтан, мөн ёс суртахууны ч амьтан" гэж нэлээд нь хариулах биз. Гэхдээ энэ бол танин мэдэхүйн асуултад танин мэдэхүйн бус утгаар хариулт өгч байгаа хэрэг. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Иймэрхүү нэгэн утгат хариулт шаардсан асуултад "аль, аль нь мөн" гэсэн салаа утгатай хариулт өгч болдоггүй гэдгийг сэтгэлгээний соёлтой бүх хүн мэддэг. Yнэндээ хүн амьдрал дээр энэ хоёрын аль нэгэнд нь илүүтэй захирагдаж байдаг шүү дээ. Түүнээс биш хоёуланд нь яг адилхан (50,50 хувь) захирагдана гэж байдаггүй. Мөн өгүүллийнхээ санааг задлахын тулд хуулийн талаархи Бастиагийн "хачирхалтай" байр суурийг үндэслэх арга бий юү гэдгийг авч үзье. Бодит логик нь үнэн болохоор үндэслэж болно гэж бодож байна. Өгүүллийн маань үндсэн зорилго ч энэ билээ. </span></div><a name='more'></a><br />
"Зөвхөн хуулийг дээдэлнэ", "Би хуулиас өөр юунд ч захирагдахгүй" гэх мэт үгс үнэндээ хоосон үг болох нь тэдгээр үгийг хэлж байгаа хүмүүсийн үйл байдлыг анхааралтай ажигласан хүнд мэдрэгддэг. Тэр хүмүүс ч өөрсдөө хэрэгцээ тохиолдвол уг хуулиа уландаа гишгэнэ гэдгээ мэдэж л байдаг. Тэдний ихэнх нь "арьсаа хамгаалахын" тулд өөртөө хэрэгтэй цаг үе, нөхцөл байдалд эдгээр сүржин илэрхийллүүдийг маш чадамгай ашигладаг билээ. <br />
<br />
ЛИБЕРТАРИ YЗЭЛ БА ХУУЛЬ<br />
<br />
<b>Төр, хууль хоёр нь төрсөн аав, хүү хоёр л гэсэн үг.</b><br />
Энэ бол маш том, тэгээд ч нэлээд ээдрээт сэдэв. Либертари үзлийн үүднээс хуулийн тухай ойлголтыг маш товч илэрхийлэхийг хичээе. Хууль бол төрийн хүслийг гүйцэлдүүлэгч, төрийн багаж хэрэгсэл мөн. Төр хуулиар дамжуулан хувь хүний эрх чөлөөнд халдаж, эдийн засгийн хөгжлийг боомилж байдаг. Төр хуулийн нэрээр хэрхэн хулгай, дээрэм хийдгийг монгол хэлнээ хөрвүүлэгдсэн Бастиа, Хайк, Мизес, Ранд, Фридман, Боаз, Бэргланд нарын либертари номнуудаас хараарай. Хууль бол ухаантай, ухамсартай, ёс суртахуунтай хүний хувьд зүгээр л нэг "чөдөр", баглаас төдий зүйл. Эдийн засгийн аяндаа бий болсон журам дэглэмд (spontaneous order-д) хөндлөнгөөс оролцож, журамлаж "дэглэхийг" оролдож, хошуугаа дүрж байдаг. Ер нь л "laissez-faire''-ийн эсрэг зүйл дээ. <br />
<br />
"ХУУЛЬ БОЛ ГУУЛЬ"<br />
<br />
Хууль, ёс суртахуун хоёрт нэгэн төстэй чанар байх. Тэр нь юу вэ гэвэл, хоёул хүний зан төлвийг (behaүior-r) зохицуулж байдаг. Өөрөөр хэлбэл, хувь хүнээс бусад хүн, байгууллага, нийгэмтэйгээ харилцах харилцааг зохицуулдаг. Гэтэл энэ хоёрт маш том ялгаа бий. Нэг нь (хууль) тухайн хүнийг хүссэн хүсээгүй захирагдахыг шаарддаг бол нөгөө нь (ёс суртахуун) чиний итгэл үнэмшил юуг шаардаж байна түүнийхээ дагуу үйлд хэмээнэ. Энэ бол маш том ялгаа мөн! Бидний хууль гэж яриад байгаа зүйлийн хамгийн муу тал нь хүмүүс түүнийг зохиодогт оршино. Жинхэнэ хуулийг хэн ч зохиодоггүй бөгөөд (харин Байгаль юмуу Бурхан зохиодог гэж яривал өөр хэрэг) түүнийг дагахгүй бол бүгд сүйрнэ, үүнд л хүчтэй тал нь оршдог. Ийм зүйлийг үнэхээр хууль гэхээс өөр юу гэхэв. Түүнээс биш одоогийн УИХ-ын гишүүдийн толгойд "гэнэт" орж ирсэн хүсэл зориг, эсвэл найз нөхдийнхөө захиалгаар гараа өргөж байгаа саналыг хууль гэмээргүй байна. Ийм хуулийг хүссэн цагтаа биелүүлж, хүсээгүй цагтаа үл тоомсорлож болдог учраас энэ нь "хууль биш гууль" болдог аж. <br />
<br />
Хуулийг хувийнхаа эрх ашгийг хамгаалах зэвсэг болгон өөртөө ашигтайгаар тайлбарлаж болдог дарга нарын нийгэм шиг эвгүй нийгэм байдаг гэж үү! Бид нэгэнт л тиймэрхүү этгээдүүдэд өөрийнхөө амьдралыг захирах эрх өгснөөс хойш бүх юм дуусч, тэд биднээр ёстой тоглох шиг болно. Уг нь иргэд тэдний өмссөн цагаан цамц, зангианд хууртагдах ёсгүй. Тэдний энэ хуурамч дүр төрхийн цаана хамгийн аймшигт гэмт хэргүүд нуугдаж байдаг. Шамшигдуулж буй өмч хөрөнгө, авилга, албан тушаалын гэмт хэргийг нь сонсох юм бол хармааны хулгайч, дээрэмчин, архичид хэчнээн өчүүхэн, гэнэн цайлган, гэмгүй амьтад болох нь мэдэгдэнэ. Эрхтэн ямбатнуудад хууль үйлчилдэггүй ийм нийгэм нэртэйгээр нь үндсэн хуулиндаа "дарга болон хөрөнгөтэй хүмүүст хууль үл хамаарна" ("Энэ хууль И.Б.Титогоос бусдад нь хамаарна" гэдэг шиг) гэсэн заалт оруулчихвал амар. <br />
<br />
Хуулийг хууль болгох арга замын тухай Кант "Тухайн хүн бусад маань ч гэсэн над шиг хийгээсэй гэсэн байдлаар үйлдэх" нь сайн хуультай байх үндэс гэж үзсэн. Гэтэл бид муу хуульчдын боловсруулсан муу хуулийг биелүүлэх ёстой болж байна. Ийм хууль-ёс хүн-ёсыг байнга зөрчиж, хүмүүсийн амьдралыг там болгодог билээ. Муу хууль үйлдвэрлэдэг улс оронд хуулийг яс баримталдаг хүн байна гэж бодоход аймшигтай! <br />
<br />
ГУРАВ ХОНОГИЙН НАСТАЙ МОНГОЛ "ХУУЛЬ"<br />
<br />
Бидний хууль гээд байгаа тэр зүйл бол цаасан дээр буулгасан хоосон үг, хэн нэгний захиалга, түүнийг хүссэн үедээ хэрэгжүүлээд, хүсээгүй үедээ уландаа гишгэчихэж болдог "гурав хоногийн настай зүйл" гэдгийг бүгд мэддэг. Тийм ч учраас жирийн иргэдээс эхлээд төрийн хамгийн дээд өндөрлөгтөө хүртэл хуулиа зөрчиж байдаг. Зөрчинө гэдгээ бүгд мэдсээр байгаа мөртлөө “хуулиа дээдэлнэ” гэж ярьдагт бидний увайгүй (худалч) шинж оршиж байгаа юм. Монголын хууль хэл найруулга, утга санааны хувьд даанч муу! Ямар ч гэмт хэрэгтэн өөртөө ашигтайгаар тайлбарлаж, гуйвуулж болдог. Би латин хэл мэдэхгүй, гэхдээ ганц хоёр хуулийн томъёоллыг (англитай төстэй үг, логик тэр хэлэнд байдаг учраас бага сага ойлгодог) харсан. Хэчнээн логиктой, гүн гүнзгий агуулгатай императив байдаг гээч! Монголын хууль тийм биш байгаа нь үг-хэлэндээ байна уу, хуульчдадаа байна уу, сайн мэдэгддэггүй. Бараг хуульчдадаа байдаг болов уу гэсэн сэжиг төрдөг. Иймэрхүү хууль гаргадаг учраас Монголын хууль гурав хоногийн настай байдаг байх. <br />
<br />
ХУУЛЬ, ЁС СУРТАХУУН ХОЁРЫН АЛИНД НЬ ЗАХИРАГДАХ ЁСТОЙ ЮМ БЭ?<br />
<br />
<b>Хууль, ёс суртахуун хоёр зөрчилдөх үед иргэн ёс суртахуунаа дагах уу, хуулийг дагах уу гэсэн хүнд асуудалтай тулгардаг. Бастиа</b><br />
Хүн-ёс бол хамгийн дээд хууль гэсэн ойлголтгүй тэр хүмүүс л хууль-ёс ярьдаг. Хүн-ёсыг баримталдаг бүх хүн хэн нэгний зовж байж бүтээсэн зүйлийг хулгайлаад авчихаж болохгүй, дээрэм гэдэг бол өөрийн бүтээж чадахгүй баялгийг адгийн хар хүч ашиглан өөртөө авч буй хэрэг гэдгийг мэддэг. Ийм ойлголт, ёс журамтай хүн хэзээ ч хууль бус зүйл хийдэггүй. Гэтэл хуулиар бүх амьдралаа зохицуулна хэмээн бодож байгаа тэр хүмүүс бол хамгийн аймшигтай субъектууд. Тэд бүх зүйлийг хуулийн призмээр хардаг. Магадгүй, аав ээж нь аваарт ороод амь нас нь агшин хором бүрээр тоологдож байхад хүртэл хэл хөдөлгөөнгүй зам дээр машинаа улаан гэрэл дээр зогсоох байх шүү, энэ "хуулийг баримтлагчид"! Хууль-ёсыг л зөрчихгүй бол хүн-ёс ч яамай. Тэд эхнэр, хүүхэдтэйгээ хүртэл хууль ёсны дагуу харьцана. Хууль ёсонд захирагдсан ийм гэр бүлд "хүн-ёс" гэж зүйл огт байдаггүй, тэд зөвхөн хуулиар олгогдсон эрхдээ л гол анхаарлаа төвлөрүүлдэг. Айл гэрийн хамгийн нандин зүйл болох хүн чанар, итгэлцэл, ёс суртахуун, нэгнийгээ ойлгож төрөлх инстинктээр нь байлгах энэ бүхэн тэдний хувьд хамгийн "хачирхалтай" зүйл. Хуулиар амьдардаг ийм гэр бүл огтоос гэр бүл биш мэт санагддаг. <br />
<br />
Хуулийг дээдэлдэг хүн хуулиас өөр юунд ч итгэхгүй. Ажил хэрэг явуулахын тулд тэр хүнд "би нэр төрөөрөө тангараглая" гэж хэлэх юм бол ёстой хөх инээдийг нь хүргэнэ. Нэр төр, итгэлцэл гэдэг бол угаасаа ёс суртахууны ойлголт, нэр төр, итгэлцэл байдаггүй учраас хууль гарч ирдэг юм чинь. Тэгэхээр тэд хууль, тогтоол, шүүхийн шийдвэр гээд албан ёсны баримт л шаардана. Түүнийг нь дагаад нөгөө хүнд суртал, авилга гээд хүн-ёстой харшилсан зүйлс гарч ирдэг. Хуульчдын "эвгүй" шинж ердөө л энэ. Хэчнээн сайн хуульч байна, төдий чинээ аймшигтай. өмнө маань нэг л машин байгаа юм шиг. Уг нь ч ойлгомжтой л доо, хуульч хүн нүдээ боолгосон Фемида шиг байх ёстой, гэхдээ л... Миний бодлоор хууль мэднэ гэдэг бол түүнийг үг, үсэгчлэн цээжлэх явдал биш, түүний утга санаа, цаад логикийг мэддэг байх явдал юм шиг байгаа юм. Ийм хүн хуулийг сохроор дагахгүй, харин шүүмжлэлтэй хандаж чаддаг. <br />
<br />
ХУУЛИЙН ЁС ХИЙГЭЭД ХYНИЙ ЁС<br />
<br />
<b>Хүнийг хүн болгож байдаг зүйл бол ёс суртахуун. Гельвеций</b><br />
Одоо нэгэнт бид ёс зүй гэж яриад заншчихаж дээ. Уг нь ёс суртахуун гэж яривал зөв юм шиг санагддаг. Харин ёс суртахууныг судалдаг ухааныг ёс зүй хэмээдэг (гоо сайхныг судалдаг ухааныг гоо зүй, сэтгэлгээний учир шалтгааныг судалдаг ухааныг учир зүй логик гэдэг шиг). За энэ ч яахав, мөн чанарын асуудал биш. Гол нь энд ёс суртахуун гэдэг бол хүн-ёс юм гэсэн санааг хэлэх гээд байгаа юм. Ёс суртахуунгүйчүүд нэгэнт ёс суртахуунгүй учраас энэ асуудал тэдний хувьд ойлгоход үнэхээр хэцүү зүйлийн нэг мөн (Та бүхэн "совесть" гэдэг орос үгийг монгол хэл рүү орчуулж болдоггүй, учир нь монгол хүнд угаасаа совесть байдаггүй, тэгэхээр байхгүй зүйлийг тэмдэглэсэн үг байдаггүй гэсэн Галсан докторын яриаг сонссон байх). <br />
<br />
"Ёс суртахуун гэж юу юм бэ?" гэсэн асуулттай олонтаа тааралдаж байлаа. Yүнийг хамгийн хялбар байдлаар тайлбарлах гэж оролдъё. Наад зах нь хуулиас биш өөрөөсөө айдаг хүн бол ёс суртахуунтай хүн. "Өөрөөсөө айна гэж юу гэсэн үг юм, би өөрийгөө яах ч үгүй шүү дээ, би өөрийн хийсэн гэмийг хэнд ч хэлэхгүй" гэсэн бодолтой байвал болохоо болиод явчихаж байгаа юм. Өөрийн хийсэн үйлдэлд өөрөө дүгнэлт хийх чадвараас тэр хүний ёс суртахуун их харагддаг. Чоно нялх янзага барьж идчихээд гэмшинэ гэж байхгүй. Учир нь тэр бол чоно. Адгийн алуурчид хэдхэн төгрөгний төлөө ядарсан нэгнийг алчихаад гэмшинэ гэж үгүй, учир нь тэр бас л чоно. Туслах бололцоотой байсан хэрнээ багын найздаа туслахгүй, тэгсэн хэрнээ гэмшдэггүй хүн байх, тэрээр бас л чонорхуу болж байгаа нь тэр. Гэтэл хэвийн ёс суртахуунтай хүн яадаг вэ гэхээр гудамжинд ядарсан нэг хүнд туслах бололцоотой байсан хэрнээ туслахгүй өнгөрчихөөд (жишээ нь, хүүхэдтэй, гуйлгачин эмэгтэйд 500 төгрөг өгчихлөө гэхэд надаас юу ч хорохгүй байсан гэсэн бодолдоо) ядахад нэг цаг ч гэсэн шаналж байвал "хүн" болж байгаа нь тэр. Гэтэл ямар ч увайгүй үйлдэл хийсэн огтхон ч шаналдаггүй хүмүүс байх, "хууль л зөрчихгүй бол боллоо" гэсэн мөнөөх олхиогүй бодолтой тэр хүмүүс хамгийн аймшигтай. <br />
<br />
Тэгэхээр Гельвецийн хэлснээр "Хүнийг хүн болгож байдаг зүйл ёс суртахуун" юм бол "Хүнийг хүн биш болгож байдаг зүйл бол хууль". Би дээрх жишээг гуйлгачин сэтгэлгээ, залхуу хойрго байдлыг дэмждэг учраас хэлж байгаа юм биш. Гэхдээ өөрөө хэдий буруугүй байсан ч "амьдралын арга эв" олдохгүй үе гэж байдаг шиг санагддаг. Уг нь ёс суртахуун гэдэг бол ойлгоход тийм ч хэцүү зүйл биш. Сайн, муу, нүгэл, буян гэдэг бол ямар ч үед амьдарч байсан хүний хувьд бараг априори ойлголт шүү дээ. Нөгөөх коммунистууд маань бүх юмыг гуйвуулж өөрчилдгөөрөө өөрчилж, сайныг муу, мууг сайн, нүглийг буян, буяныг нүгэл болгож орхисон болохоос. Тэднийхээр алдаж оносон эцэг, эхээ хууль, цагдаад очиж хэлсэн "морозовчууд" бол өөрөө өөрийгөө ялсан сайн үйлстнүүд. Гэтэл энэ нь ёс суртахуунлаг хүний хувьд гэмшсэнээсээ болж бараг амиа хорлом үйлдэл шүү дээ. Ер нь ёс суртахууны хувьд өөрийгөө ялна гэж байдаггүй юм. Хэрэв өөрийн гэмших сэтгэлийг ялах юм бол ямар ч юм хийхээс гудийхгүй, хийсэн хойноо юу ч болоогүй юм шиг зогсч байдаг, эгээ л нөгөө хүн-чоно болж байна гэсэн үг биш үү. <br />
<br />
Түүхэн уламжлал, зан заншлаараа ёс суртахуунаа бий болгож чадсан ард түмэн хүмүүнлэг байж чаддаг. Гэтэл бидний ёс суртахууны чин эрмэлзэл, норм (энэ нь хэм хэмжээ, "табу" гэсэн үг юм шүү дээ) үргэлж буруу байдаг. Ганцхан жишээ татахад, "Тунгалаг Тамир"-ын Эрдэнийг бид үргэлж хамгийн сайн хүнээр төсөөлдөг. Гэтэл тэр маань өөрийн хэргийг гүйцэлдүүлэхийн тулд өөртөө хайртай хүний (Гэрэл) хайр сэтгэлийг далимдуулан үхэл рүү түлхэхээс сийхгүй нэгэн байсан шүү дээ. Мөн эхнэр Долгор ба Буян чавганцад гаргасан зан ааш нь ч ёс суртахууны үүднээс авч үзэх юм бол тийм аятайхан зүйл биш санагддаг. Мөн бидний бахархдаг өөр нэг хачин жишээ татахад, газраас олсон нэг тоглоом, барьсан нэг загаснаас болж ахан дүүсийн хооронд үргэлж шахуу гарч байдаг маргаанаас болж нэгнийгээ харваад алчихаж байгаа хүн (Чингис) тийм сайн хүн мөн гэж үү! <br />
<br />
ХУУЛИЙГ ДЭЭДЛЭГЧ ХYН<br />
<br />
Ийм хүн өөрөөсөө айна гэж байхгүй ганц айдаг зүйл нь хууль. Гэтэл тэр х хамгийн аймшигтай оюун санааны гэмт хэрэгтэн байж ч болдог. Өөрөөр хэлбэл өч төчнөөн гэмт хэргийг хэдийнэ оюун санаандаа үйлдчихсэн байдаг. "Тэр муу намайг их шүүмжлээд байгаа юм, чадчих юмсан", "Энэ яасан их баяждаг золиг вэ, мөнгийг нь хулгайлаад хоосруулж орхих юмсан" гэх мэт өдий төдий гэмт хэргийг оюун санаандаа үйлдэнэ. Гэхдээ тэрээр "хуулийг дээдэлдэг хүн" учраас энэхүү гэмт бодлоо гадагш гаргаж, амьдрал хэрэгжүүлж болохгүй гэдгээ сайн мэддэг, үнэндээ тэд ирээдүйн гэмт хэрэгтэн буюу "бололцоо" нь таарвал хүн алахаас ч сийхгүй этгээдүүд мөн. Гэтэл хууль-ёс ноёлсон нийгэмд тийм хүмүүст хариуцлага тооцох арга байдаггүй (хамгийн аймшигт бодол санаа агуулж байдаг ч гэсэн амьдрал түүнийгээ хэрэгжүүлээгүй учраас). <br />
<br />
ЁС СУРТАХУУНЛАГ ХYН<br />
<br />
Харин ёс суртахуун нь гэмт хэрэг хийгээгүй ч оюун санаандаа тийм нүгэлт зүйл бодсоных нь төлөө тухайн хүнийг яллаж байдаг (Энд шашны тухай яриа гарч ирнэ. Yнэндээ Бурхнаас айх, өөрөөсөө айх хоёр нь эрс өөр зүйл. Энэ нь маш сонирхолтой ч гэсэн манай сэдвээс арай гажсан сэдэв учраас энд дэлгэрэнгүй өгүүлэхээ азнахаар шийдэв). Ёс суртахуун, хууль хоёр ялгаа эндээс тод харагдана. Хууль хүний гадагш гарсан үйлдэл дээр үйлчилдэг бол ёс суртахуун нь хүний гадагш гарсан үйлдэл дээр төдий дотоод оюун санаанд нь үйлчилж байдаг. Өөрөөр хэлбэл, ёс суртахуун нь хүмүүсийн дотор оюун санаандаа ч тийм нүгэлт бодол агуулахыг ч зөвшөөрдөггүй гэсэн үг. Ёс суртахууны ийм бат итгэл үнэмшилтэй хүнийг хууль, эрх мэдэл, мөнгөний аль нь ч дийлэхгүй, ганцхан ёс суртахуун нь (дотоод итгэл үнэмшил нь) дийлнэ. Ёс суртахууны хүчтэй тал гэдэг бол ердөө л энэ. <br />
<br />
Ер нь юу зөв, буруу болохыг эрүүл, логиктой сэтгэдэг хүн хуультай хуульгүй ойлгож байдаг юм билээ. Тийм ч учраас АНУ-д "тангарагтны шүүх" гэж хуулийн боловсрол-мэдлэггүй атлаа шүүх дээр хамгийн гол шийдвэр гаргадаг хүмүүсээс бүрдсэн нэгэн институт ажилладаг. Тэд хуулийн мэдлэг боловсролгүй ч, ажил амьдралын их туршлагатай, хэвийн сэтгэдэг, шударга зан чанартай хүмүүс байдаг. Тэд тухайн яллагдагчийн "буруутай" (эсвэл буруугүй) болохыг шийдэх бөгөөд шүүгч зөвхөн тэр шийдвэрийг хуулийн өмнөөс хэлбэржүүлнэ. Тэгэхээр "тангарагтны шүүх" гэдэг бол бидний ярьж буй зүйлтэй логикийн хувьд утга авцалдах сайн процедур мөнөөсөө мөн. <br />
<br />
ЁС СУРТАХУУН БОЛ ЖИНХЭНЭ ХУУЛЬ МӨН<br />
<br />
Нухацтайхан эргэцүүлээд үзэх юм бол нийгэмд "rule of law" биш, "rule of justice" ноёрхож байх ёстой юм шиг санагддаг (Энэ хоёр ойлголт хоорондоо хэр зэрэг авцалддаг тухай асуудал мөн л судалгааны тусгай сэдэв болох тул хойш тавихаас өөр арга олдсонгүй). Өөрөөр хэлбэл, нийгэмд хууль ёс биш, зүй ёс ноёрхох ёстой. Гэтэл амьдралын утга учир, хуулийн амин сүнсийн талаар гүн гүнзгий мэдлэгтэй хүнийг цагдаа гудамжинд зогсоочихоод, биеэ хэрхэн авч явах талаар зааж сургаж, зандарч айлгаж байдаг хачирхалтай нийгэмд бид амьдарч байна шүү дээ. Ухаандаа хууль, ёс журам мэддэг хүн "ёс журамгүй хүндээ" хэрхэн амьдрахыг зааж өгч байгаа нь тэр. Даанч гутамшигтай байгаа биз! Эвгүй нийгэм гэдэг чинь үүнийг л хэлээд байгаа юм. <br />
<br />
Манай нийгэмд хууль биш ёс суртахуун дутагдсанаас болж аймшигт гэмт хэрэгтнүүд өсч бойжсоор байна. Тэгэхээр хуулийг ёс суртахуунгүй хүнд хэрэглэх юм бол тэр нь "хууль ёсны хууль" болно. Хууль хэрэгтэй юү гэвэл хэрэгтэй. Гэхдээ хуулийг хууль болгодог хууль хэрэгтэй. Хуульчдын хувьд хууль нь үндсэн хуулинд таарч байвал хууль болдог бол бидний хувьд тэр нь ёс суртахуунд зөрчилдөхгүй байж сая хууль болно. Эцэст нь давтан хэлэхэд, хуулиас дээгүүрх хууль гэдэг бол ёс суртахуун (жинхэнэ хууль бол ёс суртахуун) гэдгийг хүн бүр ухамсарлавал энэ нийгэмд эрүүгийн гэмт хэрэг төдийгүй бусад ёс бус байдал ихээхэн багасах байх даа гэсэн найдвар сэтгэлийн минь мухарт байдаг. <br />
<br />
Ардын эрх сонин 179 /457 </td> </tr>
</tbody></table></td> </tr>
</tbody></table><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">http://http://mongolianlaws.com/index.php?coid=10&cid=3&action=channels</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-22171566539223736292011-06-30T21:05:00.000-08:002011-06-30T21:05:18.157-08:00Бурханы шашны ёс зүйн боловсролын асуудал<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:RelyOnVML/> <o:AllowPNG/> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves>false</w:TrackMoves> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style> <![endif]--> <table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="margin-left: 6.75pt; margin-right: 6.75pt; mso-cellspacing: 0cm; mso-padding-alt: 0cm 0cm 0cm 0cm; mso-table-anchor-horizontal: page; mso-table-anchor-vertical: margin; mso-table-left: 115.65pt; mso-table-lspace: 9.0pt; mso-table-rspace: 9.0pt; mso-table-top: -106.6pt; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 100.0%;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 0cm 0cm 0cm 0cm; width: 40.0%;" width="40%"><br />
</td> <td style="padding: 0cm 0cm 0cm 0cm; width: 60.0%;" width="60%"><br />
</td> </tr>
</tbody></table><table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="width: 205px;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 6.9pt 0cm 6.9pt 6.9pt;"><br />
</td> </tr>
</tbody></table><div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;"><br />
</div><div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;"><span class="createdate"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">2011 оны 6-р сарын 25, Бямба гариг, 05:39 </span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div align="center" style="text-align: center;"><br />
</div><div align="center" style="text-align: center;"><span class="createby"><span lang="RU">ШУА-ийн ФСЭЗХ, доктор /</span>Ph</span><span class="createby"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">.</span>d</span><span class="createby"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">/ М.Золзаяа</span></span></div><div align="center" style="text-align: center;"><br />
</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Ёс зүй бол хүний үйлдэл, сэтгэл оюуныг зөв замд чиглүүлэх, буруу үйлдлээс сэргийлэхэд тусалдаг учраас хүн шиг хүн төлөвшихөд тусалдаг өнө эртний түүхтэй мэдлэгийн салбар билээ. Хүн хүнтэйгээ, байгальтай, нийгэмтэй харилцах ёс суртахууны үнэт чанар, хэм хэмжээг ухамсарлуулах, төлөвшүүлэх үйл ажиллагаа, түүний үр дүнг ёс суртахууны хүмүүжил гэдэг. Ёс суртахууны хүмүүжлийн үр дүнд</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">- Бие хүний ухамсарт ёс суртахууны хэм хэмжээ төлөвших. Энэ нь хүмүүжлийн бусад хэлбэрийн суурь болж өөрийгөө нээж хөгжүүлэхэд нөлөөлнө.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">- Өөрийн сэтгэл, мэдрэмжээ зөв удирдах итгэл үнэмшилтэй болгоно.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">- Харилцааны соёл, биеэ зөв авч явах хэм хэмжээнд суралцдаг. Бие хүнд ёс суртахууны хүмүүжил олгоход шашны сургаал үлэмж их үүрэгтэй билээ.</span></div><a name='more'></a><br />
<div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Буян, нүглийн болоод сайн муугийн талаар аль ч шашинд сургадаг бөгөөд энэ нь мөн ёс зүйн судлагдахуун болдог. Гэхдээ эдгээрт хүрэх арга замыг шашнууд өөр өөрийнхөөрөө тайлбарладаг.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Германы сонгодог философийн төлөөлөгч И.Кант “Шашин ёс суртахуунд үндэслэдэг” гэсэн бол Австрийн сэтгэлзүйч З.Фрейд “Ёс суртахуунгүй зүйл бүх л үеийн турш оршсоор харин ёс суртахуунтай чанар шашинд үндэслэдэг” </span> <span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">хэмээсэн билээ. Дээрхийн гэгээн </span>XIV<span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"> далай лам “Шашин ёс суртахууны үндсэн зарчмуудыг бүтээхэд бидэнд туслаж чадна. Гэхдээ бид шашинд хандалгүйгээр ёс зүй болон ёс суртахууны талаар ярьж чадна” </span> <span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">гэжээ. Энэ нь ёс зүйн аливаа асуудлыг шийдэхэд шашныг зориуд анхаарах ёстой эсвэл шашин өөрөө аяндаа үүнд холбогддог гэсэн утга юм.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Монголын боловсролын түүхэнд бурханы шашны тэр дундаа ёс зүйн боловсрол нь гол байр суурь эзлэх учиртай гэж бид үзэж байна.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Манай өвөг дээдэс Энэтхэг, Төвдийн шашин соёлын сонгодог өв сан болох “Эрдэнийн сан субашид”, “Барамидын магтаал”, “Бодь мөрийн зул”, “Бодь мөрийн зэрэг”, “Модны шастир, Усны шастир”, “Орчлонгийн сав шимийн дуулал”, Нагаржунагийн “Ардыг тэжээхүй дусал” зэрэг олон арван ёс зүйн сургаалыг </span>XIV<span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"> зуунаас хойш орчуулж тайлбарлан бидний үед уламжилжээ.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Ялангуяа бурханы шашны гуравдугаар дэлгэрлээр өрнөсөн Монголын “сэргэн мандал” нь нийгмийн оюун санааны амьдрал, тэр дундаа ёс суртахууны үнэлэмжийн өөрчлөлтөөр тодорхойлогдоно. Учир нь сүм хийд бүрийн дэргэд шашны сургууль дацангуудын бүтээн байгуулалт өрнөж, ёс зүйн сургаалын зохиолын тоо ч урьдынхаас нэмэгдэж байжээ. Энэтхэг, Төвдийн мэргэдийн зохиол бүтээлээс эшлэсэн, дууриасан ёс зүйн сургаалыг монгол эрдэмтэн лам нар төвд хэлээр зохиох нь олонтой болж байсан нь ихэс дээдсээс эхлээд эгэл жирийн олонд бурханы шашны ёс зүйн сургаалаар дамжин түүний зан үйл, номлол түгэн дэлгэрэхэд хүргэжээ. Үүнээс үзэхэд бурханы шашны ёс зүйн боловсрол нь хүрээ хийдээс гарч ардын зүйр цэцэн үг, үлгэр, домог, цээрлэх бэлгэдэх ёстой эвцэлдэн монгол хүний оршихуйд асар их үүрэг гүйцэтгэснийг гадаад, дотоодын олон судлаачид тэмдэглэжээ. Ийм баялаг уламжлалтай атал сүүлийн үед манай нийгэмд ёс суртахууны сөрөг үзэгдэл ихэсч, үүнийг засаж залруулах талаар ярихаас биш хийж хэрэгжүүлэх нь дутаж буйг хэн хүнгүй мэднэ.</span></div><div align="center" style="text-align: center;">II<span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Ёс суртахууны доройтол глобаль асуудлын нэг. Шинэ мянганы боловсролыг ёс зүйд үндэслэх нь цаг үеийн хэрэгцээ шаардлага төдийгүй хойч үеийнхээ өмнө хүлээсэн өндөр хариуцлага.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">1994 онд ФСЭХ-ээс явуулсан “Улс орны амьдрал олон түмний санал бодолд “ судалгаагаар монголчуудын зан чанарт гарч буй өөрчлөлтөд хүмүүсийн хандах хандлагыг илрүүлэх зорилгоор 12 шинжийг 700 хүнээр үнэлүүлэхэд хөдөлмөрч, арвич хямгач, соёлч, дэг журамтай байх шинж хамгийн доогуур үнэлгээ авч байв. 2008 онд явуулсан “Соёл урлагийн салбарын хөгжил” социологийн судалгаанд оролцогчид /1800 хүн/ монголчуудад дэг журамтай, хариуцлага, үнэнч шударга зан төлөв илүү дутагдаж байна гэж үзжээ.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">ФСЭЗХ-ээс 2010 оны 5 дугаар сард явуулсан “Монголчуудын зан суртахууны төлөвшил, түүнд нөлөөлж буй нийгмийн хүчин зүйл” сэдэвт экспертийн судалгааны дүнгээс үзэхэд ёс суртахууны сөрөг үзэгдлийг доголдол, хямрал, доройтол, уналт гэсэн нэр томъёонуудаар илэрхийлжээ. Үүнээс 38 хувь нь ёс суртахууны доголдол, 32 хувь нь хямрал, 32 хувь нь доройтол, 22 хувь нь уналт гэж тус тус үзжээ.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Мөн монголчуудын ёс суртахууны сөрөг тал нь нийгмийн бүх бүлэг, давхраанд гэхдээ өөр өөрийн өвөрмөц онцлогтой, харилцан адилгүй хэлбэртэй илэрч байгаа гэсэн үзэл бодол тэдний дунд давамгайлах хандлагатай байлаа. Үүний дотроос нийгмийн доод давхрааныхан, ядуучууд, боловсрол багатай, мэргэжилгүй хүмүүс, шилжин ирэгсэд, хүүхэд, өсвөр үеийнхэн, залуучууд, ялангуяа оюутнуудын дунд ёс суртахууны доголдол, дутагдал илүүтэй байгаа бол, нийгмийн дээд /бас дунд/ давхрааныхан, төрийн дээд байгууллагын удирдах ажилтан, албан хаагчид, УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын агентлагуудын үйл ажиллагаанд, улс төр, бизнесийн хүрээнийхэний дотор ёс суртахууны уналт, доройтол илүү тохиолддог гэж үзсэн байна. Харин нүүдлийн уламжлалт соёлыг тээж яваа малчдын дунд ёс суртахуунгүй үзэгдэл харьцангуй бага гардаг гэж нилээд хэдэн </span> <span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">шинжээч онцлон тэмдэглэжээ. </span> Ийнхүү сүүлийн 15 жилд Монголчуудын дэг журам, хариуцлага сайжраагүй төдийгүй, шударга ёс улам бүр алдагдсаар байгааг судалгааны дүн харуулах болов.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">ЮНЕСКО-гийн ерөнхий захирал асан Киотиро Мацуура нэгэнтээ “Шинжлэх ухааны мэдлэгийг дэлгэрүүлэхэд холбогдсон асуулт яг ч шинжлэх ухааны асуудал биш байг. Тэглээ ч баян ба буурай орнуудын боловсролын түвшний хооронд өнөөдөр гарчихаад байгаа ангал бол ёс зүйн багагүй ноцтой асуудал мөн” хэмээн хэлжээ.</div><div align="center" style="text-align: center;">III</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">Эдгээр судалгаанаас үзэхэд ёс зүйн боловсрол бол насан туршийнх бөгөөд манайд бүх нийтийн ёс зүйн боловсролд анхаарлаа хандуулах цаг болсныг харуулж байна. Энд янз бүрийн арга зам бий боловч сэдэвт холбогдуулан хэдэн зүйлийг тэмдэглэе.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">1/ Буддын ёс зүйн орчин үеийн онолын бүтээлийг орчуулах, нарийвчлан судлах нь манай судлаачдын өмнө зүй ёсоор тавигдаж байна. Сонгодог сургаалын зохиолын агуулгыг эдүгээчлэн тайлбарлаж, өнөөгийн нийгмийн олон тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд бүтээлчээр ашиглах нь зүйтэй юм.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">2/ ШУА-ийн ФСЭЗХ-ээс эрхлэн 2006-2007 онуудад явуулсан “Өнөөгийн нийгмийн хүмүүсийн амьдрал, соёл, санаа бодол” судалгааны Та ямар шашин шүтдэг вэ? гэсэн асуултанд 89.2 орчим хувь нь буддын шашин шүтдэг, харин шашин шүтдэг шалтгаанаа 55.9 хувь нь гэр бүл, эцэг өвгөдийн шүтээн учраас, 38.3 хувь нь өөрийн итгэл бишрэлээр гэж хариулсныг доктор О.Сарантуяа “монголчуудын амьдрал, ёс заншил, сүсэг бишрэлд байр сууриа баттай эзэлсэн хэвээр буйг харуулж байна” хэмээн дүгнэжээ . Энэ нь түүний ёс зүйн сургаал, мэдлэг иргэдийн ёс суртахууны хүмүүжил, төлөвшилд үр нөлөө үзүүлэх ихээхэн бололцоотойг харуулж байна. Манайд буддын ёс зүйг олон түмэнд таниулан сурталчлах ажил хоцронгуй байгаад шүүмжлэлтэй хандаж, энэ шашны үзэл сургалыг танин мэдэхүй, ёс зүй, сүсэг бишрэлийн үүднээс цогцоор нь таниулвал хүнлэг, шударга, ёс суртахуунтай иргэн төлөвших, уламжлалт соёлоо хадгалж үлдэх, хүний хөгжил, эко системийн аюулгүй байдлыг хангахад чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">3/ Өсвөр үеийнхэн, залуучуудын дунд илэрч буй зан суртахууны доголдол, гажуудлыг засаж, арилгахад шашны (үндэсний) хүчин зүйлийг ашиглах нь зохистой гэж зарим судлаачид үздэг. Энэ талаар Та ямар бодолтой байдаг вэ? гэсэн асуултад 36 хувь нь шашин бол нэг л арга, үр нөлөөтэй ч авах гээхийн ухаанаар хандахыг, 24 хувь нь үндэсний бурханы шашин нэн чухал үүрэгтэй гэж хариулжээ.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Мөн Шашны янз бүрийн урсгалын сургаал нэрийдлээр олон түмний итгэл үнэмшилд хоосон орон зай үүссэн. Иймээс бурханы шашны сургаалыг энгийн ойлгомжтой тайлбарлан сурталчлах нь өгөөжтэй, Бурханы шашны лам хуврага нар мэргэшиж, өөрсдөө өөрчлөгдөх хэрэгтэй, манай хүүхэд залуучууд шүтэж байгаа шашныхаа мөн чанарыг хэр танин мэдэж байна вэ? гэдэг эргэлзээтэй гэж үзсэнийг анхаарах ёстой.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">4/ Шашны болон ёс зүйн социологийн нарийвчилсан судалгаанд үндэслэн цаашид хэрхэх талаар асуудлыг боловсруулан үе шаттай ажиллах нь зүйтэй. Харин энгийн ажиглалтдаа дулдуйдан ярьж бичих нь үр дүнгээ өгөхгүй байна. Тухайлбал, нийгмийн ямар бүлэг давхрааныханд зориулах, ямар эх сурвалжийг сонгох, сургалтын ямар арга, хэлбэр ашиглах, бусдын туршлага судлах гээд нарийн дэс дараатай хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Бурхан Будда өөрийн сургаалыг жирийн сүсэгтэнд бол шашин юм (дагаж мөрдвөл зохих зүйл юм), их мэргэдүүдэд бол тогтсон таалал (философийн үзэл баримтлал) юм гэж хэлсэн хэмээн “Ланкаватара” сударт заасан байдаг. Энэ асуудал цаашлан Их хөлгөний судрууд, Нагаржуна зэрэг том сэтгэгчдийн бүтээлд туссан билээ. Ингэхээр бурханы шашны сургаалыг сонсогчид, сүсэгтнүүдийн сэдэлжилтийг оношлох нь их чухал юм.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Илтгэгчийн хувийн ажиглалтаар бол их, дээд сургуулийн Философийн хичээлийн “Эртний Энэтхэгийн философи”, “Шашны философи”, “Шашны ёс зүй” сэдэвт семинар дээр оюутнууд христос шашны түүх, зан үйл, сургаалын талаар тодорхой мэдээллүүдийг өгч байхад бурханы шашны асуудлаар бол Будда Энэтхэгт төрсөн гэхээс хэтрэхгүй байна. Энэ бол бусад шашны сургалт, боловсролын дэвшилттэй талаас суралцах, шашны боловсролын харьцуулсан судалгаа хийхийг шаардаж байгаа хэрэг.</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">5/ Шашны ёс зүйн боловсролыг эзэмшүүлэх үйл ажиллагаа нь хүний сэтгэл ухаанд шууд хүрэх онцлогтой тул тухайн шашны оршин тогтнолыг хангах нэгэн хүчин зүйл юм. Бурханы шашны ёс зүйн боловсролын агуулга нь боловсролын сэтгэл судлалын онолын үндэс, суралцагчийн нас, сэтгэлзүйн онцлогийг харгалзсан “Зөв амьдрал гэж юу вэ?” гэсэн айд тулгуурлаж ба орчин үеийн хүний тулгамдсан асуудлыг зөв замаар хэрхэн шийдвэрлэхийг зааж сургахыг эрмэлзэх нь зүйтэй. Бурханы шашны ёс зүйн хэм хэмжээ, зарчмыг нарийн зааглахгүйгээр шууд догмачлах нь хэт туйлширсан, мэргэшлийн шинжтэй болох тул нийтийн эзэмшвэл зохих эрхэмлэл, хэм хэмжээ бүхий орчин үеийн оюун санааны хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлсэн загвар боловсруулж ашиглана гэсэн үг юм. Жишээлбэл, шинжлэх ухааны үр дүн ба шашны уялдаа холбоо, нийгмийн орчин, сэтгэлзүйг нарийн судалсны үндсэн дээр</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Сургалтын хэрэглүүр нь: дэлгэцийн үзүүлэн, хэвлэмэл хялбаршуулсан тараах материал, комик, цахим хуудас, DVD зэрэг орчин үеийн технологийн дэвшлийг ашиглах</div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Сургалтын хэлбэр нь: телевиз, радиогийн зайн сургалт, лекц, ярилцлага</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Сургалтын арга нь: бодит амьдралаас жишээлсэн хэлэлцүүлэг, шүүмж, компьютерийн тоглоом, хүмүүнлэг, сайн үйлийн даалгаврыг биечлэн гүйцэтгүүлэх, эсээ, найруулал бичүүлэх зэрэг байж болно.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Сургалтын үнэлгээ нь: стандарт бус байх буюу заавал дүгнэхээс татгалзах зэрэг сургалтын орчин үеийн аргыг ашиглавал зохимжтой.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">6/ Ёс зүйчид </span>XXI<span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"> зуунд тэвчээр нь аливаа хүн өөрийнхөө ёс суртахууны чанарыг тодорхойлох шалгуур гэж үзэх болсон. Тиймээс бурханы шашны ёс зүйн хүлцэн тэвчихүйн сургаалыг хүмүүсийн нас, мэргэжил, боловсролын түвшин, амьдралын орчин зэргийг нь нарийн тооцож сурталчлавал зохистой санагдана. Өнөө цагт хүлцэн тэвчихүй нь хувь хүн, нийгэм, байгаль дэлхийн хамгаалах ерөндөг. Тэвчээртэй байх нь бие хэл, сэтгэлийн гэмээс ангижрах арга, цээрлэх ёсны нөхцөл юм. Судлаачид шашны болон иргэний аскетизм аль аль нь чухал гэх болжээ. Амьдралаас хэдий ихийг хүснэ төдий хэмжээгээр тэвчээр хэрэгтэй. Бидний сэтгэлийн гэмүүд нь тэвчээр суулгаж, сайн үрд хүрэх чанарыг төлөвшүүлдэг. Өөрөөр хэлбэл, тэвчээр үүсгэж буй эдгээр зүйлс нь Та бидний нөхөр мэт дайсан, дайсан мэт нөхөр минь билээ.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Энд нэгэн зүйлийг онцлон тэмдэглэхэд Бакула Ренбүүчий манай оронд буддын шашныг дахин сэргээх их үйлийг бүтээх явцдаа сүсэгтэн олонд буддын шашны мөн чанар, гүн итгэл бишрэл төрүүлэхийн ач тус, арван цагаан буян, арван хар нүглийн учир, үйлийн үр, архи, тамхины хор уршиг зэрэг олон сэдвийг хамран өгүүлж байжээ. </span> Тэрээр Азийн Буддистуудын Энх Тайвны Бага Хурлыг удирдаж байхдаа энх тайвнаар оршихуйн үндсэн зарчмыг буддын ёс зүйгээс үүтгэн үзээд бурханыг, хүнийг, номыг, эх орноо, түүхээ, эх байгалиа, гоо сайхныг биширч чаддаг хүнд амьдрал нь учир утгатай болдог гэдгийг айлдан сэтгэл санаагаар өөдрөг тэнүүн байхыг зөвлөж байв. Ийм активист арга барилыг бурханы шашны ёс зүйн боловсролыг түгээн дэлгэрүүлэхэд ашиглах нь үр дүнтэй гэж үзэж байна.</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 14.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: center; text-indent: -14.2pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%;">http://www.zbu.edu.mn/index.php?option=com_content&view=article&id=120:aoeoaiu-oaoiu-un-cmei-aieianeieui-anooaeae&catid=42:2011-06-03-08-15-04&Itemid=130</span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-6990541131385970562011-06-26T02:45:00.000-08:002011-06-26T02:45:05.434-08:00<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-add-space: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">а/ Монгол хэлээр</span></i></b></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Боловсролын салбарын хууль тогтоомж. УБ.,2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">МУИС. Дээд сургуулийн сургалтын технологи. УБ.,2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">“Мэргэжлийн боловсролын хууль”. БНХАУ</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">БНМАУ-ын угсаатны зүй. I боть. УБ.,1987 </span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Вандангомбо.Р. Төрийн албаны ёс зүй. УБ.,2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бакалаврын сургалттай холбоотой журмын эмхэтгэл. ХААИС.2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">7.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Батжаргал.Ж. Шинэ үеийн залуучуудын зан суртахуун, үнэлэмж баримжааллын хандлага. Философи эрхийн судлал. XXIII боть. УБ.,2008</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">8.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Батхуяг.С нар. Дээд сургуулийн сурган хүмүүжүүлэх зүйн үндэс. УБ.,2003</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">9.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Галиндэв.Б. Монголын нийгмийн өөрчлөлтийн үе дэх ёс суртахууны асуудлууд. /Дис/. УБ.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">10.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Гүндсамбуу.Х. Монголын нийгмийн давхраажил: хөгжил, хандлага. УБ.,2002</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">11.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дашжамц.Д. Монголын ард түмний ёс суртахууны хүмүүжлийн дэвшилтэт уламжлалаас. УБ.,1978</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">12.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дашжамц.Д, Дарьхүү.Р, Золзаяа.М. Монголын ёс зүйн сэтгэлгээний түүх. УБ.,2009</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">13.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам. Шинэ мянганы хүмүүн төрөлхтөний ёс зүй. УБ.,2003</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">14.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Золзаяа.М. Ёс зүйн боловсрол, түүний хэрэгцээ шаардлага. Боловсрол судлал. №7. УБ.,2008</span><br />
<a name='more'></a></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">15.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Золзаяа.М, М.Сайнзаяа. Шүүгчийн ёс зүйн зөрчил, сахилгын шийтгэлийн тухайд. Философи, эрхийн судлал. УБ.,2008</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">16.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Мандах нарны туяа. /монгол бичгээс хөрвүүлсэн. А.Шагдар, Б.Осор./ УБ.,1992 </span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">17.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Монголчууд социологийн судалгаанд. ШУА ФСЭХ. №3. УБ.,2007 </span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">18.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">МУИС. Орчин үеийн улс төрийн судалгааны төв. Авилгалыг дэмжигч ба хориглогч хүчин зүйл. УБ.,2007 </span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">19.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Мэргэжлийн ба хэрэглээний ёс зүй /эмх.Д. Тунгалаг /. УБ.,2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">20.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Мягмар.О. Сэтгэл судлал. УБ.,2004 </span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">21.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Нямбуу.Х. Орчин үеийн монголын заншил, ёс горимын төлөвшил /дис/. УБ., 1978</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">22.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Өлзийбаяр.Б. Ажил мэргэжлийн онцлогийг харгалзан удирдах нь. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">23.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Пүрэвдорж.Ч. Шинэ зууны боловсролын хөгжлийн хандлага, онол арга зүйн боловсруулалт. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">24.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Сарантуяа.Г. Оюутны хамт олны нийгэм-сэтгэл зүйн уур амьсгалд нөлөөлөх зарим хүчин зүйл. /Дис/. УБ.,1997</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">25.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Тунгалаг.Д. Ёс зүй. УБ.2002</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">26.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Шагдартовуу.С. Бэлчээрийн мал аж ахуйн сургалтын агуулга, арга зүй /хөдөөгийн сургуулийн жишээгээр/./Дис/. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">27.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Эрдэнэцэцэг.С. “Гэр бүлийн ёс зүй” хөтөлбөрийг хувьсах агуулгаар судлуулж хүүхдийн ёс суртахууны хөгжлийн түвшин дээшлүүлэх нь. /Дис/. УБ.,2002<a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930" name="_Toc258435264"></a><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930" name="_Toc258431196"></a><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930" name="_Toc258431113"></a><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930" name="_Toc258431057"></a><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930" name="_Toc258430859"></a><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930" name="_Toc258430673"></a></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">28.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Амаржаргал.Т. Ёс суртахууны тухай өгүүлэх нь.УБ.,1991</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">29.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Амаржаргал.Т. Нийгмийн ажил дах хүмүүнлэг хандлагын зан суртахууны үндэслэгээ. /Дис/ . УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">30.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Aристотель. Дээд суртахуун. УБ.,2006</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">31.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Архангельский.Л.М. Хувь хүний онолын нийгэм-ёс зүйн асуудлууд. УБ.,1977</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">32.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Арьяасүрэн.Ч, Нямбуу.Х. Монгол ёс заншлын их тайлбар толь УБ.,1992</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">33.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Балхаажав.Ц. Багш. УБ.,2008</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">34.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Балхаажав.Ц. Хүн та хэн бэ? Хүн судлалын аналитик үзэл бодол. УБ.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">35.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Балхаажав.Ц. Хүний хөгжлийн онол, арга зүйн-философи үндэслэл: судалгаа, ажиглалт, бясалгал, дүгнэлт. УБ.,1992</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">36.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Батчулуун.Б. Философи дахь хүний асуудал. УБ.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">37.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бодлогын судалгаа шинжилгээ. ЭШБ. УБ.,2009</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">38.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бүрэнжаргал.Т. Нийгмийн ажлын ёс зүй. УБ.,2006</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">39.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Вандангомбо.Р, Төмөрбаатар.Г. Менежментийн ёс зүй. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">40.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Вандангомбо.Р. Монгол үндэстний сэтгэл зүйн хамгаалалт. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">41.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Багшийн ёс зүйн дүрэм. БСШУЯ УБ.,2005. </span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">42.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Балдангомбо.Б. Их, дээд сургууль, коллежийн багш нарын сургалтын ажлыг боловсронгуй болгох зарим асуудал. УБ.,1995</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">43.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бат-Эрдэнэ.Д. Монгол улсын соёл, урлагийн сургуулиудын удирдлагын сурган хүмүүжүүлэх үндэс. /Дис/. УБ.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">44.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Булган.Т. ”Бодьчарияватара шастар ”-Буддын гүн ухааны арга билгийн цогц бүтээл болох нь. /Дис/. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">45.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Буддын ухаарлын зам./орч.З.Жадамба./ УБ.,1995</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">46.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бурхан багшийн сургаал. Токио.,1996</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">47.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Буяндэлгэр.Б. Монгол бөхийн ёс суртахууны үнэлэмжийн уламжлал, шинэчлэлийн асуудалд /Дис/. УБ.,2008</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">48.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Буяндэлгэр.М. Бизнесийн ёс зүй. УБ.,2002</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">49.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бэгз.Н. Глобальчлалын үеийн Монгол улсын боловсролын хөгжлийн онол, арга зүйн үндсэн асуудлууд /Дис/. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">50.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Гэлэн лам Түвдэн Жамц. Буддизм бидний амьдралын хэмнэлд. УБ.,2003</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">51.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Гүндсамбуу.Х, Г.Чулуунбаатар. XXI зууны босгон дахь монголын залуучууд. УБ.,1998</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">52.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дамбийням.Л. Офицерийн ёс зүй. УБ.,1978</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">53.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дамдинжав.Х. Монголын эрүүл мэндийн тогтолцоон дахь биоанагаахын ёс зүйн нийгэм-гүн ухааны асуудалд. /Дис/УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">54.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дариймаа.С. Сэтгүүлчийн мэргэжлийн ёс зүй. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">55.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дарьхүү.Р, Г. Нарантуяа. Ёс зүй”. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">56.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дашдаваа.С, Гүндсамбуу.Х. Социологийн судалгааг хэрхэн явуулдаг вэ?. УБ.,1989</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">57.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дашжамц.Д. Хүн, хүмүүжил, ёс суртахуун. УБ.,1978</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">58.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дашпүрэв.Д. Монголын нийгмийн өөрчлөлт шинэчлэлтийн үе шатууд. УБ.,2005</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">59.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дуламсүрэн.Ш. Хуульчийн мэргэжлийн ёс зүй. УБ.,2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">60.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Дэмбэрэл,Б. Хүний эмчийн ёс зүй, деонтологийн зарим үндсэн асуудал. УБ.,1986</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">61.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Ёс зүйн гарын авлага. /Боловсруулсан Оюунтуяа.С./ УБ.,2006</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">62.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Жадамбаа.Б. Сургуулийн хөгжлийн онол, туршлагын асуудал. УБ.,2002</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">63.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Жадамбаа.Б. Чимэдлхам.Ц. Судалгааны арга зүй. УБ.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">64.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Золзаяа.М. XIII-XIY зууны монголчуудын ёс суртахууны үнэлэмжийн онцлог /Дис/. УБ.,2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">65.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Золзаяа. М. Оюунгэрэл.Д. Ёс зүй /бүдүүвч, бодлого, сорил/. УБ.,2009</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">66.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Ламжав.Б. Залуу хүний боловсон байдал, зан төрхийн тухай. УБ.,1964</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">67.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Лодойхүү.Г. Хөдөлмөрийн үр шим. УБ.,1974</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">68.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Лхаашид.Д. Бизнесийн ёс зүй. УБ.,1993</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">69.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Моригова Ясутомо. Хуульчийн ёс зүй. УБ.,2006</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">70.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Нямбуу.Х. Орчин үеийн монголын заншил, ёс горимын төлөвшил. /Дис/. УБ., 1978</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">71.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Нямбуу.Х. Өнөөгийн монгол ёс, УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">72.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Оюунгэрэл.Д. Хүний хөгжил. УБ.,2009</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">73.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Оюунцэцэг.Д. Олон нийтийн санаа бодлын социологи. УБ.,2000</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">74.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Пленаков.Л. Хүн байхын учир. М.,1981</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">75.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Пүрэвдорж.Ч. Боловсролын тогтолцоо олон улсад. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">76.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Пүрэвдорж.Ч. Боловсролын дифференциал хөгжлийн зүй тогтол. УБ., 2002</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">77.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Санжаадорж.И. Эмчийн ёс суртахуун. УБ.,1979</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">78.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Санжжав.Д. Хүүхдийн нас зүй, сурган хүмүүжүүлэх сэтгэл судлал. УБ.,1977</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">79.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Смольяков. А.И, Федоренко Е.Г. Эмчийн ёс зүй. УБ.,1982</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">80.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Социологийн судалгааны үндсэн аргууд. Ред. Отгонасан.Б. УБ.,2005</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">81.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Сүлдсүрэн.И. Мал аж ахуйн мэргэжилтний ёс зүйн асуудалд. УБ.,1990</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">82.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Сүхээ.Б. Хөдөө аж ахуйн мэргэжлийн сургалтын удирдлагын зарим асуудал. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">83.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Тунгалаг.Д. Гэр бүлийн ёс суртахууны үнэлэмж, өөрчлөлт хувьсал. /Дис/. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">84.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Тунгалаг.Д. Гэр бүлийн ёс суртахуун. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">85.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Түдэв. Л. Боловсроогүй боловсрол. УБ.,1996</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">86.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Төрийн захиргааны албан тушаалтны ёс зүйн хэм хэмжээний тухай дүрэм. Төрийн мэдээлэл.1999 он.№23/102/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">87.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">То Ван судлалын номын чуулган. Эмх.П.Хорлоо. УБ.,2000</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">88.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Тогтохтөр.Б. Ажил ба сургуулийн зүйл. УБ.,1998</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">89.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Цоодол.И. Монгол ардын уламжлалт ёс зан үйлийн дээж. УБ.,1991</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">90.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Цогням.Б. Төрийн шүүгчийн ёс зүй. УБ.,2003</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">91.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Цогт-Очир.Д. Хуульчийн ёс зүйн үндсэн асуудал. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">92.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Цэдэн-Иш.Ц. Цагдаагийн албан хаагчийн ёс зүй. УБ.,2004</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">93.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Цэрэннадмид. А. Хүн ёс, хүн төрх, зан суртахуун. УБ.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">94.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Цэрэннадмид. А. Оюун санааны хүмүүжил. УБ.,1990</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">95.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Фэн Ю-Лань. Хятадын философийн товч түүх. УБ.,2002</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">96.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">ХААИС-ийг төгсөгчид болон малчдаас авсан социологийн судалгаа.ХААИС-ийн нийгмийн ухааны тэнхим. УБ.,2000</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">97.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Шагдартовуу.С. Бэлчээрийн мал аж ахуйн сургалтын агуулга, арга зүй /хөдөөгийн сургуулийн жишээгээр/./Дис/. УБ.,1999</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">98.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хэм хэмжээ. УБ.,2006</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">99.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Энгельс.Ф. Людвиг Фейербах ба германы сонгодог философийн төгсгөл. УБ.,1954</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">100.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Энхбаяр.Б. Төрийн албан хаагчийн ёс зүй. УБ.,2000</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-size: 10pt;">101.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Эрдэнэ-Очир.Г. Хүнээр хүн хийх монгол ухааны сурвалж. УБ.,1991</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: .75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">102.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Эрдэнэцэцэг.С. “Гэр бүлийн ёс зүй” хөтөлбөрийг хувьсах агуулгаар судлуулж хүүхдийн ёс суртахууны хөгжлийн түвшин дээшлүүлэх нь. /Дис/. УБ.,2002</span></div><div class="MsoNormalCxSpFirst" style="line-height: normal; mso-add-space: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormalCxSpMiddle" style="line-height: normal; mso-add-space: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; mso-outline-level: 1; text-align: center; text-indent: -.25in;"><span lang="RU" style="color: white; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">·</span><span style="color: white; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> </span><span style="color: white; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="color: blue;">б/Орос хэл</span></b></a></span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">ээр</span></b></div><div class="MsoNormalCxSpLast" style="line-height: normal; mso-add-space: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Коробкова.Н. Этика делового общения. Сб.,2001</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Сучкова.Т.В. Нравственная сфера личности студентов как субьектов учебно-профессиональной деятельности. /Дис/.Казань.,2008</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Степанюк,Л.А. Формирование базовых моральных ценностей у студентов университета как основы развития нравственности. Москва., 2007</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Бандзеладзе. Г.Д. О понятии человеческого достоинства. Мецниереба., 1976</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Батышев.С.Я. Трудовая подготовка школьников. Москва., 1981</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Белякова. Профессиональная этика. М.,1975</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">7.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Борисова.Е.М, Логинова. Г.П. Индивидуальность и профессия. Москва., 1990</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">8.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Власов.Ю.П. Цена жизни. М.,1989</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">9.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Губина.С.А. Трудовое воспитание студентов: методология, теория, управление. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Москва., 1986</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">10.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Губчинко.А.А, Перова.Ж.З. Методика преподавания сельско-хозяйственого труда. Москва., 1985</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">11.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Комарова.А.И. Эстетическое воспитание студентов. Льевов.,1984</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">12.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Кикнадзе.А.В. Искусство быть человеком. Москва., 1987</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">13.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Крылова. Н.Б. Формирование культуры будушего специалиста. Москва., 1990</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">14.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Жамц.Л. Педагогические основы профессиональной ориентации учащейся молодежи Монголии /Дис/. Москва.,1993</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">15.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Марьенко.И.С, Перфильевская.Д.И. Чтобы дети любили родную землю. Москва.,1970</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">16.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Минкина. Н.А. Воспитание ответственности. Москва.,1990</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">17.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Николаев.Л.Н. Воспитывать человека. Москва.,1983</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: -17.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-size: 10pt;">18.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Огарева.Н.П. Проблемы деонтологии. Саранск.,1999</span></div><div class="MsoNormalCxSpFirst" style="line-height: normal; mso-add-space: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; mso-outline-level: 1; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormalCxSpMiddle" style="line-height: normal; mso-add-space: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; mso-outline-level: 1; text-align: center;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=520139142546079814&postID=1606874438230397930"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="color: blue;">в/ Англи хэл</span></b></a></span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">ээр</span></b></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 18.75pt; mso-list: l3 level1 lfo3; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: 10pt;">1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Andreas Briese. Professional Ethics. Los Angeles,.2007 </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 18.75pt; mso-list: l3 level1 lfo3; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: 10pt;">2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Harden.R.M.Sowden.S and Dunn.W.R. Education strategies in curriculum development: the SPICES model. Medical education., 1984 </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 18.75pt; mso-list: l3 level1 lfo3; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: 10pt;">3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">John Scott. China introduces ethics code for scientists. LA.,2002</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 18.75pt; mso-list: l3 level1 lfo3; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: 10pt;">4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Jesse H.Bond. The teaching of professional ethics in the schools of Law, Medicine, Journalism and Сommerce in the United States.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">NY.,1</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">915 </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 18.75pt; mso-list: l3 level1 lfo3; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: 10pt;">5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Robert C. Solomon. Morality and the good l</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">ife. University of Texas at Austin.,1992</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 18.75pt; mso-list: l3 level1 lfo3; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -18.75pt; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-size: 10pt;">6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">William P. Williams. The effects of Youth Organizations on High School Graduation. Blacksburg, Virginia.,2001</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">г/ Цахим хуудас</span></b></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">a.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.agronomy.org/"><span style="color: blue;">http://www.agronomy.org</span></a> American Society of Agronomy. 2008.03.12</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">b.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.worldvet.org/manuals/T-2-1-1.pdf"><span style="color: blue;">www.worldvet.org/manuals/T-2-1-1.pdf</span></a>. Со</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">de of professional ethics. 2009.03.12</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">c.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.eubios.info/ABC4/abc4240.htm"><span style="color: blue;">http://www.eubios.info/ABC4/abc4240.htm</span></a> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Kwang-ho Meng. Ethics Education in Medical Schools in Korea. 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">d.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.shara.org.ru/"><span style="color: blue;">http://www.shara.org.ru</span></a> Мордовский Государственный университет имени Н.П.Огарева 2009.12.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">e.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.indigenousjournal.com/IIJEASVoLIIIss1Au.pdf"><span style="color: blue;">http://www.indigenousjournal.com/IIJEASVoLIIIss1Au.pdf</span></a> How Ethical are University Students in the People’s Republic of China-A Preliminary Analysis</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">f.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.eubios.info/ABC4/abc4294.htm"><span style="color: blue;">http://www.eubios.info/ABC4/abc4294.htm</span></a> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Kang Shink. Proffesional Medical Ethics in Korean Context: Towards a Moral Contract. 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">g.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.unjobs.org/tags/engineering-ethics"><span style="color: blue;">http://www.unjobs.org/tags/engineering-ethics</span></a> Engineering Ethics Teaching Program at CYCU</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">h.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.umanitoba.ca/academic_suppot/uts/stlhe/ethical.html"><span style="color: blue;">http://www.umanitoba.ca/academic_suppot/uts/stlhe/ethical.html</span></a> Ethical principles in University teaching, 1996</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2010.01.02</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">i.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.eubios.info/ABC4/abc4255.htm"><span style="color: blue;">http://www.eubios.info/ABC4/abc4255.htm</span></a> Teaching medical Ethics in China, Cultural, Social and Ethical issues </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">2010.01.02</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">j.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1031775"><span style="color: blue;">http://www.papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1031775</span></a> Beyond a Code of Professional Ethics; A holistic Model of Ethical Decision-Making for Accountants </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">2009.08.24</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">k.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://isi.cbs.rl/ethics/htm"><span style="color: blue;">http://isi.cbs.rl/ethics/htm</span></a> Declaration on professional ethics. ISI-International statistical institute. Adopted: August 1985</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2010.01.02</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">l.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.airpower.au.af.mil/airchronicles/apj/apj96/sum96/white.html"><span style="color: blue;">http://www.airpower.au.af.mil/airchronicles/apj/apj96/sum96/white.html</span></a> Maj Gen Jerry E. White, USAFR. Personal Ethics versus Professional Ethics.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.04.20</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">m.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.hi-ho.ne.jp/taku77"><span style="color: blue;">http://www.hi-ho.ne.jp/taku77</span></a> T</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">hesis research; Moral education in Japan;Implications for American Schools 2010.01.02</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">n.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.secureapps.libraries.psu.rdu/agnic/graduate-research.cfm"><span style="color: blue;">http://www.secureapps.libraries.psu.rdu/agnic/graduate-research.cfm</span></a> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Sarah Zeltie Thomas. Positive youth-Development outcomes among Florida 4-H members 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">o.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.nysscpa.org/cpajournal/2004/604/essentils/p58.html"><span style="color: blue;">http://www.nysscpa.org/cpajournal/2004/604/essentils/p58.html</span></a> Improving Professional Ethics</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">p.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.jstor.org/stable/20299212"><span style="color: blue;">http://www.jstor.org/stable/20299212</span></a> The Gossiping Educators; A problem in Professional Ethics</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">q.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.agro-stability.com/code.of.ethics.html/"><span style="color: blue;">http://www.agro-stability.com/code.of.ethics.html/</span></a> Agro-code of Ethics</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">r.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.aoa.org/x4890.xml"><span style="color: blue;">http://www.aoa.org/x4890.xml</span></a> Recommended Curriculum for the teaching ethics</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">s.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.onlineethics.org/education/instructessays/curriculum/aspx"><span lang="MN" style="color: blue;">http://www.onlineethics.org/education/instructessays/curriculum/aspx</span></a></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Teaching ethics across the Engineering Curriculum</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">t.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.kyepsb.net/documents/legal/2007%20code%20of%20ethics%20brochure.pdf"><span style="color: blue;">http://www.kyepsb.net/documents/legal/2007хувь20codeхувь20ofхувь20ethicsхувь20brochure.pdf</span></a> Professional Code of Ethics </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">2009.07.12</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">u.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.ecoethics.mrsu.ru/database/presentation/briese5/pdf"><span style="color: blue;">http://www.ecoethics.mrsu.ru/database/presentation/briese5/pdf</span></a> Professional ethics</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2010.01.02</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">v.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.leaderu.com/offices/o-helweg/professional-ethics/html"><span style="color: blue;">http://www.leaderu.com/offices/o-helweg/professional-ethics/html</span></a> Professional Ethics without Religion.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">w.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.math.yourkey.ca/sfp/sfp2.htm/"><span style="color: blue;">http://www.math.yourkey.ca/sfp/sfp2.htm/</span></a> Ethics in Science and Scholorship; the Toronto Resolution</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"> 2009.05.10</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">x.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.ethicsweb.ca/"><span style="color: blue;">http://www.ethicsweb.ca</span></a></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">y.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.aas.org/spp/sfrl/per/per48.pdf"><span style="color: blue;">http://www.aas.org/spp/sfrl/per/per48.pdf</span></a> Professional Ethics Report</span></div><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">z.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><a href="http://www.eubios.info/ABC4/abc4255.htm"><span style="color: blue;">http://www.eubios.info/ABC4/abc4255.htm</span></a> Teaching medical Ethics in China, Cultural, Social and Ethical issues </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">2010.01.02</span>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-69391778807206224042011-06-26T02:41:00.000-08:002011-06-26T02:41:33.985-08:00<div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MN" style="color: #3366ff;">МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><u><span lang="MS" style="color: #3366ff;"> 2009 </span></u><span lang="MS" style="color: #3366ff;">оны<u> 2 </u>сарын<u> 13 </u>өдөр Төрийн ордон, Улаанбаатар хот</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><br />
</div><h1 align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><span lang="MS" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ТУХАЙ</span></h1><h1 style="margin-left: 36pt; text-align: left;"><span lang="MS" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">/Шинэчилсэн найруулга/</span></h1><h1 style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ</span></h1><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MS">Нийтлэг үндэслэл</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS">1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">1.1.Энэ хуулийн зорилт нь мэргэжлийн боловсрол, сургалтын агуулга, зорилго, бүтэц, түүний удирдлага, зохион байгуулалтыг тодорхойлж, иргэнд мэргэжлийн боловсрол эзэмшүүлэх, мэргэжлийн ур чадвар олгох, дээшлүүлэх сургалтыг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ, ажил олгогчийн захиалгад нийцүүлэн зохион байгуулах, энэ үйл ажиллагаанд оролцогчийн эрх, үүрэгтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS">2 дугаар зүйл. Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тухай хууль тогтоомж</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">2.1.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тухай хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Yндсэн хууль<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref1"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn1" title=""><sup>[1]</sup></a>, Боловсролын туха</span><span lang="MN">й<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref2"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn2" title="">[2]</a>,</span><span lang="MS"> Бага, дунд боловсролын тухай<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref3"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn3" title="">[3]</a>, Дээд боловсролын тухай<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref4"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn4" title=""><sup>[4]</sup></a>, Хөдөлмөрийн тухай<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref5"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn5" title=""><sup>5</sup></a>, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref6"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn6" title=""><sup>6</sup></a>, энэ хууль болон эдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.</span><br />
<a name='more'></a></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS">3 дугаар зүйл. Хуулийн үйлчлэх хүрээ</span></b><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">3.1<i>.</i>Энэ хууль нь өмчийн аль ч хэлбэрт түшиглэн мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг зохион байгуулах хуулийн этгээдэд хамаарна.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS">4 дүгээр зүйл. Хуулийн нэр томъёоны тодорхойлолт</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.1.“мэргэжил” гэж тодорхой ажил, хөдөлмөр эрхлэхэд шаардагдах мэдлэг, чадвар, дадлын цогцыг</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.2.“мэргэжлийн боловсрол” гэж тодорхой мэргэжлийн үйл ажиллагааг гүйцэтгэх хэрэгцээнд нийцүүлж зохион байгуулалттай сургалтаар эзэмшүүлсэн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар</span><span lang="MN">, </span><span lang="MS">хөдөлмөрийн болон харилцааны соёлын төлөвшлийг;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.3.“техникийн боловсрол” гэж техник, технологийн үйл ажиллагааг гүйцэтгэх, удирдах хэрэгцээнд нийцүүлж зохион байгуулалттай сургалтаар эзэмшүүлсэн үйлдвэрлэл, техник, технологийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар, хөдөлмөрийн болон харилцааны соёлын төлөвшлийг;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.4.“мэргэжлийн сургалт” гэж тодорхой ажил, хөдөлмөр эрхлэхэд шаардагдах мэргэжлийн ур чадвар олгох, дээшлүүлэх, давтан сургах, дадлагажуулах, хөдөлмөрийн болон харилцааны соёл төлөвшүүлэх, аж ахуй эрхлэх мэдлэг олгох үйл ажиллагааг;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 2.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.5.“мэргэшил” гэж тодорхой мэргэжлийн хүрээнд ажил гүйцэтгэхэд шаардагдах мэргэжлийн мэдлэг, чадвар, дадлын түвшинг;</span></div><div style="margin-left: 69.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">4.1.6.“мэргэжлийн с</span><span lang="MN">уурь чадвар” гэж нийгмийн харилцаанд оролцоход шаардагдах мэдлэг, чадвар, төлөвшлийг</span><span lang="MS">;</span></div><div style="margin-left: 69.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">4.1.7.“мэргэжлийн үндсэн чадвар” гэж аливаа ажил үүрэг бие даан гүйцэтгэх, ажиллах, өөрчлөлтөд зохицон өсөж хөгжих чадварыг;</span></div><div style="margin-left: 66.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">4.1.8.“модуль” гэж тодорхой ажил, мэргэжлийн чадамж эзэмшүүлэхэд чиглэсэн харилцан уялдаа бүхий сургалтын нэгж ажилбарыг.</span></div><div style="margin-left: 66.0pt; text-align: justify; text-indent: 6.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">4.2.Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол олгох сургалт, түүнчлэн энэ хуулийн 4.1.4-т заасан үйл ажиллагааг хамтад нь мэргэжлийн боловсрол, сургалт гэж ойлгоно. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN"> 5 дугаар зүйл.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын зорилго</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN"> 5.1.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын<b> </b>зорилго нь иргэний авьяас, сонирхол, хөдөлмөр эрхлэх хэрэгцээнд тулгуурлан боловсролын үндсэн зарчим, олон улсын нийтлэг жишиг, хандлагад нийцүүлэн мэргэжлийн ур чадвар, боловсрол эзэмшүүлэх, мэргэшлийг дээшлүүлэх, хөдөлмөрийн болон харилцааны соёл төлөвшүүлэхэд оршино.</span></div><h1 style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ</span></h1><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MN">Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын удирдлага</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN"> 6 дугаар зүйл. Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын Yндэсний зөвлөл</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 22.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 6.1.</span><span lang="MN">Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын<b> </b></span><span lang="MS">Yндэсний зөвлөл (цаашид “Зөвлөл” гэх) нь мэргэжлийн боловсрол, сургалтын<b> </b>талаар төрөөс баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэхэд төр, хувийн хэвшлийн тэнцүү оролцоог хангаж, тогтвортой ажиллах баталгааг бүрдүүлсэн орон тооны бус байгууллага мөн.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 22.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 58.5pt; text-align: justify; text-indent: 14.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">6.2.</span><span lang="MS">Энэ хуулийн 6.1-д заасан Зөвлөл мэргэжлийн боловсрол, сургалтын дээд удирдлагыг хэрэгжүүлнэ.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 6.3.Зөвлөл нь дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ: </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">6.3.1.мэргэжлийн </span><span lang="MS">боловсрол, сургалтыг<b> </b></span><span lang="MN">хөгжүүлэх урт,<b> </b>дунд болон богино хугацааны бодлого, хөтөлбөрийг хэлэлцэж дүгнэлт гаргах;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">6.3.2.мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллага, ажил олгогчийн үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">6.3.3.мэргэжлийн боловсрол, сургалттай холбогдолтой хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл, илтгэл, зөвлөмж гаргах, чиглэл өгөх;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="color: black;">6.3.4.улсын хэмжээнд мөрдөх ажил, мэргэжлийн үндэсний ангилал, тодорхойлолт, мэргэжлийн стандарт, мэргэжлийн боловсрол, сургалтын агуулгын стандартыг хэлэлцэж дүгнэлт гаргах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">6.3.5.мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг дэмжих сангийн хөрөнгийн зарцуулалтад хяналт тавих;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">6.3.6.мэргэжлийн боловсрол, сургалттай холбогдолтой олон улсын гэрээ, конвенцид Монгол Улс нэгдэн орох асуудлыг судалж, санал гаргах;</span><span lang="MN"> </span><span lang="MN">6.3.7.гаргасан шийдвэр, зөвлөмжийнхээ хэрэгжилтэд хяналт тавих.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">6.4.Зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг энэ хуулийн 6.5-д заасан байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар батална.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS" style="color: black;"> 6.5.Зөвлөлийн бүрэлдэхүүн дэх хувийн хэвшлийн төлөөллийг ажил олгогчид болон</span><span lang="MS"> Худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим хамтран зохион байгуулсан төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн холбоодын нэгдсэн хурлаас сонгоно. </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">6.6.Зөвлөлийн дүрмийг Засгийн газар батална.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">6.7.Зөвлөл ажлаа Засгийн газарт тайлагнана.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 3.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS">7 дугаар зүйл.Төрийн захиргааны төв байгууллагын </span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS"> бүрэн эрх</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 7.1.Боловсролын болон хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн, түүнчлэн бусад төрийн захиргааны төв байгууллага хуулиар тогтоосон эрхлэх асуудлын чиглэлээр энэ хуулийн 6.1-д заасан Зөвлөлийг бодлогоор дэмжиж, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангана.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS">8 дугаар зүйл. Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын асуудал </span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 22.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS"> эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, </span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 22.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS"> түүний бүрэн эрх</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 22.95pt; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 2.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">8.1.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын талаархи төрийн бодлого, Засгийн газрын болон энэ хуулийн 6.1-д заасан Зөвлөлийн шийдвэрийг улсын хэмжээнд хэрэгжүүлэх чиг үүрэг бүхий төрийн захиргааны байгууллага байна. </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 2.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">8.2.Энэ хуулийн 8.1-д заасан төрийн захиргааны байгууллагын </span><span lang="MS">даргыг нь Засгийн газрын тухай хуулийн<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref7"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn7" title="">7</a> </span><span lang="X-NONE">18</span><sup><span lang="MS">3</span></sup><span lang="X-NONE"> дугаар зүйл</span><span lang="MS">д заасны дагуу томилж, чөлөөлнө</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 11.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.3.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага</span><span lang="MN"> нь </span><span lang="MS">энэ хуулийн 6.1-д заасан </span><span lang="MN">Зөвлөлийн ажлын албаны үүргийг гүйцэтгэнэ. </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 11.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага</span><span lang="MN"> нь дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ: </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 12.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.1.мэргэжлийн болон техникийн </span><span lang="MN">боловсролыг </span><span lang="MS">хөгжүүлэх чиглэлээр батлагдсан ойрын болон хэтийн төлөвлөгөө, дүрэм, журам, заавар, үзэл баримтлал, үндсэн чиглэл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх</span><span lang="MN">;</span><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.2.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тухай хуулийн хэрэгжилтийг улсын хэмжээнд зохион байгуула</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.3.мэргэжлийн болон техникийн боловсролын хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлох, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд нийцүүлэн төлөвлөх</span><span lang="MN">;</span><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.4.төрийн өмчийн болон төрийн өмчийн бус мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагыг байгуулах, өөрчлөх, үйл ажиллагааг нь зогсоох, татан буулгах талаар дүгнэлт гаргах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.5.хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийг судлах, сурталчлах, энэ чиглэлээр холбогдох төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран ажиллах</span><span lang="MN">;</span><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.6.мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын хүний нөөц, суралцагчдын нийгмийн хамгааллын бодлогын хэрэгжилт<span style="color: black;">эд </span> зохицуулалт хийх</span><span lang="MN">; </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.7.сургалт-үйлдвэрлэл, үйлдвэрлэл-сургалтын явцад шинэ технологи, шинжлэх ухаан, техникийн ололт, дэвшлийг нэвтрүүлэх арга хэмжээ авах;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.8.мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын үйл ажиллагааг захиргааны болон мэргэжлийн удирдлагаар хангах, дүн шинжилгээ хийх, ангиллыг тогтоох</span><span lang="MN">; </span><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 8.4.9.мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагыг аттестатчилах, багшид мэргэжлийн зэрэг олгох ажлыг зохион байгуулах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.10.мэргэжлийн болон техникийн боловсролын сургалтын агуулгыг тогтоох, дадлагын сургалтын үйл ажиллагааг зохицуулах баримт бичгийг батлах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.11.мэргэжлийн ур чадварыг үнэлэх, шалгах, баталгаажуулах хөндлөнгийн шалгалт зохион байгуулах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 8.4.12.мэргэжлийн боловсрол, сургалтын талаархи статистик болон бусад мэдээллийн нэгдсэн тогтолцоо, сан бүрдүүлэх, хөтлөх</span><span lang="MN">;</span><span lang="MN"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.13.төрийн өмчийн мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын захирлыг сонгон шалгаруулалтын дүнг үндэслэн томилох, хуульд заасан үндэслэлээр чөлөөлөх</span><span lang="MN">;</span><span lang="MN"> </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.14.төрийн өмчийн болон төрийн өмчийн бус мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагад хууль тогтоомжид заасан дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх ажлыг зохион байгуулах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.15.мэргэжлийн болон техникийн боловсролын асуудлаар шаардлагатай мэдээ тайлан, тооцоо судалгааг төрийн болон төрийн бус байгууллага, өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтнаас үнэ төлбөргүй гаргуулан авах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">8</span><span lang="MS">.4.16.мэргэжлийн<b> </b>болон техникийн боловсролын асуудлаар олон улсын гэрээ, конвенци, хэлэлцээрээр Монгол Улсын Засгийн газрын хүлээсэн үүргийг хэрэгжүүлэх, зохицуулах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 8.4.17.мэргэжлийн болон техникийн боловсролын чиглэлээр хийгдэх төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагаар хариуцуулан гүйцэтгүүлэх талаар судлах, санал боловсруулах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.18.энэ хуулийн 8.4.17-д заасан чиглэлээр хийгдсэн ажлын гүйцэтгэлд хяналт тавьж, дүгнэлт гаргах</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">8.4.19.мэргэжлийн сургалтын сурах бичиг, хичээлийн хэрэглэгдэхүүнээр хангах ажлыг зохион байгуулах;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">8.4.20.</span><span lang="MN">мэргэжлийн байгууллага, нийгэмлэг, холбоодын оролцоотойгоор ажил, мэргэжил, ур чадварын стандарт боловсруулах, модулийн сан, тестийн сан бүрдүүлэх, мэргэжлийн болон техникийн боловсролын хөтөлбөрийн шаардлагыг хангасан иргэдэд мэргэжлийн зэрэг олгох ажлыг зохион байгуулах. </span></div><h1 style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ</span></h1><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MS">Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын </span></b></div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MS">агуулга, стандарт</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS"> 9 дүгээр зүйл. Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын агуулга</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.1.Мэргэжлийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын агуулга нь суралцагчид ажил, мэргэжлийн үндэсний ангиллаар тодорхойлсон мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд шаардагдах мэдлэг, чадвар, дадал эзэмшүүлж, төлөвшүүлэхэд чиглэнэ.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.2.Техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын агуулга нь суралцагчид технологийн процессийг удирдах, мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд шаардагдах мэдлэг, чадвар, дадал эзэмшүүлж, төлөвшүүлэхэд чиглэх бөгөөд ерөнхий суурь, мэргэжлийн суурь, мэргэшүүлэх хэсгээс бүрдэж, улмаар хэсэг тус бүрийн агуулга нь дараахь зорилтыг хэрэгжүүлнэ:</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.2.1.ерөнхий суурь хэсгийн агуулга нь суралцагчид мэргэжил, боловсрол, эзэмшихэд шаардлагатай шинжлэх ухаан, техникийн суурь мэдлэг олгох</span><span lang="MN">;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.2.2.мэргэжлийн суурь хэсгийн агуулга нь суралцагчид үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, техник, технологийн чиглэлээр шинэ техник эзэмших, өөрчлөлтөд зохицож хөгжих, тодорхой мэргэжил эзэмшихэд зайлшгүй шаардлагатай техникийн суурь мэдлэг, чадвар олгох;</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.2.3.мэргэшүүлэх хэсгийн агуулга нь суралцагчид мэргэжлийн үйл ажиллагааны чадвар, дадал эзэмшүүлэх, тухайн мэргэжлээр сонгон мэргэшүүлэх.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 7.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.3.Мэргэжлийн боловсрол олгох сургалтыг бүрэн дунд боловсрол эзэмшүүлэх сургалттай хослуулан зохион байгуулж болох бөгөөд энэ тохиолдолд бүрэн дунд боловсролын агуулга нь Бага, дунд боловсролын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан зорилтод нийцсэн байна. 9.4.Мэргэжлийн сургалтын агуулга нь тодорхой түвшний ур чадвар эзэмшүүлэхэд зориулан боловсруулсан модулиас бүрдэнэ.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-indent: 7.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">9.5.Энэ хуулийн 9.2-т заасан боловсрол эзэмшүүлэх сургалтыг багц цагт үндэслэн зохион байгуулна. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 23.4pt; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MS"> 10 дугаар зүйл. Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын стандарт</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 63.0pt; text-align: justify; text-indent: 9.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">10.1.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын<b> </b>стандарт нь мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар эзэмшүүлэх, төлөвшүүлэх сургалтын агуулга, түүний<i> </i>үнэлгээ, багшийн мэргэшил, сургалтын орчинд тавих үндсэн шаардлагыг тодорхойлно</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">10.2.Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын стандартын загварыг Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний тухай<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref8"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn8" title="">8</a> хуулийн 6.5-д заасны дагуу баталж, улсын бүртгэлд бүртгэнэ. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MS">11 дүгээр зүйл. Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол</span></b></div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center; text-indent: 36.0pt;"><b><span lang="MS">эзэмшүүлэх сургалтын ажлын зохион</span></b></div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center; text-indent: 36.0pt;"><b><span lang="MS">байгуулалт</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">11.1.Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын ажлын зохион байгуулалтын үндсэн хэлбэр нь танхимын хичээл, үйлдвэрлэлийн сургалт, дадлагын ажил байна. </span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">11.2.Yйлдвэрлэлийн сургалт, дадлагын ажлыг сургууль дээрх, ажлын байран дахь, төгсөлтийн өмнөх гэсэн үе шаттайгаар зохион байгуулна. 11.3.Мэргэжлийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалт нь өдрийн, оройн, зайны, үйлдвэр дээрх гэсэн хэв шинжтэй байж болно.</span></div><div style="margin-left: 72.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">11.4.Үйлдвэрлэлийн дадлагын ажил хийлгэх асуудлаар аж ахуйн нэгж, байгууллага, суралцагч, сургууль гурван талт гэрээ байгуулна. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center; text-indent: 36.0pt;"><b><span lang="MS">12 дугаар зүйл.Мэргэжлийн боловсрол эзэмшүүлэх</span></b></div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center; text-indent: 36.0pt;"><b><span lang="MS">сургалтын байгууллага</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS"> 12.1.Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын<b> </b>байгууллага нь иргэний сонирхол, авьяас, чадварыг харгалзан хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн мэргэжил олгох, техникийн боловсрол эзэмшүүлэх, ур чадварыг нь дээшлүүлэх үүрэг бүхий байгууллага мөн.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.2.Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх <span style="color: black;">сургалтын байгууллага нь чиг үүргээсээ хамааран мэргэжлийн боловсролын, техникийн боловсролын болон мэргэжлийн сургалтын гэсэн ангилалтай байна.</span></span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.3.Мэргэжлийн боловсролын сургалтын байгууллага нь мэргэжлийн сургалт-үйлдвэрлэлийн төв байна. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.4.Мэргэжлийн сургалт-үйлдвэрлэлийн төвийг бие даасан, эсхүл сургалтын бусад байгууллагатай хамтран зохион байгуулж болно.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.5.Техникийн боловсролын сургалтын байгууллагын хэв шинж нь политехник коллеж байна. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.6.Политехник коллеж нь харьяалалдаа мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагатай байж болно.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.7.Мэргэжлийн сургалтын байгууллага нь үйлдвэрлэлийн харьяалалтай сургалтын төв, хөдөлмөр эрхлэлтийн сургалтын төв, хөдөлмөр эрхлэлтийн боловсролын төв, тусгай хэрэгцээт боловсролын сургалтын байгууллага зэрэг хэв шинжтэй байж болно.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.8.Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын байгууллага нь </span><span lang="MN">тусгай зөвшөөрөл авсан байх бөгөөд</span><span lang="MS"> сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийн нөхцөлийг хангаж, сургалтыг дагнасан буюу шаталсан хэлбэрээр зохион байгуулна.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">12.9.Мэргэжлийн сургалтыг зохих зөвшөөрөл авсан сургалтын байгууллага, аж ахуйн нэгж зохион байгуулж болно<b>.</b></span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">12.10.</span><span lang="MN">Мэргэжлийн болон техникийн боловсролын сургалтын байгууллагын өөрийн удирдлагыг удирдах зөвлөл хэрэгжүүлнэ. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN">12.11.Мэргэжлийн болон техникийн боловсролын сургалтын байгууллагын удирдлага, удирдах зөвлөлийг байгуулах, ажиллуулахтай холбогдсон харилцааг Боловсролын тухай хуулийн 33, 36 дугаар зүйлээр зохицуулна.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: -22.5pt; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MS">13 дугаар зүйл. Мэргэжлийн болон техникийн боловсролын</span></b></div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center; text-indent: 36.0pt;"><b><span lang="MS">сургалтын байгууллагын зохион</span></b></div><div align="center" style="margin-left: 36.0pt; text-align: center; text-indent: 36.0pt;"><b><span lang="MS">байгуулалтын бүтэц</span></b></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">13.1.Мэргэжлийн болон техникийн боловсролын сургалтын байгууллага нь сургалтын орчны стандартын шаардлага хангасан хичээлийн танхим, лаборатори, дадлагын газар, сургалтын талбай, туршилт-үйлдвэрлэлийн цех, сургалтын аж ахуй, номын сан, соёл-спортын болон мэдээллийн төвтэй байна.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">13.2.Мэргэжлийн болон техникийн боловсролын сургалтын байгууллага нь бүрэлдэхүүндээ, эсхүл харьяалалдаа мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх, үйлдвэрлэл-үйлчилгээ эрхлэх нэгж, бизнес инкубатор, туслах аж ахуйтай байж болно.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">13.3.Төрийн захиргааны төв болон холбогдох бусад байгууллагын хамтарсан шийдвэрээр үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагыг мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын сургалт-үйлдвэрлэл, дадлагын түшиц газар болгон ажиллуулж болно. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">14 дүгээр зүйл. Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын байгууллагыг үүсгэн байгуулах, тусгай зөвшөөрөл олгох, улсын бүртгэлд бүртгэх </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">14.1.Төрийн өмчийн мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх<u> </u>сургалтын байгууллагыг Засгийн газар байгуулна.</span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">14.2.Төрийн өмчийн бус мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын байгууллагыг мэргэжлийн боловсрол, сургалтын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын<b> </b>дүгнэлтийг үндэслэн Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай<a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194&from=pencil" name="_ftnref9"></a><a href="http://www.blogger.com/page-edit.g?blogID=520139142546079814&pageID=5400098498574736194#_ftn9" title="">9</a> хуульд заасны дагуу зохих зөвшөөрөл авсан хуулийн этгээд байгуулж болно. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">14.3.Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол эзэмшүүлэх сургалтын байгууллага байгуулах тусгай зөвшөөрөл олгох, түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгохтой холбогдсон харилцааг Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 11-14 дүгээр зүйл, Боловсролын тухай хуулийн 20-24 дүгээр зүйлд заасны дагуу зохицуулна. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">14.4.Мэргэжлийн ур чадвар эзэмшүүлэх богино хугацааны, эсхүл мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалт, түүнчлэн Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуульд заасны дагуу зохион байгуулсан сургалтыг зохих журмын дагуу бүртгүүлсэн хуулийн этгээд эрхэлж болно. </span></div><div style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MS">14.5.Мэргэжлийн сургалтын байгууллагыг бүртгэх, сургалтын үйл ажиллагаанд тавигдах шаардлагыг тогтоох журмыг боловсролын болон хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүд хамтран батална.</span></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-17567824170739159002011-06-26T02:36:00.000-08:002011-06-26T02:36:33.082-08:00Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын “Төрийн албаны шинэтгэл сорилт боломж” сэдэвт төрийн албаны үндэсний чуулганд хэлсэн үг<br />
<br />
Эрхэм хүндэт төлөөлөгчид өө,<br />
<div style="text-align: justify;">Төрийн албаны үндэсний чуулгандаа хүрэлцэн ирж, Төрийн ордондоо цуглан чуулж байгаа Та бүхнийхээ амар амгаланг айлтгаж, энэ өдрийн мэндийг дэвшүүлье. Өнөөдөр энд монголын хамгийн олон иргэдийг эгнээндээ багтаасан төрийн албаныхан гэдэг том айлын бүх ангилал, зэрэглэлийн албан хаагчдын төлөөлөл иргэний нийгэм, бизнесийн байгууллага, иргэдийнхээ төлөөлөлтэй хамтран чуулж, алдаа оноогоо хэлэлцэж, ажил төрлөө сайжруулах арга замаа ярилцах нь ихээхэн онцлогтой, ач холбогдолтой арга хэмжээ болно гэдэгт итгэж байна. </div><br />
<div style="text-align: justify;">Ийм чуулганыг зохион байгуулах шийдвэрийг сар хүрэхгүй хугацааны өмнө Төрийн албаны шинэтгэлийг Удирдах хорооны хурлаас гаргасан. Засгийн газар 5 сард шийдвэр гаргаж, төрийн албаны шинэтгэлийг хэрэгжүүлэх шат дараалсан үйл явцыг удирдах чиг үүрэг бүхий Удирдах хороог Ерөнхий сайдаар ахлуулан ажилуулахаар тогтож, дүрмийг нь баталж өгсөн. Удирдах хороо үйл ажиллагааныхаа ойрын болон хэтийн зорилго, зорилтоо тодорхойлон хэрэгжүүлж ажиллахын тулд юуны өмнө төрийн албаны шинэтгэлийг эрчимжүүлэх шаардлага, түүнд тулгарч болзошгүй сорилт, боломж, бас өөрсдийн сайн муу талуудаа үндэсний хэмжээний төлөөлөлтэй өргөн дэлгэр ярилцъя гэдгээ анхныхаа хурлаар хэлэлцэж тогтсон. </div><div style="text-align: justify;">Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй гэдэг. Үнэхээр ч хэлэлцэж ярилцах зүйл та бидэнд олон бий. Та бүхэн чуулгандаа идэвхтэй оролцож, цаашдын стратеги бодлого чиглэлд үнэтэй санал санаачлага бүхий хэлэлцүүлэг өрнүүлнэ гэдэгт итгэж байна. Өнөөдрийн энэ чуулганд Монгол улсад суугаа гадаад орны элчин сайдууд, НҮБ болон олон улсын байгууллагын төлөөлөл, мөн Канад улсын Төрийн албаны комиссын Ерөнхийлөгч хатагтай Мария Баррадос тэргүүтэй төлөөлөгчид оролцож байгааг та бүхэнд дуулгахад таатай байна. Эрхэм Зочиддоо та бүхний өмнөөс халуун дотно мэндчилгээ дэвшүүлье.</div><a name='more'></a><br />
<div style="text-align: justify;">Чуулганы зочид төлөөлөгчид өө, Хатагтай ноёд оо, </div><div style="text-align: justify;">Монгол улс хөгжлийн шинэ гараан дээрээ ирлээ. Бид ардчиллын гэгдэх нийгмийн өөрчлөлтийн 20 жилийг ардаа орхилоо. Энэ хугацаанд алдсан олсон зүйлийн талаар бишгүй ярьсан. Одоо угтах ирээдүйн 20 жилээ төлөвлөн, хийж бүтээх учиртай. Ирэх 20 жил бол улс нийгмийн эрчимтэй хөгжлийн, эх орны их бүтээн байгуулалтын он жилүүд байх болно. Энэ бүхний үр дүнд Монгол хүн хөгжиж, хүний хөгжлийн таатай нөхцөл бүрдэнэ. Үүнд бид итгэлтэй байна. Эдийн засаг тэлж байна. Хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж байна. Улсын болоод хувийн салбарт алсдаа өгөөжтэй бодит бүтээн байгуулалтын ажлууд өрнөж эрч хүчээ авч эхэллээ. Хүний хөгжлийн сангаар дамжиж иргэдэд байгалийн баялгийн хувь хишиг бага багаар очиж эхэлсэн. Хөгжлийн банкийг байгуулж, эдийн засгийн томоохон хөтөлбөр төслүүдийг санхүүжүүлэх эх үүсвэр бүрдүүлэх хөшүүргийг бий болголоо. Нэг үгээр хэлбэл, манай Засгийн газар ээлж өнгөрөөх, гал унтраах байдлаар биш холыг харсан, хөгжлийн бодлогоор ажиллахыг хичээж байна. Алийн болгон бид “маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушиг” гэсэн сэтгэлгээгээр ажиллахав. Хэдийгээр нийгмийн зарим хэсгийн амьдралд “өнөөдрийн уушиг” нь чухал байгааг ойлгож буй хэдий ч бид нөхцөл байдлыг өөрчилж, өөрөөр сэтгэж, өөр өнцгөөс харж, том зорилт тавихыг чухалд үзэж хамтран зүтгэж байна. “Оюу толгой”, “Таван толгой”, “Шинэ төмөр зам”, “Сайншандын аж үйлдвэр” цогцолбор, “Шинэ бүтээн байгуулалт” зэрэг хөгжилд хөтлөх хөтөлбөр, төслүүд бэлтгэгдэж, ажил хэрэг болж амьдралд биелэлээ олох эхлэлийн гараан дээр байна. Энэ бол дотоод нөхцөл байдал, хүчин зүйл юм. </div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;">Гадаад орчин, нэг талаасаа, бидэнд эдийн засгийн таатай боломжийг бүрдүүлж байгаа ч, нөгөө талд нь, хүндхэн сорилтууд хүлээж байна. Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлт, эрчим хүч, экологийн хямрал, байгалийн баялгийн төлөөх ил далд өрсөлдөөн, дэлхийн хүн амын хүнсний хомсдол, түүний аюулгүй байдал, элдэв өвчин тахлын хил хязгааргүй тархалт, харийн соёлын түрэлт зэрэг өдрөөс өдөрт ойртон нүүрлэж буй эрсдэл сорилтууд нь үндэсний оршин тогтнол, айл өрхийн аюулгүй байдал, Монгол хүний хөгжилд сөргөөр нөлөөлөхүйц бодит аюул заналыг сануулж байна. Дотоод, гадаад энэ бүх нөхцөл байдал нь биднийг хөгжлийн философио, засаглалын хэв загвар, өгөөж бүтээмжээ дахин шинээр харахыг шаардаж байна. Тэгвэл эрсдлийг багасгаж, сорилтыг давж, боломжийг ашиглаж, хөгжлийг түргэсгэх гол хөшүүрэг нь зөв менежмент бүхий сайн засаглал юм. Үүнд эргэлзэх явдалгүй. Энэ бол бидний итгэл үнэмшил байх ёстой. Би Ерөнхий сайдын ажлыг хүлээж аваад нэг жил найман сар болж байна. Энэ хугацаанд бүх аймаг, орон нутагт ажиллаж, ард иргэдтэйгээ уулзаж зовлон жаргалыг нь сонслоо. Тэдэнд асуудал, бэрхшээл байна.</div><div style="text-align: justify;">Амьдрал өрнөж байгаа газар асуудал байх нь мэдээж. Гэхдээ хүмүүс нэг л зүйлд, тодруулбал, төрийн байгууллагын ажил үйлчилгээ, төрийн албан хаагчдын хариуцлага, ёс зүй, ажилдаа болоод хүнд хандах хандлагад нь сэтгэл дундуур байгаа нь ажиглагдсан. Мөн дээрх хугацаанд боловсролын шинэчлэл, хөрөнгийн зах зээл, санхүү, бизнесийн орчны шинэтгэл, хөдөлмөр эрхлэлт, эрчим хүч, эрдэс баялаг, дэд бүтэц, мал аж ахуй, газар тариалан гээд үйлдвэрлэлийн бараг бүх салбараар орж, хүн ам нийгмийн эрсдэлт бүлгүүд, хүүхэд залуучууд, гэр бүлийн тулгамдсан асуудлаар үгээ хэлж, үүрэг даалгавар, чиглэл өгч ажиллаж ирлээ. Салбарын яам, агентлаг, төв, орон нутгийн төр захиргааны байгууллагуудад хэдэн мянган албан хаагч ажиллаад байгаа хэрнээ гарт баригдаж, нүдэнд харагдахуйц бодит өөрчлөлт энэ хугацаанд гарсан гэж бардам хэлэх үндэслэл бага байна. Хүн амын амьдралд шууд мэдэгдэхүйц өөрчлөлт дорвитой гарахгүй байна. Энэ бүхнээс Монголын төрийн албаны ажил хэрэг, түүний гүйцэтгэлийн үр өгөөж ямар байна вэ? гэдэг нь тодорхой болно. </div><div style="text-align: justify;">Тэгэхлээр бид засаглалын хэлбэр маягаа илүү үр өгөөжтэй болгож, төрийн албаны шинэтгэлийг эрчимжүүлэх зайлшгүй шаардлагатай тулгарч байна. Засаглалын үр ашигтай механизмыг тогтоох, төрийн албаны гүйцэтгэлийн удирдлагыг эрс сайжруулах нь эдийн засаг, нийгмийн том зорилтуудыг хэрэгжүүлж, улс орны болоод монгол хүний хөгжлийг хангах гол түлхүүр, үндсэн хөшүүрэг гэж би үзэж байна. Хөгжиж ирсэн улс орны туршлага, тэдний амжилтын нэг нууц ч энд байна. Тиймээс төрийн албаны шинэтгэлийг ярих нь нийгмийн хэрэгцээ шаардлага, өнөө цагийн дуудлага юм. Энэ дуудлагыг хүлээн авч хүрэлцэн ирсэн та бүхэндээ Засгийн газрын өмнөөс талархал илэрхийлж баяр хүргэе. Асуудлыг олон талаас нь ажил хэрэгчээр, ний нуугүй ярилцахыг та бүхнээс хүсье. Эрхэм нөхөд өө, Төрийн албаны шинэтгэл нь байнгын тасралтгүй үйл явц юм. Бүр 1980-аад оноос эхлэн дэлхийн тэргүүлэх хөгжилтэй улс орнуудын өмнө Төрийн захиргааны шинэтгэлийн асуудал тавигдсаар ирсэн байна. Энэ хооронд захиргааны шинэтгэлийн олон үзэл онол, хандлагууд бий болж засаглалын практикт нэвтэрч, эерэг сөрөг үр дагаваруудыг дагуулсаар, туршлага, сургамж хуримтлуулсаар өнөө хүрч иржээ. Өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд өөрчлөлт шинэчлэлийн хэд хэдэн үеийг дамжин монгол улсын төрийн албаны тогтолцоо институтын хувьд цоо шинээр бүрэлдэн тогтжээ. Өнөөгийн манай төрийн албаны тогтолцоонд ололттой, дэвшилтэй зүйл мэдээж багагүй бий. Гэхдээ дутагдал доголдол нэлээдгүй байгааг амьдрал өөрөө харуулж байна. Ард иргэд шүүмжлэн хэлэлцэж байна. Ерөнхийлөн шүүмжлэх, хавтгайруулан үгүйсгэх биш дутагдал доголдол нь хаанаа, юундаа байна вэ? гэдгийг нарийн оношлон тогтоох нь цаашдын шинэтгэлийн стратеги зорилтыг тодорхойлоход чухал ач тустай. Шинэтгэлийн гол зорилго нь нэгэнтээ хэлбэржин тогтсон институтын тогтолцоог дахин задлан, шинээр эмхлүүлэхийг зорих биш, харин одоогийн бүтэц тогтолцоог боловсронгуй болгон тогтвортой байдлыг хангах, улмаар түүний дотоод үйл ажиллагаа соёл хандлага, төрийн албан хаагчдын бодол сэтгэлгээ, арга барилын шинэтгэлийг эрчимжүүлэхэд оршино гэж үзэж байна. </div><div style="text-align: justify;">УИХ-аас баталсан “Монгол улсын төрийн албаны шинэтгэлийн дунд хугацааны стратеги”-ыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, түүний биелэлтийг зохион байгуулах ажил цаг хугацааны хувьд 2010 оноор дуусгавар болсон ч дунд хугацааны стратегийн зорилго, эрхэмлэн дээдлэх зүйлс, монгол төрийн албаны үнэт зүйл хэм хэмжээ болж хараахан бүрэн төлөвшөөгүй. Тиймээс бидний хийхийг хүсч буй шинэтгэлийн стратеги зорилт эндээс урган гарах учиртай. Мэргэшсэн, тогтвортой, мерит зарчимд суурилсан төрийн албаны үр өгөөжтэй, иргэддээ үйлчилдэг, хариуцлагатай тогтолцоог бүрдүүлэх явдал гэж тодорхойлж болох байна. Ерөнхий сайдын албыг хүлээн аваад УИХ-ын чуулганд хэлсэн үгэндээ “Төрийн жинхэнэ албанд гавьяа зүтгэлийн буюу Меритократ тогтолцооны зарчмыг тууштай хэрэгжүүлэх бодит шаардлага байна” гэж тэмдэглэсэн байр суурь хэвээр байгааг дахин нотлон хэлэхийг хүсч байна. Өнөөдөр дэлхийн улс орнуудын хөгжлийн түвшний ялгааны нэг үндэс нь засаглалд байна. “Засаглалын ялгаа” байгаа учраас зарим нь хөгжиж, зарим нь хөгжлийн өндөрлөгт хүрч чадахгүй байна. Хөгжлийн зөв шийдвэр гаргах үндсэн нөхцөл нь сайн засаглалын стандарт юм. Тиймээс бид сайн засаглалын стандартыг төвд ч, орон нутагт ч, нутгийн өөрөө удирдах ёсонд ч нэн даруй нэвтрүүлэхийг хичээх учиртай. Сайн засаглалын нэг үндсэн шинж бол төрийн алба мэргэшсэн, тогтвортой байж, иргэддээ чанарын үйлчилгээ үзүүлэх явдал мөн. Төрийн алба тогтвортой, мэргэшсэн байх нь улс орны тогтвортой хөгжлийн чухал хүчин зүйл юм. Төрийн албаны тогтвортой байдал гэдэгт бодлогын, хууль тогтоомжийн, байгууллагын бүтэц, тогтолцооны, үйл ажиллагааны чиглэлийн, боловсон хүчний гээд олон зүйлс багтана. Харамсалтай нь өнгөрсөн хугацаанд бид дээрх зүйлийн алинаар нь ч тогтвортой тууштай байдлыг хадгалж чадаагүй явж ирсэн байна. Засгийн газрууд байн байн солигдож байсан нь үүнд нөлөөлсөн нэг хүчин зүйл яах аргагүй мөн. Сүүлийн 15 жилд 9 засгийн газрын нүүрийг үзээд байгаа бөгөөд бүрэн эрхийн хугацаагаараа ажилласан нь нэг л байна. Засгийн газрын халагдах солигдох үйл явцыг дагалдаад бүтэц зохион байгуулалтын элдэв өөрчлөлтүүд, боловсон хүчний халаа сэлгээ төв орон нутаггүй хийгдсэн нь төрийн албаны тогтвортой байх зарчмыг алдагдуулаад зогсохгүй, эцсийн дүндээ иргэдийн амьдралд халгаатай, бүтээн байгуулалтад саадтай байсны горыг бид өнөөдөр ч даван туулж чадаагүй байна. Эндээс сургамж авах нэгэн зүйл харагдана. Засгийн газрын кабинетийн бүрэлдэхүүн өөрчлөгдлөө ч засгийн газрын бүтцийн байгууллагууд, тэдгээрийн үйл ажиллагааны чиглэлийн тогтвортой байдлыг хадгалахыг эрмэлзэх нь чухал юм байна. Энэ чиглэлээр холбогдох хуулиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах замаар мэргэшсэн, туршлагатай төрийн албан хаагчид тогтвортой ажиллаж, төрийн байгууллагын бодлого, үйл ажиллагаа тасалдалгүй хэвийн явагдах нөхцлийг эрх зүйн бүрэн дархлаатай болгох нь чухал байна. Төрийн жинхэнэ албаны ажилтнуудын ангилал, зэрэглэлийн стандартыг ч тодорхой болговол зохино. Тухайлбал, яам агентлагийн хэлтэс, газрын дарга нар болон ерөнхий менежерүүдэд тавигдах шаардлагыг бусад улс орны ижил түвшний менежерүүдэд тавигддаг орчин үеийн шаардлагын түвшинд маш тодорхой стандартчилж өгөх ёстой. Төрийн албаны тухай хуулинд тодорхой нэмэлт өөрчлөлтүүдийг оруулъя. Төрийн болоод төв, орон нутгийн байгууллагад тогтвортой ажилласан хүнийг албан тушаалд дэвшүүлэн томилдог болохыг хуулчилъя. Тухайлбал, төрийн яаманд магадгүй 3 аас 5 жил ажилласан туршлагатай, ёс зүйтэй, ур чадвартай болохоо харуулж чадсан хүнийг хэлтэс, газрын дарга болгодог, карьерийн зарчмаар албан тушаалд дэвшүүлдэг байх тодорхой өөрчлөлтүүдийг төрийн албаны тухай хуулинд оруулъя. Энэ талаар та бүхэн зөвлөлдөж ярилцах ёстой. Төрийн албанд аль намын, аль нутгийн, хэний хүн байх нь гол биш гагцхүү стандарт шаардлагыг хангасан сайн менежер, зохион байгуулагч, төрд сэтгэлтэй хүн ажилладаг байх ёстой. Төрийн шийдвэр гаргах тогтолцоог нотолгоо, судалгаа, бодит тооцоонд тулгуурласан зарчимд шилжүүлэх нь бодлогын тогтвортой байдлыг хангах, нэг хүчин зүйл мөн. Төрийн албаны тогтвортой байдал, засаглалын чадавхийг сулруулж, хүний нөөцийн бодлогыг алдагдуулахад хүргэсэн нэг зохисгүй хандлага бол улс төрийн нөлөөлөл гэсэн ерөнхий нэрийн дор халхавчлагдсан зүй бус оролцооны зохисгүй үр дагавар юм. Намчирхах, нутгархах, бүлгэрхэх, албан тушаал, эрх мэдлийн нэр сүрээр төрийн байгууллагын дотоод ажил хэрэг, хүний нөөцийн бодлогод ил далд хэлбэрээр нөлөөлдөг энэ зүй бус зохисгүй оролцоо, хандлагыг таслан зогсоох улс төр, эрх зүйн баталгааг бүрдүүлэх ёстой. Энэ талаар та бүхэн салбар хуралдаан дээрээ сайн ярьж, хэрхэх тухайгаа хэлэлцэж тогтоно бизээ. Сайн засаглалын нэг гол шалгуур бол иргэддээ ойр байх, тэдний төлөө чанартай, адил тэгш, алагчлалгүй үйлчилгээ үзүүлдэг байх явдал мөн. Төрийн албаны мөн чанар нь ард түмэндээ үйлчилж, төрд чин үнэнчээр зүтгэхэд оршино” хэмээн бид хуульчилсан. Үүнийг хуулийн хуурай заалт, хоосон тунхаг байлгалгүйгээр төрийн албан хаагч бүр үйлдэл, сэтгэл болгон хувиргаж, үйл ажиллагаагаараа нотлон харуулахыг амьдрал та биднээс шаардах боллоо. “Өндөр чанартай үйлчилгээг ард түмэндээ хүргэх” нь дэлхийд жишиг болохуйц стандарт бүхий Канад улсын төрийн албаны хамгийн нэгдүгээр эрхэм зорилго болдог байна. Үнэндээ улсынхаа ард иргэдэд чин сэтгэлээсээ үйлчлэх гэсэн үзэл бодол бүх төрийн албан хаагчдын зүрх сэтгэлд шингэсэн байвал зохино. Сэтгэл л байвал таны үйлчилгээ хүнд хүрнэ. Үг яриа, үйлдэл, зан үйл, үйлчилгээ, ажлаас таны сэтгэлийг иргэд мэдэрч, харж, уншиж байгаа. Иргэд та биднээс их юм шаардахгүй. Гагцхүү бодитой, нээлттэй сэтгэл шингэсэн үйлчилгээ, хүн ёсны харилцааг л хүсч байна.Төрийн байгууллагын ажил, үйлчилгээний соёлд эргэлт гаргахад хувийн хэвшлийн байгууллага, тэндхийн ажилтнуудаас санаа авах, сурах юм их бий. Хөндий харьцаа, хөшүүн хойрго байдал, хүлээлгэж уях, хариу нэхэх байдлын илрэл нь шуурхай түргэн, шударга тэгш хандаж, угтаж авч тосч үйлчилдэг үйлчилгээний хэм хэмжээг мэдэх болсон манай иргэдийн уур уцаарыг хүргэх нь гарцаагүй. Төрийн нэрээр хувийн ажлаа амжуулж, төрийн алба гэсэн вакум орчинд сууж хүнд суртлын үүр уурхай болсон зарим хандлагыг өөрчлөхийг ард иргэд шаардаж буйг бид анзаарахгүй байж болохгүй. Өнөөдөр төрийн нэрийн өмнөөс нийтдээ 150 гаруй мянган албан хаагч ажиллаж байна. Тэдний 113 мянга гаруй нь төрийн үйлчилгээний албан хаагчид бөгөөд тэд өдөр тутам төрийн нийтлэг үйлчилгээг иргэдэд хүргэх үүрэгтэйгээр ажилладаг. Төрийн тусгай, төрийн захиргаа, улс төрийн албан хаагч хэн нь ч байсан өдөр бүр хүнтэй харилцаж байгаа. Энэ олон хүнийг хүний төлөө гэсэн нэгэн үзүүрт сэтгэлд нэгтгэн зангидвал “олны хүч оломгүй далай” гэгч болно. Ард түмэндээ үйлчлэх андгай тангараг бүхий төрийн албан хаагч та бүхэн нийтээрээ эрхэмлэн дээдлэх, үнэт зүйл, чин эрмэлзлээ анхны чуулганаараа тунхаглан илэрхийлж, сахин мөрдөх нь зүйтэй. Үүрэг хариуцлагаа ухамсарлаж, түмний төлөө төрийн нэрийн өмнөөс үнэнч шударгаар зүтгэж байгаа хэнийг ч манай ард түмэн мэднэ, хүндэтгэнэ. Төр тэдний ажиллах нөхцөл, нийгмийн баталгааг хангаж нэр төрийг нь хамгаалахыг хичээнэ. Ингэж ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчиддаа Засгийн газрын нэрийн өмнөөс талархал илэрхийлж та бүхнээр уламжлан ажлын амжилт, сайн сайхны ерөөл дэвшүүлье. </div><div style="text-align: justify;">Монгол улсын төр, тэр дундаа Засгийн газар бол хамгийн том ажил олгогч, ажил үйлчилгээний хамгийн том захиалагч, хамгийн их хөрөнгө оруулагч мөн. Ажил олгогчоос ажил эрхлэгчид тавих болзол, шаардлага цөм стандартчилагдсан байх учиртай. Энэхүү стандарт нь хэн нэгэн хүнд зориулагдсан биш хийж гүйцэтгэх ажил үйлчилгээний цар хүрээ, чанар, хүртээмж, соёл, хариуцлагын хэмжээгээр тодорхойлогдох ёстой. Дээр нь энэ стандарт бидний жишиг болгохыг зорьж буй улс орны төрийн байгууллагын ижил түвшний албан тушаалд тавигддаг стандартын хэмжээнд буюу түүнд дөхөж очсон байх шаардлагатай болоод байна. Даяаршил, нийгмийн хөгжил, биднийг тосон ирж буй хөгжлийн давалгаа үүнийг шаардаж байна. </div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;">Манай төрийн байгууллагын ажил үйлчилгээ, албан хаагчдын мэдлэг, ур чадвар дэлхийн түвшний төрийн албаны стандартаас л доогуур байх юм бол төрийн алба бол улс орны хөгжлийн хөтөч байна гэдэг үг зүгээр л хоосон зүйл болно. Төрийн захиргааны шинэтгэл, улсын салбарын шинэ удирдлага, сайн засаглал, шинэ хэв маягийн Засгийн газар, төрийн шинэ менежмент, эзэн агентийн харилцаа, ажил үйлчилгээний өртөг зэрэг төрийн захиргааны үзэл онолын мөн чанарыг илэрхийлсэн ойлголтууд нь зөвхөн онолын ном зохиолд хэрэглэгддэг эсвэл зарим хүний цэцэрхсэн хоосон үг болж үлдэнэ. Бид үүнийг хүсээгүй. Үгийг үйл хэрэг, онолыг практик хэрэглээ болгохыг та бүхнээс хүсч байна. Төрийн засаглалын өгөөж, үр дүнг дээшлүүлэхэд компанийн засаглалын зарим сайн стандартаас суралцвал зохино. Компанийн ажлын байранд тавигдах шаардлага, удирдлагын менежмент, стратеги төлөвлөлт, гүйцэтгэлийн үнэлгээ, хяналт шинжилгээ, тайлагнал гэж бидний ярьдаг зүйл цөм стандартчилагдсан, тэгэхдээ бүр дэлхийн түвшинд гэж ярих хэмжээнд хүрчээ. Төрийн байгууллагаас шаардаад, бидний хүрэх гээд хүсээд байгаа ажил үйлчилгээ, менежментийн стандарт жишиг бидний дэргэд ойрхон байна. Үүнээс суралцацгаая, тэдэнтэй уралдацгаая гэж уриалмаар байна. Төрийн байгууллагын хөгжил, төрийн албан хаагчдын мэдлэг, мэргэшил, ур чадвар, харилцааны соёл, хүнд хандах сэтгэлээс, төрийн албаны шинэтгэлийн хувь заяа шууд хамаарах нь тодорхой. Тийм л хүнийг олж тодруулах, сонгон шалгаруулах, ажилд томилох, сонгоход Төрийн албаны зөвлөл болон түүнд оролцогч эрх бүхий субьектүүд нэгдмэл бодлого, нэг л шалгуураар ханддаг, шинэ соёлын хэм хэмжээг хэвшүүлэх нь зүйтэй. </div><div style="text-align: justify;">Улс төрийн намууд ч энд тодорхой үүрэг хүлээх ёстой. Тэд төр, иргэнээ хүндэтгэж байгаа л бол төрийн албаны стандарт шаардлагад нийцэх хамгийн сайн боловсон хүчнийг л төрд илгээвэл зохино. Ингэж чадвал ажил хэргийн нэгдмэл эрх ашгийн үүднээс ашиг сонирхлын зөрчил үүсэх ёсгүй. Харин хаана энэ стандарт зөрчигдөж, иргэдийн итгэл хүлээхгүй хүнийг төрийн албанд зүтгүүлнэв, тэнд сонирхлын зөрчил үүсэж, намынхаа ч, төрийн албаны ч нэр хүндийг унагаадаг муу зуршил, дутагдлыг өөрчилье гэж намуудад хандан уриалья. Энд бас л стандарт шаардлага, хуулийн зохицуулалт хэрэгтэй. Холбогдох хууль тогтоомжуудад ийм зохицуулалт хэм хэмжээг суулгаж өгөхөд цаг алдмааргүй байна. Мерит зарчимд суурилсан мэргэшсэн, чадварлаг төрийн албаны ажилтан, албан тушаалтанд зайлшгүй байх бас нэг гол шалгуур шинж бол чин шударга, хариуцлагатай байх чанар билээ. Үүнийг ч иргэд хүсэж шаарддаг, бас шүүмжилж баалдаг. Ингэх ч эрхтэй. Тиймээс салбар хуралдааны хэлэлцүүлгийн үеэр төрийн байгууллага, төрийн зарим албан хаагчдын шударга бус, хариуцлагагүй үйлдлийн талаар баримттай, эзэнтэй, тодорхой яригдана гэж бодож байна. Үүнийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтан анхааралдаа авбал зохино. Чухамдаа шударга, зөв шүүмжлэл шинэчлэлийн хөшүүрэг, хөтөч болно гэдэгт би санал нэг байна. </div><div style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;">Шударга хариуцлагатай байх нь ерөөс хүн бүрт байвал зохих эрхэм чанарууд мөн. Гэхдээ төрийн байгууллага болон хувийн хэвшилд ижилхэн эрэмбийн ажил, албан тушаал эрхэлж байгаа 2 хүн байхад иргэд төрийн албан хаагчаас нь дээрх чанарыг илүү нэхэмжилж, хүсэмжилдэг буюу илүү өө сэвийг олж хардаг байна. Энэ бол төрөө хүндэтгэх уламжлалт хандлагын үүднээс бол төрийн албаа цэвэр ариун байлгах, шударга бус хүнийг шургалуулахгүй байх гэсэн бодол эрмэлзлэл, орчин үеийн ойлголтоор бол татвар төлөгчид түүнд хяналтаа тавьж, хариуцлага нэхэж байгаагийн илэрхийлэл юм. Шударга бус, хариуцлагагүй хүнийг хэн ч хаана ч цалинжуулахыг хүсэхгүй нь тодорхой. Төрийн албанд ч энэ зарчмыг хатуу мөрдлөг болгох ёстой. Хариуцлага тооцдог маш тодорхой механизмуудыг Төрийн албаны харилцааг зохицуулж буй хууль тогтоомжуудад нэмж суулгаж өгье. Хаа газрын төрийн алба ёс зүйн асуудалд ихээхэн анхаарал хандуулах болжээ. Төрийн албанд ажилд авах, албан тушаал дэвшүүлэхдээ мэдлэг, мэргэшлийн ур чадвараас гадна тухайн хүний биеэ зөв авч явдаг, эрх мэдлээ урвуулан ашигладаггүй, улс төрийн нөлөөнд автдаггүй, зүй бус авирладаггүй, ноцтой алдаа гаргадаггүй байх зэрэг шинжүүдийг зарим улс орон төрийн албаныхаа үндсэн шалгуур болгодог болжээ. Үүнийг ч манай төрийн алба жишиг болгох хэрэгтэй. Засгийн газар өнгөрсөн оны эцсээр “Төрийн захиргааны албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээний дүрэм”-ийг баталж гаргасан нь энэ чиглэлээр хийсэн нэг ажил юм. Энэ дүрмийг мөрдөж хэрэгжүүлэх нь чухал. Төрийн албаны зөвлөл болон түүний салбар зөвлөлүүд төрийн албан хаагчдыг мэргэшүүлж чадваржуулахын зэрэгцээ илүү өндөр ёс зүйтэй болгох, иргэдэд ёс зүйн үлгэрлэл, манлайлал үзүүлдэг болгох талаар, төрийн албаны эрхэмлэл, үнэт зүйлийг нийтэд түгээх талаар сургалт, соён гэгээрүүлэх ажлыг өрнүүлэх шаардлагатай байна. Төрийн алба шударга, хариуцлагатай байх гэдэг нь зөвхөн төрийн албан хаагч нэг бүрийн ёс зүй, хариуцлагаар хязгаарлагдахгүй. Мөн төрийн байгууллагын үйл ажиллагаа, түүний шийдвэр гаргах арга механизм, гүйцэтгэлийн хэмжүүр, шалгуур, үнэлгээ нь нээлттэй, ил тод, шударга байх зарчимаар бас тодорхойлогдоно. Шударга бус, хариуцлагагүй байсныхаа төлөөсөнд асар их төлбөр төлж байгаагаа нийгмээрээ ухаарч сэхээрч байна. Тиймээс энэ шаардлагыг иргэд Та бидэнд нэхэл хатуутай тавьж байгаа нь зүй ёсны юм. Иймд та бид хичээх учиртай. Ажил албандаа илүү хариуцлагатай, шударгаар ажиллахын тулд бид хэнд ч, юунд ч төлөөс төлөхгүй, зарлага гаргахгүй, харин ч итгэл, хүндэтгэлийг олно. Төрөө гэх ард түмний итгэл сэргэж ирнэ. Тэгэхээр энд тухайн хүний хүсэл зориг л хэрэгтэй. Та бүхэнд ийм хүсэл зориг, эрмэлзлэл бий гэдэгт итгэж байна. Надад тийм итгэл эрмэлзлэл, хүсэл зориг байна. Шударга, хариуцлагатай төрийн албаны төлөө бид хамтран ажиллацгаая. Чуулганы эрхэм төлөөлөгчид өө, </div><div style="text-align: justify;">Нэн түрүүнд ард түмэндээ үйлчлэх эрхэм зорилгоо ухамсарласан, хүний төлөө сэтгэл, хүсэл зоригтой, шударга, хариуцлагатай, өрсөлдөх чадвартай, мэргэшсэн тогтвортой албан хаагчдаас бүрдсэн, үйл ажиллагаа нь нээлттэй, уян хатан, чадварлаг, иргэддээ ойр, стандартны төрийн албыг хөгжүүлэхийн төлөөх өөрийн байр суурь, үзэл баримтлалаа товч илэрхийллээ. Та бүхэн үүнийг баяжуулан хэлэлцэж, төрийн албаны шинэтгэлийг улам эрчимжүүлэх талаар санал бодлоо шингээсэн зөвлөмж чиглэлийг энэ чуулганаас гаргавал удирдах хорооны төдийгүй төрийн албаны цаашдын ажил хэрэгт ач тустай байх болно. Төрийн албаны шинэтгэлд нийгмийн бүх бүлэг, хэсгийн зөв оролцоо, дэмжлэг хэрэгтэй. Төрд иргэний хяналт, хэвлэл мэдээлэлийн байгууллагын үүрэг нэн чухал. Төрийн үйл ажиллагааны төвлөрөлийг бүхий л шатанд багасгаж, ачааллыг нийгэмд жигд хуваарилан эрх үүрэг, оролцоо-хяналтын тэнцвэртэй тогтолцоог бий болгоход анхаарах цаг болсон. Төрийн бус, иргэний нийгмийн байгууллага, хувийн хэвшлийнхний зүгээс үр ашигтай түншлэл, эрүүл шударга өрсөлдөөн нь төрийн албаны шинэтгэлд түлхэц болно. Зөв алхам, нааштай өөрчлөлтийг дэмжих гадаад хамтрагч дэмжигч нар ч байна. Тэдний сайн туршлага ч бидэнд боломж олгож байна. Ийнхүү хамтын хүчин чармайлтаар төрийн албаны шинэтгэлийг ашигтай үр өгөөжтэй хэрэгжүүлж чадваас хөгжилтэй улс орон, бүтээгч ард түмэн болох боломж улам ойртоно. Учрах сорилтыг даван туулж, сайн засаглалын стандартыг бий болгосноороо Монголчууд бид эх орон, байгалийн баялагийнхаа эзэн нь байж, иргэний эрх чөлөөгөө бүрэн эдэлж, тав тухтай амьдралын орчин бүрдэж, үндэстнээрээ хөгжих болно. Хөгжил бидэнд ойртон ирж байна. Түрхрэн ирэх хөгжлийн шинэ давалгааг төрийн албаны шинэтгэлээр угтан тосч, түрлэг нэмэн, эх орондоо их бүтээн байгуулалтыг өрнүүлцгээе.Чуулганы ажиллагаанд амжилт хүсье. </div><br />
Төрийн ордон. 2011.06.23<br />
Эх сурвалж: http://www.open-government.mnЧ.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-45924679993174120812011-06-26T02:19:00.001-08:002011-10-17T02:48:20.647-08:00Төрийн албанд үнэнчээр ажилладаг мэргэшсэн хүн байх ёстой<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:RelyOnVML/> <o:AllowPNG/> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style> <![endif]--> <br />
<table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="margin-left: 6.75pt; margin-right: 6.75pt; mso-cellspacing: 0cm; mso-padding-alt: 0cm 0cm 0cm 0cm; mso-table-anchor-horizontal: page; mso-table-anchor-vertical: margin; mso-table-left: 115.65pt; mso-table-lspace: 9.0pt; mso-table-rspace: 9.0pt; mso-table-top: -106.6pt; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 100.0%;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 0cm 0cm 0cm 0cm; width: 40.0%;" width="40%"><br />
</td> <td style="padding: 0cm 0cm 0cm 0cm; width: 60.0%;" width="60%"><br />
</td> </tr>
</tbody></table><table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="width: 205px;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 6.9pt 0cm 6.9pt 6.9pt;"><br />
</td> </tr>
</tbody></table><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 14.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: center; text-indent: -14.2pt;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; margin-bottom: 12.0pt; margin-left: 14.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: center; text-indent: 14.15pt;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын “Төрийн албаны шинэтгэл сорилт боломж” сэдэвт төрийн албаны үндэсний чуулганд хэлсэн үг</span></i></div><div style="line-height: 150%; margin-left: 14.2pt; text-indent: -14.2pt;"><br />
</div><div style="line-height: 150%; margin-left: 1.0cm; text-indent: 7.65pt;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Эрхэм хүндэт төлөөлөгчид өө,</span></div><div style="line-height: 150%; margin-left: 14.2pt; text-align: justify; text-indent: 21.8pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Төрийн албаны үндэсний чуулгандаа хүрэлцэн ирж, Төрийн ордондоо цуглан чуулж байгаа Та бүхнийхээ амар амгаланг айлтгаж, энэ өдрийн мэндийг дэвшүүлье. Өнөөдөр энд монголын хамгийн олон иргэдийг эгнээндээ багтаасан төрийн албаныхан гэдэг том айлын бүх ангилал, зэрэглэлийн албан хаагчдын төлөөлөл иргэний нийгэм, бизнесийн байгууллага, иргэдийнхээ төлөөлөлтэй хамтран чуулж, алдаа оноогоо хэлэлцэж, ажил төрлөө сайжруулах арга замаа ярилцах нь ихээхэн онцлогтой, ач холбогдолтой арга хэмжээ болно гэдэгт итгэж байна. <br />
<br />
Ийм чуулганыг зохион байгуулах шийдвэрийг сар хүрэхгүй хугацааны өмнө Төрийн албаны шинэтгэлийг Удирдах хорооны хурлаас гаргасан. Засгийн газар 5 сард шийдвэр гаргаж, төрийн албаны шинэтгэлийг хэрэгжүүлэх шат дараалсан үйл явцыг удирдах чиг үүрэг бүхий Удирдах хороог Ерөнхий сайдаар ахлуулан ажилуулахаар тогтож, дүрмийг нь баталж өгсөн. Удирдах хороо үйл ажиллагааныхаа ойрын болон хэтийн зорилго, зорилтоо тодорхойлон хэрэгжүүлж ажиллахын тулд юуны өмнө төрийн албаны шинэтгэлийг эрчимжүүлэх шаардлага, түүнд тулгарч болзошгүй сорилт, боломж, бас өөрсдийн сайн муу талуудаа үндэсний хэмжээний төлөөлөлтэй өргөн дэлгэр ярилцъя гэдгээ анхныхаа хурлаар хэлэлцэж тогтсон. <br />
Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй гэдэг. Үнэхээр ч хэлэлцэж ярилцах зүйл та бидэнд олон бий. </span></div><a name='more'></a>Та бүхэн чуулгандаа идэвхтэй оролцож, цаашдын стратеги бодлого чиглэлд үнэтэй санал санаачлага бүхий хэлэлцүүлэг өрнүүлнэ гэдэгт итгэж байна. Өнөөдрийн энэ чуулганд Монгол улсад суугаа гадаад орны элчин сайдууд, НҮБ болон олон улсын байгууллагын төлөөлөл, мөн Канад улсын Төрийн албаны комиссын Ерөнхийлөгч хатагтай Мария Баррадос тэргүүтэй төлөөлөгчид оролцож байгааг та бүхэнд дуулгахад таатай байна. Эрхэм Зочиддоо та бүхний өмнөөс халуун дотно мэндчилгээ дэвшүүлье.<br />
<div style="line-height: 150%; margin-left: 14.2pt; text-align: justify; text-indent: 21.8pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Чуулганы зочид төлөөлөгчид өө, Хатагтай ноёд оо, <br />
Монгол улс хөгжлийн шинэ гараан дээрээ ирлээ. Бид ардчиллын гэгдэх нийгмийн өөрчлөлтийн 20 жилийг ардаа орхилоо. Энэ хугацаанд алдсан олсон зүйлийн талаар бишгүй ярьсан. Одоо угтах ирээдүйн 20 жилээ төлөвлөн, хийж бүтээх учиртай. Ирэх 20 жил бол улс нийгмийн эрчимтэй хөгжлийн, эх орны их бүтээн байгуулалтын он жилүүд байх болно. Энэ бүхний үр дүнд Монгол хүн хөгжиж, хүний хөгжлийн таатай нөхцөл бүрдэнэ. Үүнд бид итгэлтэй байна. Эдийн засаг тэлж байна. Хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж байна. Улсын болоод хувийн салбарт алсдаа өгөөжтэй бодит бүтээн байгуулалтын ажлууд өрнөж эрч хүчээ авч эхэллээ. Хүний хөгжлийн сангаар дамжиж иргэдэд байгалийн баялгийн хувь хишиг бага багаар очиж эхэлсэн. Хөгжлийн банкийг байгуулж, эдийн засгийн томоохон хөтөлбөр төслүүдийг санхүүжүүлэх эх үүсвэр бүрдүүлэх хөшүүргийг бий болголоо. Нэг үгээр хэлбэл, манай Засгийн газар ээлж өнгөрөөх, гал унтраах байдлаар биш холыг харсан, хөгжлийн бодлогоор ажиллахыг хичээж байна. Алийн болгон бид “маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушиг” гэсэн сэтгэлгээгээр ажиллахав. Хэдийгээр нийгмийн зарим хэсгийн амьдралд “өнөөдрийн уушиг” нь чухал байгааг ойлгож буй хэдий ч бид нөхцөл байдлыг өөрчилж, өөрөөр сэтгэж, өөр өнцгөөс харж, том зорилт тавихыг чухалд үзэж хамтран зүтгэж байна. “Оюу толгой”, “Таван толгой”, “Шинэ төмөр зам”, “Сайншандын аж үйлдвэр” цогцолбор, “Шинэ бүтээн байгуулалт” зэрэг хөгжилд хөтлөх хөтөлбөр, төслүүд бэлтгэгдэж, ажил хэрэг болж амьдралд биелэлээ олох эхлэлийн гараан дээр байна. Энэ бол дотоод нөхцөл байдал, хүчин зүйл юм. <br />
<br />
Гадаад орчин, нэг талаасаа, бидэнд эдийн засгийн таатай боломжийг бүрдүүлж байгаа ч, нөгөө талд нь, хүндхэн сорилтууд хүлээж байна. Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлт, эрчим хүч, экологийн хямрал, байгалийн баялгийн төлөөх ил далд өрсөлдөөн, дэлхийн хүн амын хүнсний хомсдол, түүний аюулгүй байдал, элдэв өвчин тахлын хил хязгааргүй тархалт, харийн соёлын түрэлт зэрэг өдрөөс өдөрт ойртон нүүрлэж буй эрсдэл сорилтууд нь үндэсний оршин тогтнол, айл өрхийн аюулгүй байдал, Монгол хүний хөгжилд сөргөөр нөлөөлөхүйц бодит аюул заналыг сануулж байна. Дотоод, гадаад энэ бүх нөхцөл байдал нь биднийг хөгжлийн философио, засаглалын хэв загвар, өгөөж бүтээмжээ дахин шинээр харахыг шаардаж байна. Тэгвэл эрсдлийг багасгаж, сорилтыг давж, боломжийг ашиглаж, хөгжлийг түргэсгэх гол хөшүүрэг нь зөв менежмент бүхий сайн засаглал юм. Үүнд эргэлзэх явдалгүй. Энэ бол бидний итгэл үнэмшил байх ёстой. Би Ерөнхий сайдын ажлыг хүлээж аваад нэг жил найман сар болж байна. Энэ хугацаанд бүх аймаг, орон нутагт ажиллаж, ард иргэдтэйгээ уулзаж зовлон жаргалыг нь сонслоо. Тэдэнд асуудал, бэрхшээл байна.</span></div><div style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 21.8pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="background: yellow; mso-ansi-language: MN; mso-highlight: yellow;">Амьдрал өрнөж байгаа газар асуудал байх нь мэдээж. Гэхдээ хүмүүс нэг л зүйлд, тодруулбал, төрийн байгууллагын ажил үйлчилгээ, төрийн албан хаагчдын хариуцлага, ёс зүй, ажилдаа болоод хүнд хандах хандлагад нь сэтгэл дундуур байгаа нь ажиглагдсан. Мөн дээрх хугацаанд боловсролын шинэчлэл, хөрөнгийн зах зээл, санхүү, бизнесийн орчны шинэтгэл, хөдөлмөр эрхлэлт, эрчим хүч, эрдэс баялаг, дэд бүтэц, мал аж ахуй, газар тариалан гээд үйлдвэрлэлийн бараг бүх салбараар орж, хүн ам нийгмийн эрсдэлт бүлгүүд, хүүхэд залуучууд, гэр бүлийн тулгамдсан асуудлаар үгээ хэлж, үүрэг даалгавар, чиглэл өгч ажиллаж ирлээ. Салбарын яам, агентлаг, төв, орон нутгийн төр захиргааны байгууллагуудад хэдэн мянган албан хаагч ажиллаад байгаа хэрнээ гарт баригдаж, нүдэнд харагдахуйц бодит өөрчлөлт энэ хугацаанд гарсан гэж бардам хэлэх үндэслэл бага байна. Хүн амын амьдралд шууд мэдэгдэхүйц өөрчлөлт дорвитой гарахгүй байна. Энэ бүхнээс Монголын төрийн албаны ажил хэрэг, түүний гүйцэтгэлийн үр өгөөж ямар байна вэ? гэдэг нь тодорхой болно.</span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> <br />
Тэгэхлээр бид засаглалын хэлбэр маягаа илүү үр өгөөжтэй болгож, төрийн албаны шинэтгэлийг эрчимжүүлэх зайлшгүй шаардлагатай тулгарч байна. Засаглалын үр ашигтай механизмыг тогтоох, төрийн албаны гүйцэтгэлийн удирдлагыг эрс сайжруулах нь эдийн засаг, нийгмийн том зорилтуудыг хэрэгжүүлж, улс орны болоод монгол хүний хөгжлийг хангах гол түлхүүр, үндсэн хөшүүрэг гэж би үзэж байна. Хөгжиж ирсэн улс орны туршлага, тэдний амжилтын нэг нууц ч энд байна. Тиймээс төрийн албаны шинэтгэлийг ярих нь нийгмийн хэрэгцээ шаардлага, өнөө цагийн дуудлага юм. Энэ дуудлагыг хүлээн авч хүрэлцэн ирсэн та бүхэндээ Засгийн газрын өмнөөс талархал илэрхийлж баяр хүргэе. Асуудлыг олон талаас нь ажил хэрэгчээр, ний нуугүй ярилцахыг та бүхнээс хүсье. Эрхэм нөхөд өө, Төрийн албаны шинэтгэл нь байнгын тасралтгүй үйл явц юм. Бүр 1980-аад оноос эхлэн дэлхийн тэргүүлэх хөгжилтэй улс орнуудын өмнө Төрийн захиргааны шинэтгэлийн асуудал тавигдсаар ирсэн байна. Энэ хооронд захиргааны шинэтгэлийн олон үзэл онол, хандлагууд бий болж засаглалын практикт нэвтэрч, эерэг сөрөг үр дагаваруудыг дагуулсаар, туршлага, сургамж хуримтлуулсаар өнөө хүрч иржээ. Өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд өөрчлөлт шинэчлэлийн хэд хэдэн үеийг дамжин монгол улсын төрийн албаны тогтолцоо институтын хувьд цоо шинээр бүрэлдэн тогтжээ. Өнөөгийн манай төрийн албаны тогтолцоонд ололттой, дэвшилтэй зүйл мэдээж багагүй бий. Гэхдээ дутагдал доголдол нэлээдгүй байгааг амьдрал өөрөө харуулж байна. Ард иргэд шүүмжлэн хэлэлцэж байна. Ерөнхийлөн шүүмжлэх, хавтгайруулан үгүйсгэх биш дутагдал доголдол нь хаанаа, юундаа байна вэ? гэдгийг нарийн оношлон тогтоох нь цаашдын шинэтгэлийн стратеги зорилтыг тодорхойлоход чухал ач тустай. Шинэтгэлийн гол зорилго нь нэгэнтээ хэлбэржин тогтсон институтын тогтолцоог дахин задлан, шинээр эмхлүүлэхийг зорих биш, харин одоогийн бүтэц тогтолцоог боловсронгуй болгон тогтвортой байдлыг хангах, улмаар түүний дотоод үйл ажиллагаа соёл хандлага, төрийн албан хаагчдын бодол сэтгэлгээ, арга барилын шинэтгэлийг эрчимжүүлэхэд оршино гэж үзэж байна. <br />
УИХ-аас баталсан “Монгол улсын төрийн албаны шинэтгэлийн дунд хугацааны стратеги”-ыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, түүний биелэлтийг зохион байгуулах ажил цаг хугацааны хувьд 2010 оноор дуусгавар болсон ч дунд хугацааны стратегийн зорилго, эрхэмлэн дээдлэх зүйлс, монгол төрийн албаны үнэт зүйл хэм хэмжээ болж хараахан бүрэн төлөвшөөгүй. Тиймээс бидний хийхийг хүсч буй шинэтгэлийн стратеги зорилт эндээс урган гарах учиртай. Мэргэшсэн, тогтвортой, мерит зарчимд суурилсан төрийн албаны үр өгөөжтэй, иргэддээ үйлчилдэг, хариуцлагатай тогтолцоог бүрдүүлэх явдал гэж тодорхойлж болох байна. Ерөнхий сайдын албыг хүлээн аваад УИХ-ын чуулганд хэлсэн үгэндээ “Төрийн жинхэнэ албанд гавьяа зүтгэлийн буюу Меритократ тогтолцооны зарчмыг тууштай хэрэгжүүлэх бодит шаардлага байна” гэж тэмдэглэсэн байр суурь хэвээр байгааг дахин нотлон хэлэхийг хүсч байна. Өнөөдөр дэлхийн улс орнуудын хөгжлийн түвшний ялгааны нэг үндэс нь засаглалд байна. “Засаглалын ялгаа” байгаа учраас зарим нь хөгжиж, зарим нь хөгжлийн өндөрлөгт хүрч чадахгүй байна. Хөгжлийн зөв шийдвэр гаргах үндсэн нөхцөл нь сайн засаглалын стандарт юм. Тиймээс бид сайн засаглалын стандартыг төвд ч, орон нутагт ч, нутгийн өөрөө удирдах ёсонд ч нэн даруй нэвтрүүлэхийг хичээх учиртай. Сайн засаглалын нэг үндсэн шинж бол төрийн алба мэргэшсэн, тогтвортой байж, иргэддээ чанарын үйлчилгээ үзүүлэх явдал мөн. <span style="background: yellow; mso-highlight: yellow;">Төрийн алба тогтвортой, мэргэшсэн байх нь улс орны тогтвортой хөгжлийн чухал хүчин зүйл юм. Төрийн албаны тогтвортой байдал гэдэгт бодлогын, хууль тогтоомжийн, байгууллагын бүтэц, тогтолцооны, үйл ажиллагааны чиглэлийн, боловсон хүчний гээд олон зүйлс багтана.</span> Харамсалтай нь өнгөрсөн хугацаанд бид дээрх зүйлийн алинаар нь ч тогтвортой тууштай байдлыг хадгалж чадаагүй явж ирсэн байна. Засгийн газрууд байн байн солигдож байсан нь үүнд нөлөөлсөн нэг хүчин зүйл яах аргагүй мөн. Сүүлийн 15 жилд 9 засгийн газрын нүүрийг үзээд байгаа бөгөөд бүрэн эрхийн хугацаагаараа ажилласан нь нэг л байна. Засгийн газрын халагдах солигдох үйл явцыг дагалдаад бүтэц зохион байгуулалтын элдэв өөрчлөлтүүд, боловсон хүчний халаа сэлгээ төв орон нутаггүй хийгдсэн нь төрийн албаны тогтвортой байх зарчмыг алдагдуулаад зогсохгүй, эцсийн дүндээ иргэдийн амьдралд халгаатай, бүтээн байгуулалтад саадтай байсны горыг бид өнөөдөр ч даван туулж чадаагүй байна. Эндээс сургамж авах нэгэн зүйл харагдана. Засгийн газрын кабинетийн бүрэлдэхүүн өөрчлөгдлөө ч засгийн газрын бүтцийн байгууллагууд, тэдгээрийн үйл ажиллагааны чиглэлийн тогтвортой байдлыг хадгалахыг эрмэлзэх нь чухал юм байна. Энэ чиглэлээр холбогдох хуулиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах замаар мэргэшсэн, туршлагатай төрийн албан хаагчид тогтвортой ажиллаж, төрийн байгууллагын бодлого, үйл ажиллагаа тасалдалгүй хэвийн явагдах нөхцлийг эрх зүйн бүрэн дархлаатай болгох нь чухал байна. <span style="background: yellow; mso-highlight: yellow;">Төрийн жинхэнэ албаны ажилтнуудын ангилал, зэрэглэлийн стандартыг ч тодорхой болговол зохино. Тухайлбал, яам агентлагийн хэлтэс, газрын дарга нар болон ерөнхий менежерүүдэд тавигдах шаардлагыг бусад улс орны ижил түвшний менежерүүдэд тавигддаг орчин үеийн шаардлагын түвшинд маш тодорхой стандартчилж өгөх ёстой. Төрийн албаны тухай хуулинд тодорхой нэмэлт өөрчлөлтүүдийг оруулъя. Төрийн болоод төв, орон нутгийн байгууллагад тогтвортой ажилласан хүнийг албан тушаалд дэвшүүлэн томилдог болохыг хуулчилъя. Тухайлбал, төрийн яаманд магадгүй 3 аас 5 жил ажилласан туршлагатай, ёс зүйтэй, ур чадвартай болохоо харуулж чадсан хүнийг хэлтэс, газрын дарга болгодог, карьерийн зарчмаар албан тушаалд дэвшүүлдэг байх тодорхой өөрчлөлтүүдийг төрийн албаны тухай хуулинд оруулъя.</span> Энэ талаар та бүхэн зөвлөлдөж ярилцах ёстой. Төрийн албанд аль намын, аль нутгийн, хэний хүн байх нь гол биш гагцхүү стандарт шаардлагыг хангасан сайн менежер, зохион байгуулагч, төрд сэтгэлтэй хүн ажилладаг байх ёстой. Төрийн шийдвэр гаргах тогтолцоог нотолгоо, судалгаа, бодит тооцоонд тулгуурласан зарчимд шилжүүлэх нь бодлогын тогтвортой байдлыг хангах, нэг хүчин зүйл мөн. Төрийн албаны тогтвортой байдал, засаглалын чадавхийг сулруулж, хүний нөөцийн бодлогыг алдагдуулахад хүргэсэн нэг зохисгүй хандлага бол улс төрийн нөлөөлөл гэсэн ерөнхий нэрийн дор халхавчлагдсан зүй бус оролцооны зохисгүй үр дагавар юм. Намчирхах, нутгархах, бүлгэрхэх, албан тушаал, эрх мэдлийн нэр сүрээр төрийн байгууллагын дотоод ажил хэрэг, хүний нөөцийн бодлогод ил далд хэлбэрээр нөлөөлдөг энэ зүй бус зохисгүй оролцоо, хандлагыг таслан зогсоох улс төр, эрх зүйн баталгааг бүрдүүлэх ёстой. Энэ талаар та бүхэн салбар хуралдаан дээрээ сайн ярьж, хэрхэх тухайгаа хэлэлцэж тогтоно бизээ. Сайн засаглалын нэг гол шалгуур бол иргэддээ ойр байх, тэдний төлөө чанартай, адил тэгш, алагчлалгүй үйлчилгээ үзүүлдэг байх явдал мөн. Төрийн албаны мөн чанар нь ард түмэндээ үйлчилж, төрд чин үнэнчээр зүтгэхэд оршино” хэмээн бид хуульчилсан. Үүнийг хуулийн хуурай заалт, хоосон тунхаг байлгалгүйгээр төрийн албан хаагч бүр үйлдэл, сэтгэл болгон хувиргаж, үйл ажиллагаагаараа нотлон харуулахыг амьдрал та биднээс шаардах боллоо. “Өндөр чанартай үйлчилгээг ард түмэндээ хүргэх” нь дэлхийд жишиг болохуйц стандарт бүхий Канад улсын төрийн албаны хамгийн нэгдүгээр эрхэм зорилго болдог байна. Үнэндээ улсынхаа ард иргэдэд чин сэтгэлээсээ үйлчлэх гэсэн үзэл бодол бүх төрийн албан хаагчдын зүрх сэтгэлд шингэсэн байвал зохино. Сэтгэл л байвал таны үйлчилгээ хүнд хүрнэ. Үг яриа, үйлдэл, зан үйл, үйлчилгээ, ажлаас таны сэтгэлийг иргэд мэдэрч, харж, уншиж байгаа. Иргэд та биднээс их юм шаардахгүй. Гагцхүү бодитой, нээлттэй сэтгэл шингэсэн үйлчилгээ, хүн ёсны харилцааг л хүсч байна.Төрийн байгууллагын ажил, үйлчилгээний соёлд эргэлт гаргахад хувийн хэвшлийн байгууллага, тэндхийн ажилтнуудаас санаа авах, сурах юм их бий. Хөндий харьцаа, хөшүүн хойрго байдал, хүлээлгэж уях, хариу нэхэх байдлын илрэл нь шуурхай түргэн, шударга тэгш хандаж, угтаж авч тосч үйлчилдэг үйлчилгээний хэм хэмжээг мэдэх болсон манай иргэдийн уур уцаарыг хүргэх нь гарцаагүй. Төрийн нэрээр хувийн ажлаа амжуулж, төрийн алба гэсэн вакум орчинд сууж хүнд суртлын үүр уурхай болсон зарим хандлагыг өөрчлөхийг ард иргэд шаардаж буйг бид анзаарахгүй байж болохгүй. Өнөөдөр төрийн нэрийн өмнөөс нийтдээ 150 гаруй мянган албан хаагч ажиллаж байна. Тэдний 113 мянга гаруй нь төрийн үйлчилгээний албан хаагчид бөгөөд тэд өдөр тутам төрийн нийтлэг үйлчилгээг иргэдэд хүргэх үүрэгтэйгээр ажилладаг. Төрийн тусгай, төрийн захиргаа, улс төрийн албан хаагч хэн нь ч байсан өдөр бүр хүнтэй харилцаж байгаа. Энэ олон хүнийг хүний төлөө гэсэн нэгэн үзүүрт сэтгэлд нэгтгэн зангидвал “олны хүч оломгүй далай” гэгч болно. Ард түмэндээ үйлчлэх андгай тангараг бүхий төрийн албан хаагч та бүхэн нийтээрээ эрхэмлэн дээдлэх, үнэт зүйл, чин эрмэлзлээ анхны чуулганаараа тунхаглан илэрхийлж, сахин мөрдөх нь зүйтэй. Үүрэг хариуцлагаа ухамсарлаж, түмний төлөө төрийн нэрийн өмнөөс үнэнч шударгаар зүтгэж байгаа хэнийг ч манай ард түмэн мэднэ, хүндэтгэнэ. Төр тэдний ажиллах нөхцөл, нийгмийн баталгааг хангаж нэр төрийг нь хамгаалахыг хичээнэ. Ингэж ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчиддаа Засгийн газрын нэрийн өмнөөс талархал илэрхийлж та бүхнээр уламжлан ажлын амжилт, сайн сайхны ерөөл дэвшүүлье. <br />
<span style="background: yellow; mso-highlight: yellow;">Монгол улсын төр, тэр дундаа Засгийн газар бол хамгийн том ажил олгогч, ажил үйлчилгээний хамгийн том захиалагч, хамгийн их хөрөнгө оруулагч мөн. Ажил олгогчоос ажил эрхлэгчид тавих болзол, шаардлага цөм стандартчилагдсан байх учиртай. Энэхүү стандарт нь хэн нэгэн хүнд зориулагдсан биш хийж гүйцэтгэх ажил үйлчилгээний цар хүрээ, чанар, хүртээмж, соёл, хариуцлагын хэмжээгээр тодорхойлогдох ёстой. Дээр нь энэ стандарт бидний жишиг болгохыг зорьж буй улс орны төрийн байгууллагын ижил түвшний албан тушаалд тавигддаг стандартын хэмжээнд буюу түүнд дөхөж очсон байх шаардлагатай болоод байна.</span> Даяаршил, нийгмийн хөгжил, биднийг тосон ирж буй хөгжлийн давалгаа үүнийг шаардаж байна. <br />
<br />
Манай төрийн байгууллагын ажил үйлчилгээ, албан хаагчдын мэдлэг, ур чадвар дэлхийн түвшний төрийн албаны стандартаас л доогуур байх юм бол төрийн алба бол улс орны хөгжлийн хөтөч байна гэдэг үг зүгээр л хоосон зүйл болно. Төрийн захиргааны шинэтгэл, улсын салбарын шинэ удирдлага, сайн засаглал, шинэ хэв маягийн Засгийн газар, төрийн шинэ менежмент, эзэн агентийн харилцаа, ажил үйлчилгээний өртөг зэрэг төрийн захиргааны үзэл онолын мөн чанарыг илэрхийлсэн ойлголтууд нь зөвхөн онолын ном зохиолд хэрэглэгддэг эсвэл зарим хүний цэцэрхсэн хоосон үг болж үлдэнэ. Бид үүнийг хүсээгүй. Үгийг үйл хэрэг, онолыг практик хэрэглээ болгохыг та бүхнээс хүсч байна. Төрийн засаглалын өгөөж, үр дүнг дээшлүүлэхэд компанийн засаглалын зарим сайн стандартаас суралцвал зохино. Компанийн ажлын байранд тавигдах шаардлага, удирдлагын менежмент, стратеги төлөвлөлт, гүйцэтгэлийн үнэлгээ, хяналт шинжилгээ, тайлагнал гэж бидний ярьдаг зүйл цөм стандартчилагдсан, тэгэхдээ бүр дэлхийн түвшинд гэж ярих хэмжээнд хүрчээ. Төрийн байгууллагаас шаардаад, бидний хүрэх гээд хүсээд байгаа ажил үйлчилгээ, менежментийн стандарт жишиг бидний дэргэд ойрхон байна. Үүнээс суралцацгаая, тэдэнтэй уралдацгаая гэж уриалмаар байна. Төрийн байгууллагын хөгжил, төрийн албан хаагчдын мэдлэг, мэргэшил, ур чадвар, харилцааны соёл, хүнд хандах сэтгэлээс, төрийн албаны шинэтгэлийн хувь заяа шууд хамаарах нь тодорхой. Тийм л хүнийг олж тодруулах, сонгон шалгаруулах, ажилд томилох, сонгоход Төрийн албаны зөвлөл болон түүнд оролцогч эрх бүхий субьектүүд нэгдмэл бодлого, нэг л шалгуураар ханддаг, шинэ соёлын хэм хэмжээг хэвшүүлэх нь зүйтэй. <br />
Улс төрийн намууд ч энд тодорхой үүрэг хүлээх ёстой. Тэд төр, иргэнээ хүндэтгэж байгаа л бол төрийн албаны стандарт шаардлагад нийцэх хамгийн сайн боловсон хүчнийг л төрд илгээвэл зохино. Ингэж чадвал ажил хэргийн нэгдмэл эрх ашгийн үүднээс ашиг сонирхлын зөрчил үүсэх ёсгүй. Харин хаана энэ стандарт зөрчигдөж, иргэдийн итгэл хүлээхгүй хүнийг төрийн албанд зүтгүүлнэв, тэнд сонирхлын зөрчил үүсэж, намынхаа ч, төрийн албаны ч нэр хүндийг унагаадаг муу зуршил, дутагдлыг өөрчилье гэж намуудад хандан уриалья. Энд бас л стандарт шаардлага, хуулийн зохицуулалт хэрэгтэй. Холбогдох хууль тогтоомжуудад ийм зохицуулалт хэм хэмжээг суулгаж өгөхөд цаг алдмааргүй байна. Мерит зарчимд суурилсан мэргэшсэн, чадварлаг төрийн албаны ажилтан, албан тушаалтанд зайлшгүй байх бас нэг гол шалгуур шинж бол чин шударга, хариуцлагатай байх чанар билээ. Үүнийг ч иргэд хүсэж шаарддаг, бас шүүмжилж баалдаг. Ингэх ч эрхтэй. Тиймээс салбар хуралдааны хэлэлцүүлгийн үеэр төрийн байгууллага, төрийн зарим албан хаагчдын шударга бус, хариуцлагагүй үйлдлийн талаар баримттай, эзэнтэй, тодорхой яригдана гэж бодож байна. Үүнийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтан анхааралдаа авбал зохино. Чухамдаа шударга, зөв шүүмжлэл шинэчлэлийн хөшүүрэг, хөтөч болно гэдэгт би санал нэг байна. <br />
<br />
Шударга хариуцлагатай байх нь ерөөс хүн бүрт байвал зохих эрхэм чанарууд мөн. Гэхдээ төрийн байгууллага болон хувийн хэвшилд ижилхэн эрэмбийн ажил, албан тушаал эрхэлж байгаа 2 хүн байхад иргэд төрийн албан хаагчаас нь дээрх чанарыг илүү нэхэмжилж, хүсэмжилдэг буюу илүү өө сэвийг олж хардаг байна. Энэ бол төрөө хүндэтгэх уламжлалт хандлагын үүднээс бол төрийн албаа цэвэр ариун байлгах, шударга бус хүнийг шургалуулахгүй байх гэсэн бодол эрмэлзлэл, орчин үеийн ойлголтоор бол татвар төлөгчид түүнд хяналтаа тавьж, хариуцлага нэхэж байгаагийн илэрхийлэл юм. Шударга бус, хариуцлагагүй хүнийг хэн ч хаана ч цалинжуулахыг хүсэхгүй нь тодорхой. Төрийн албанд ч энэ зарчмыг хатуу мөрдлөг болгох ёстой. Хариуцлага тооцдог маш тодорхой механизмуудыг Төрийн албаны харилцааг зохицуулж буй хууль тогтоомжуудад нэмж суулгаж өгье. Хаа газрын төрийн алба ёс зүйн асуудалд ихээхэн анхаарал хандуулах болжээ. Төрийн албанд ажилд авах, албан тушаал дэвшүүлэхдээ мэдлэг, мэргэшлийн ур чадвараас гадна тухайн хүний биеэ зөв авч явдаг, эрх мэдлээ урвуулан ашигладаггүй, улс төрийн нөлөөнд автдаггүй, зүй бус авирладаггүй, ноцтой алдаа гаргадаггүй байх зэрэг шинжүүдийг зарим улс орон төрийн албаныхаа үндсэн шалгуур болгодог болжээ. Үүнийг ч манай төрийн алба жишиг болгох хэрэгтэй. Засгийн газар өнгөрсөн оны эцсээр “Төрийн захиргааны албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээний дүрэм”-ийг баталж гаргасан нь энэ чиглэлээр хийсэн нэг ажил юм. Энэ дүрмийг мөрдөж хэрэгжүүлэх нь чухал. Төрийн албаны зөвлөл болон түүний салбар зөвлөлүүд төрийн албан хаагчдыг мэргэшүүлж чадваржуулахын зэрэгцээ илүү өндөр ёс зүйтэй болгох, иргэдэд ёс зүйн үлгэрлэл, манлайлал үзүүлдэг болгох талаар, төрийн албаны эрхэмлэл, үнэт зүйлийг нийтэд түгээх талаар сургалт, соён гэгээрүүлэх ажлыг өрнүүлэх шаардлагатай байна. Төрийн алба шударга, хариуцлагатай байх гэдэг нь зөвхөн төрийн албан хаагч нэг бүрийн ёс зүй, хариуцлагаар хязгаарлагдахгүй. Мөн төрийн байгууллагын үйл ажиллагаа, түүний шийдвэр гаргах арга механизм, гүйцэтгэлийн хэмжүүр, шалгуур, үнэлгээ нь нээлттэй, ил тод, шударга байх зарчимаар бас тодорхойлогдоно. Шударга бус, хариуцлагагүй байсныхаа төлөөсөнд асар их төлбөр төлж байгаагаа нийгмээрээ ухаарч сэхээрч байна. Тиймээс энэ шаардлагыг иргэд Та бидэнд нэхэл хатуутай тавьж байгаа нь зүй ёсны юм. Иймд та бид хичээх учиртай. Ажил албандаа илүү хариуцлагатай, шударгаар ажиллахын тулд бид хэнд ч, юунд ч төлөөс төлөхгүй, зарлага гаргахгүй, харин ч итгэл, хүндэтгэлийг олно. Төрөө гэх ард түмний итгэл сэргэж ирнэ. Тэгэхээр энд тухайн хүний хүсэл зориг л хэрэгтэй. Та бүхэнд ийм хүсэл зориг, эрмэлзлэл бий гэдэгт итгэж байна. Надад тийм итгэл эрмэлзлэл, хүсэл зориг байна. Шударга, хариуцлагатай төрийн албаны төлөө бид хамтран ажиллацгаая. Чуулганы эрхэм төлөөлөгчид өө, <br />
Нэн түрүүнд ард түмэндээ үйлчлэх эрхэм зорилгоо ухамсарласан, хүний төлөө сэтгэл, хүсэл зоригтой, шударга, хариуцлагатай, өрсөлдөх чадвартай, мэргэшсэн тогтвортой албан хаагчдаас бүрдсэн, үйл ажиллагаа нь нээлттэй, уян хатан, чадварлаг, иргэддээ ойр, стандартны төрийн албыг хөгжүүлэхийн төлөөх өөрийн байр суурь, үзэл баримтлалаа товч илэрхийллээ. Та бүхэн үүнийг баяжуулан хэлэлцэж, төрийн албаны шинэтгэлийг улам эрчимжүүлэх талаар санал бодлоо шингээсэн зөвлөмж чиглэлийг энэ чуулганаас гаргавал удирдах хорооны төдийгүй төрийн албаны цаашдын ажил хэрэгт ач тустай байх болно. Төрийн албаны шинэтгэлд нийгмийн бүх бүлэг, хэсгийн зөв оролцоо, дэмжлэг хэрэгтэй. Төрд иргэний хяналт, хэвлэл мэдээлэлийн байгууллагын үүрэг нэн чухал. Төрийн үйл ажиллагааны төвлөрөлийг бүхий л шатанд багасгаж, ачааллыг нийгэмд жигд хуваарилан эрх үүрэг, оролцоо-хяналтын тэнцвэртэй тогтолцоог бий болгоход анхаарах цаг болсон. Төрийн бус, иргэний нийгмийн байгууллага, хувийн хэвшлийнхний зүгээс үр ашигтай түншлэл, эрүүл шударга өрсөлдөөн нь төрийн албаны шинэтгэлд түлхэц болно. Зөв алхам, нааштай өөрчлөлтийг дэмжих гадаад хамтрагч дэмжигч нар ч байна. Тэдний сайн туршлага ч бидэнд боломж олгож байна. Ийнхүү хамтын хүчин чармайлтаар төрийн албаны шинэтгэлийг ашигтай үр өгөөжтэй хэрэгжүүлж чадваас хөгжилтэй улс орон, бүтээгч ард түмэн болох боломж улам ойртоно. Учрах сорилтыг даван туулж, сайн засаглалын стандартыг бий болгосноороо Монголчууд бид эх орон, байгалийн баялагийнхаа эзэн нь байж, иргэний эрх чөлөөгөө бүрэн эдэлж, тав тухтай амьдралын орчин бүрдэж, үндэстнээрээ хөгжих болно. Хөгжил бидэнд ойртон ирж байна. Түрхрэн ирэх хөгжлийн шинэ давалгааг төрийн албаны шинэтгэлээр угтан тосч, түрлэг нэмэн, эх орондоо их бүтээн байгуулалтыг өрнүүлцгээе.Чуулганы ажиллагаанд амжилт хүсье. <br style="mso-special-character: line-break;" /> <br style="mso-special-character: line-break;" /> </span></div><div style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 21.8pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Төрийн ордон. 2011.06.23</span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;"><b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: RU;">Эх сурвалж</span></b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: RU;">: <a href="http://www.open-government.mn/" target="_blank"><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">http</span><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">://</span><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">www</span><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">.</span><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">open</span><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">-</span><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">government</span><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">.</span><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">mn</span></a></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-16068744382303979302011-06-11T00:57:00.000-08:002011-06-26T02:46:09.800-08:00Ёс зүйн холбогдолтой ном, зохиол, бүтээл<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: .75in; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level2 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><br />
</span></div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com3Mongolia46.862496 103.8466559999999441.5789075 87.749491499999934 52.1460845 119.94382049999994tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-81463621769550427172011-05-15T22:04:00.001-08:002011-10-17T02:48:20.650-08:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br />
</div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-14646080633033992932011-05-06T02:16:00.001-08:002011-06-09T02:15:48.518-08:00The ways to form students professional ethics<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"></div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b><span lang="MN" style="color: black;"></span></b></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Demand for professional ethics for any professions is increasing as a society develops. However there is a need to produce knowledgeable specialists in the present society, conscientious and morally responsible professionals are required mostly. Therefore, the current society demands to define influential factors to make students in higher education institutions conscientious and develop right ways to influence them. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Professional ethics is the most significant factor to make students as professionals matured with professional ethics or individuals and even to change social relation. Nowadays the structure of professional ethic code is being developed and the basement of the present study arose from the development which Mongolia faces. Conducting complex steps regularly to mature students with professional ethics and its code in theoretic and practical ways is the substantial circumstance to produce professionals who carry moral responsibilities to those held by the population in general and in society.</span><br />
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Friedrich Engels noted that each profession has enforced codes of practice that members of the profession must follow, to prevent exploitation of the client and preserve the integrity of the profession. The concept of professional ethic developed firstly as one of the basic needs for human beings, although it evolved toward theoretical concept. Scholars Bent and B. Mandeville originated the concept of professional ethics at first and J. Monteskie and O. Kont studied sub ethics while E. Durkheim studied the limits of professional ethics. In addition, Jess Bond<sup> </sup>formulated models to teach students and youth professional ethics outside of standard school setting and to conduct research on the issue. Andreas Bris<sup> </sup>formulated the modern ethic circumstances of agricultural professions, and Peter Schtrachendorf and prof. S. N. Korobkova, University of Technology of Saint Petersburg, Russia<sup> </sup>carried out theoretic and practical studies on business communication ethics. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Certain research works on ethic theory, its history and professional ethics have been conducted in Mongolia. For instance, T. Amarjargal studied the reform of ethic responsibility of social works and R. Vandangombo noted that professional ethic code of state servants and ethic duty of administration are the socio-moral direction and moral regulation and adjustment aiming to strengthen reputation and capacity of the servants. B. Galindev claimed that there are negative moral occurrences in the Mongolian society so then he noticed the significance to define ethic doctrine reflecting national traits while following Western and Eastern ethic achievements widely. D. Damdinjav detailed the current situation of contemporary development of biomedicine ethics and D. Dashjamts, P. Darikhuu and M. Zolzaya concluded that the key factor to avoid of immoral occurrences and to work for and create a society that respects human right fully is to have knowledge on history of own ethic thought clearing out moral values, principles and codes of Mongolians. J. Jugder completed his research work on development of social, political and philosophical thoughts and ethic values of Mongolians during the feudalism, V. Ulziibayar studied professional ethics from the point of psychological view, and B. Sumya studied the basic concepts of ethics. M. Zolzaya<sup> </sup>considered professional ethic on her researches on state traditions, family values, trait of moral code, vision, discipline and values based on historical and literature works of 13 and 14 Centuries, T. Burenjargal worked on traits of social servant ethics and B. Gundegmaa studied ethics of formal communication while Sh. Dulamsuren on professional ethics of lawyers. D. Lkhaashid worked to revise and remove mistakes by Mongolian businessmen caused by their unfamiliarity with business ethics, especially features of international business ethics, culture and thoughts, D. Tungalag done study on theory of professional ethics and morality and D. Tsogt-Ochir<sup> </sup>studied professional ethics and responsibility of lawyers as well as D. Tsolmon worked on code of professional ethics of diplomatic servant and T. Sengedorj worked to define the trait of lawyer profession and terminology of professional ethic of the profession as well as Ch. Choisamba studied code of professional ethics of journalists. S. Erdenetsetseg conducted research work on demand to teach high school students a subject of Family Ethics according to the experience of US and other countries to teach students ethic education in 1970s, a two-stage relativist theory on ethic development by J. Piaget and a cognitive psychological theory by L. Kolberg that contains measurement against the widely accepted principles of ethic. In addition, I. Suldsure conducted research on traits of professional ethic of agriculturalists and N. Begz, L. Jamts, B. Chuluundorj, Ch. Purevdorj and D. Vanchigsuren<sup> </sup>noticed the ethic issues in their works and studies on history, tendency, structure, and strategy of educational industry of Mongolia that are very important for our work in their methodological way. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Aim of the present study is to develop curriculum of professional ethic and widely accepted requirements for it defining the right ways to provide students of higher education institutions with professional ethics. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">To achieve the proposed aim, this study intends to accomplish the following objectives:</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: -0.25in;"><span lang="MN" style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·</span><span lang="MN" style="font-size: 7pt;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Study the theory of professional ethic and methodological issues;</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: -0.25in;"><span lang="MN" style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·</span><span lang="MN" style="font-size: 7pt;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Analyze the current situation of professional ethics of students in higher education institutions;</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: -0.25in;"><span lang="MN" style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·</span><span lang="MN" style="font-size: 7pt;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Analyze the compatibility of graduators from the institutions with the real social requirements of professional ethic based on employees’ view;</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: -0.25in;"><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·</span><span style="font-size: 7pt;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Define the formal and informal ways to mature students in higher education institutions with professional ethics.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Maturing students in higher education institutions with professional ethics in formal and informal ways results in increase of their professional moral responsibility as well as their work attitude, outcome and production. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">The distinctive methodological characteristics of the dissertation are study on documents and publications of professional ethics, <i>analysis and synthesis</i> on observation and probability research results, to <i>collect </i>statistical<i> indexes</i> and to conduct a content-analysis on the indexes and to <i>compare</i> them with similar materials and formulate sample study results on SPSS. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><b> </b></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">The theory by Andreas Bris, a German scholar on professional ethics, namely veterinarians’ ethics and the research model to mature students with professional ethics in informal way and to define the level of professional ethics by Jess Bond, a US scholar were used as the theoretical basements as well as the theory and principle on professional ethics by Peter Schtrahendorf, a German scholar. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> The way to mature students in higher education institutions with professional ethics is formal and informal education. A subject, “Theory of Professional ethics” shall be taught and activities and projects to improve students’ skill to work independently shall be carried out in the frame of the formal education while distance or e-trainings shall be conducted widely in the informal education. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: 0.25in;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> The most effective method to mature students on higher education institutions with professional ethics is to conduct scientific works or experiments among them or to involve them. Students gain skills to be responsible for any situation and issue, and make decision during the scientific works and experiments. It is already suggested by researches by domestic and foreign scholars who were noticed in the present study. In addition, national ethics of Mongolia shall be included in the contents of the professional ethics curriculum of higher education institutions. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-86031303498300866472011-05-06T02:14:00.001-08:002011-10-17T02:48:20.652-08:00Их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлдэг олон улсын туршлага<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br />
</div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-82673351771133218392011-02-18T22:07:00.001-08:002011-06-11T01:12:04.005-08:00ХААИС-ийн оюутанд мэргэжлийн ёс зүй төлөвшиж буй байдалд дүн шинжилгээ хийх нь <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><m:smallfrac m:val="off"> <m:dispdef> <m:lmargin m:val="0"> <m:rmargin m:val="0"> <m:defjc m:val="centerGroup"> <m:wrapindent m:val="1440"> <m:intlim m:val="subSup"> <m:narylim m:val="undOvr"> </m:narylim></m:intlim> </m:wrapindent> </m:defjc></m:rmargin></m:lmargin></m:dispdef></m:smallfrac><br />
<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хураангуй</span></b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Өнөө үеийн </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">нийгмийн </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">шаардлаганд</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ирээдүйн боловсон хүчний </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">бодит чадвар нь эрүүл чийрэг байх, оюуны чадамжаа дээшлүүлэх, сэтгэлийн тэнхээтэй байх, харилцааны соёл эзэмших, амьдралаа зөв авч явах арга ухаанд суралцах чадвараараа, харин бүтээлч чанар нь тасралтгүй </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">өөрийгөө </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">хөгжүүлэх, сул талаа хайж засахыг чармайх, </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">сурснаа амьдралд </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">хэрэглэх зэрэг чадвараар нь тус тус тодорхойлогдож байна. Боловсролын агуулгаар тодорхойлогдох энэ эрэлт хэрэгцээг хангахад ирээдүйн мэргэжилтэнд тавигдаж байгаа шаардлага болох мэргэжлийн ёс зүйн асуудал улам бүр өсөн нэмэгдэж байгаа бөгөөд үүнийг сайтар төлөвшүүлэх бодит арга зам олох нь чухал юм.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Түлхүүр үгс</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн онцлог, нийгмийн шаардлага, судалгаа</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оршил </span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хөдөө аж ахуйн мэргэжилтэний мэргэжлийн ёс зүй эрт дээр цагт үүсч хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн хөгжлийг дагалдан харилцан уялдаатай хөгжиж ирсэн.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мал амьтдыг өсгөн үржүүлэх, өвчин эмгэгтэйг нь эмчлэн эдгэрүүлэх аргуудыг хайн олж, арга хэмжээ авч чаддаг болсон тэр цагаас малын эмч, мал зүйч нарын мэргэжлийн эх үндэс тавигдаж ёс зүй нь дагалдан хөгжиж ирсэн.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хөдөө аж ахуйн ажилтны мэргэжлийн ёс зүй нь тэдний өөр хоорондоо болон малчид, тариаланчидтай харилцах харилцаа өөрийн хариуцсан үйл хэрэг нийгмийн өмнө хүлээсэн үүрэгтээ хандах хандлага нь зан үйлийн хэм хэмжээний нийлбэрээр илэрнэ. Ёс зүй нь үүрэг хариуцлага, түүнийг биелүүлэх ухамсар, нэр төрийг нэгэн адил агуулсан ухагдхуун бөгөөд ёс зүйн тусламжаар өөрийн хөдөлмөрийн үр дүнг үзэж, бэрхшээлийг даван туулж нийгмийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлдэг байна.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Монгол улсын хөдөө аж ахуйн мэргэжилтэний дийлэнх хувийг бэлтгэдэг ХААИС-д 2009-2010 оны хичээлийн жилд 7 бүрэлдэхүүн сургуулийн \эдийн засаг бизнесийн сургууль, инженерийн сургууль, агробиологийн сургууль, биотехнологийн сургууль, экологи хөгжлийн сургууль, байгалийн ухааны сургууль,мал эмнэлэг био-үйлдвэрлэлийн сургууль\ хэмжээнд 6542 гаруй оюутан 45 мэргэжлээр суралцаж байна.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Магистрантурт 803, докторантурт 257 судлаач оюутан суралцдаг бөгөөд бакалаврын түвшинд жилд ойролцоогоор 2000 мэргэжилтэн бэлтгэгдэн гардаг.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> "ХААИС-ийн оюутны мэргэжлийн ёс суртахуун, хэтийн чиг хандлага" <span style="letter-spacing: -.1pt;">сэдэвт судалгаанд нийтдээ ХААИС-ийн 40 багш, 150 оюутан, 171 төгсөгч </span><span style="letter-spacing: .05pt;">хамруулж анализ, </span>сурвалжлага-ярилцлага, анкетийн санал асуулга, <span style="letter-spacing: -.2pt;">судалгааны аргыг дагнасан болон хосолсон хэлбэрээр ашиглаж судалгааг хийв. </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ХААИС-ийг төгсгөн ажил амьдралын гараагаа эхлүүлсэн төгсөгчдөд төрөлх сургууль нь хирхэн мэргэжлийн ёс зүйг эзэмшүүлснийг тодруулах зорилгоор <span style="letter-spacing: -.2pt;">Дархан-Уул, Орхон</span><span style="letter-spacing: .55pt;">, Хэнтий, Дорноговь аймаг,Улаанбаатар хотод амьдарч буй төгсөгчидөөс судалгаа авсан.</span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: -.1pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мөн 1999-</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: .05pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ээд оноос хойш төвийн сонин сэтгүүлд гарсан судалгааны материал, </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">мэргэжлийн байгууллага, хувь эрдэмтдээс явуулсан судалгааны тайлан <span style="letter-spacing: -.05pt;">мэдээг аль болох өргөн ашиглахыг хичээсэн болно. </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: -.05pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгааны үндсэн агуулга нь:</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: .45pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Өнөөгийн оюутны боловсролын төвшин, энэ</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> хүрээний салшгүй хэсэг мэргэжлийн ёс зүй хирхэн төлөвшснийг тодруулж, шийдвэрлэх <span style="letter-spacing: .1pt;">арга боломжийн талаар санал дэвшүүлэх, түүний өөрчлөлийн чиглэлийг баримжаалах нь судалгааны үндсэн агуулга юм.</span> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: .1pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн ёс суртахуун гэсэн ойлголтыг тодотгож, түүнийг хирхэн төлөвшүүлэх арга зам, </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">мэргэжлийн ёс суртахууны <span style="letter-spacing: .5pt;">онолын шаардлага ба XXI зууны мэргэжилтэн бэлтгэх зорилтын үүднээс оюутан </span>залуучуудын санаа бодлыг судалж, ирээдүйд <span style="letter-spacing: -.1pt;">хандсан чиглэлийг нь баримжаалах зэрэг үндсэн асуудлыг хамарч байгаа болно.</span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: -.05pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан залуучууд бол нийгмийн хамгийн идэвхтэй бөгөөд өөрчлөмтгий хэсэг </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: .2pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">мөн. Тэдний нийгмийн дүр төрх, нийгмийн өөрчлөлтийг дагаж эрчимтэй </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: .1pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">хувьсан өөрчлөгдөж байдаг бөгөөд түүнийг нь дагаж ээдрээтэй асуудлууд </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; letter-spacing: -.05pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">цаг ямагт урган гарч байдаг. </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн ёс зүйн үндсэн тодорхойлолт болох:</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><ul type="disc"><li class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн ёс зүй гэдэг нь анх сургуульд орж мэргэжил, ангиа сонгохдоо зөв сонголт хийж, цаашдаа, олж авсан мэдлэгийнхээ дагуу чанартай ажиллахыг </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Тухайн эзэмшсэн, эзэмших гэж буй мэргэжилдээ гаргууд сайн байх, практик дээр хэнийг ч дагуулахгүй, ажлаа сайн мэддэг, бусадтай зөв боловсон харьцаж сурсан байх</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Өөрийн хариуцдаг ажилдаа гаргууд сайн ханддаг, ажлаа сайн гүйцэтгэдэг байх</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> Мэргэжлийн ёс зүй гэдэг нь хүн аж төрөн амьдарч байх хугацаандаа олж авсан зан байдлын төлөвшлийг</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Тухайн мэргэжлийн дагуу мөрдөгдөж байгаа журам, стандартыг, хуулийг болон мэргэжлийн ёс суртахууныг мэддэг байх гэсэн эдгээр зүйлсийг багш судлаач, төгсөгч, оюутан нар маань хирхэн яаж ойлгодог болохыг тодруулах зорилт тавьсан.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></li>
</ul><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгааны явцад хүмүүс энэ төрлийн судалгаанд хамрагдахдаа нилээд идэвхтэй байдал ажиглагдаж байсан бөгөөд үүнээс мэргэжлийн ёс зүй нь судлавал зохих зүйлсийн нэг болох нь харагдаж байна.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалганд оролцогсдыг насны хувьд авч үзвэл:</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгаанд оролцогчдын хамгийн залуу нь 16 насандаа бүрэн дунд боловсрол эзэмшин их сургуульд элсэн орж төгссөн 20 настай төгсөгч, хамгийн өндөр настай нь 78 настай бөгөөд нийт 171 оролцогчийн 108 нь буюу 36.8 % нь</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">эмэгтэй, 63 нь буюу 36.8 % нь эрэгтэй байв.</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Эзэмшсэн мэргэжлийн хувьд менежмент, эдийн засаг, зах зээл, нягтлан, инженер, байгалийн ухаан, биотехнологи, мал эмнэлэг, экологи, агроном гэсэн </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">10 салбараар ангилан авч үзсэн.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгаанд оролцогчдын</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> 19.9% нь мал эмнэлэг, 14.6% нь нягтлан бодох, 11.7% нь биотехнологи, 11.7% нь байгалийн ухааны сургуулиас, 9.9% нь экологи, 9.4% нь инженер,8.2% нь агроном, 5.8% нь эдийн засаг, кибернетик, 2.9% нь зах зээл судлалын чиглэлээр төгссөн хүмүүс байгаа нь ХААИС-ийн бүрэлдэхүүн 7 сургууль төгсөгчдийн үндсэн мэргэжлийн төлөөлөл болж чадсан. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ХАА-н чиглэлийн мэргэжилтэн бэлтгэж эхэлснээс хойших үеийн 1955-2009 оны төгсөгчдөөс авсан энэхүү санал асуулга үе үеийн төгсөгчдийн санаа бодлыг тусгаж чадсан гэж үзэж байна.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Та “Мэргэжлийн ёс зүй” хэмээх ухагдахууныг юу гэж ойлгодог вэ? Та өөрийнхээ ойлголтыг бичнэ үү? гэсэн 2-р асуулганд оролцогчид идэвхтэйгээр санаа бодлоо бичсэнд дүн шинжилгээ хийхэд нийт 171 оролцогчийн 10 нь буюу 5.8% нь өөрсдийн санаа бодлоо бичээгүй хоосон орхисноос үзэхэд судалгаанд үнэн сэтгэлээс оролцоогүйгээс гадна энэ талаар тодорхой ойлголт байхгүйн илрэл гэж үзэж байна.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">“ </span></b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн ёс зүй” гэдэг нь хүн ёсны ерөнхий зарчмуудыг тухайн ажил, мэргэжлийн үйл ажиллагааны нөхцөлд тохируулан тодосгож нарийвчлан мөрдөн хэрэгжүүлэх явдал юм” гэсэн тодорхойлолтыг үндэслэн судалгаанд хамрагсдын хариулттай харьцуулахад:</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн онцлогт таарсан шаардлага гэж нийт оролцогчдын 18 нь буюу 10.5% Мэргэжлийн чадвар хэмээн нийт оролцогчдын 50 нь буюу 29.2 % </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжилдээ үнэнч байх гэж нийт оролцогчдын 27 нь буюу 15.8% </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжилдээ хандах хувь хүний шинж хэмээн нийт оролцогчдын 8 нь буюу 4.7 % Мэргэжлийн хариуцлага гэж нийт оролцогчдын 3 нь буюу 1.8 %</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">гэж хариулсан нь төгсөгч бүрт их бага хэмжээгээр мэргэжлийн ёс зүйн ойлголт мэргэжлийн хичээлүүд болон нийгмийн ухааны хичээлээс нь тогтон үлдсэн гэж үзэж болохоор ч ингэж хариулсан нь тун бага хувь эзэлж байгаа нь дэндүү чамлалтай.</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Өнөөгийн нийгэмд үгүйлэгдэн байгаа хүн хүнээ гэсэн сэтгэлийг бий болгосноор нийгмийн хөгжилд тодорхой нэмэр болно гэсэн ойлголт төгсөгчдийн дунд байгааг “харилцан бие биенээ хайрлах ёстой” гэж 8</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">оролцогч буюу</span></span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> 4.7% нь бичсэнээс ойлгож болно. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мөн хүн хүнээ хайрлах гэж 8 хүн буюу 4.7% нь хариулсан байна. Алба амины ажлаар ямар нэгэн байгууллагын үүд татсан хэн ч гэсэн хүнд сурталтай тулгарч байгаа нь нийгэмд бухимдалд төрүүлдэг байхад энэ нь мэргэжлийн ёс зүйтэй төдийлөн холбоотой гэж үзээгүй нь 1 хүн буюу 0.6% байгаа нь сонирхол татаж байна. Муу зуршилгүй байх гэж 1 хүн буюу 0.6% нь хариулсан байна.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Сүүлийн 20 орчим жилийн хугацаанд мэргэжлийн чиг баримжаа олгох ажил бүрэн орхигдож эдийн засаг, хуулийн мэргэжлийг хамгийн эрэлт ихтэй, цэвэрхэн мэргэжилд тооцсоноос нарийн мэргэжлүүдийг сонгох явдал багассан. Сургуульгүй үлдэхгүйн тулд улсын гэсэн тодотголтой сургуульд нарийн мэргэжил сонгон орсноос элсэн суралцсан ангийнхаа тухай, эзэмших гэж буй мэргэжлийнхээ талаар бараг л нарийн ойлголтгүй шахам байсаар төгсдөг нь төгсөгчдийн “Мэргэжлээ зөв тайлбарлан ярьдаг байх” гэж 7 хүн буюу 4.1% нь хариулсан нь харьцангуй бага хувь эзэлж байгаа хариулт ч гэсэн ийм бодолтой оюутан их байдаг нь судалгааны явцад ажиглагдсан.Үүнтэй уялдуулан 1-р дамжаанд суралцаж эхлэхээс нь мэргэжлийн хичээл орж эхэлбэл зохих үр дүнгээ өгнө.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Манай улсын дурын албан байгууллага, зах, дэлгүүрээр ороход хүйтэн хөндий, уур уцаартай уур амьсгал угтдаг гэхэд болно. Харилцааны соёл гэдэг нь энгийн мөртлөө ажил төрлийг унагааж болдог, өөд нь гаргаж болдог зүйл атал үүнийг мэргэжилтний ухамсарт нь суулгаж өгөөгүй байна гэдгийг харуулсан “Харилцааны соёлтой байх нь зүйтэй” гэж 38 хүн буюу 22.2% нь хариулсан байна. Харилцааны соёлгүй байх нь хэвийн үзэгдэл болсныг дөнгөж 22% нь анзаарсан нь цаашид энэ талаар их ажил зохиох хэрэгтэйг харуулж байна. Мөн харилцааны соёлгүй байх явдал байдаг л зүйл мэт болсноос энэ асуудал бага хөндөгдсөн гэж үзэж болно.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Түүнчлэн хамт олны халуун дулаан уур амьсгал хэрэгтэй гэж</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> 3 хүн буюу 1.8% нь үзсэн.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хэдийгээр хариултын хувьд цөөн хувь эзэлж байгаа ч гэсэн ялгаварлан үзэх үзэл ХААИС-д байна гэдэг нь</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> “Ялгаварлан үзэх үзэлгүй байх” гэж 1 хүн буюу 0.6%- нь хариултаас харж болно.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хуулийн дагуу үүргээ гүйцэтгэх нь мэргэжлийн ёс зүй гэж 8 хүн буюу 4.7% нь үзсэн. Улааныг үзэж шарвалгүй, өгөгдсөн</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">үүрэг даалгавараа зарчмын дагуу хийх хэрэгтэй гэж 4 хүн буюу 2.3% нь үзсэн.</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">11 хүн буюу 6.4% нь ухамсар хэрэгтэй гэсэн бол “Хариуцлага” гэж</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> 5 хүн буюу 2.9% нь</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">Ёс зүйн хэм хэмжээ 4 хүн буюу 2.3% нь, мэргэжлийн онцлогт таарсан бичигдээгүй хууль 1 хүн буюу 0.6% нь, эх оронч үзэл 1 хүн буюу 0.6% нь гэж хариулт өгсөн.</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгаанд оролцсон 171 хүнээс 22 хүн буюу 12.9 % нь мэдэхгүй гэж хариулсан нь нилээн чамлалтай.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> “</span></b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Таны бодлоор өнөөгийн залууст мэргэжлийн ёс зүй хирхэн төлөвшиж байна вэ” гэсэн асуултанд судалгаанд оролцогчид хангалттай, хангалтгүй, сайн хэлж мэдэхгүй байна гэсэн 3 хариултаас сонголтоо хий</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">х</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ёстой байсан.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хангалттай гэж нийт оролцогчдын 3.5% нь хариулсан нь тун бага хувь бөгөөд ХААИС-д мэргэжлийн ёс зүйг төлөвшүүлэх талаар дорвитой ажил зохиох хэрэгтэй байгааг харуулж байна.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хангалтгүй гэж 109 хүн буюу 63.7% нь хариулсан нь талаас дээш хувь байгаа төдийгүй энэ тал дээр төгсөгчид тун сэтгэл дундуур явдагий</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">н</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">тод жишээ болж байна.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Сайн хэлж мэдэхгүй байна гэж 55 хүн буюу 32.2% нь хариулсан нь мэргэжлийн ёс зүй гэсэн ойлголт өөрсдөд нь тогтоогүйгээс юу гэж хариулахаа мэдээгүйтэй холбоотой гэж үзэж байна.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан ахуйд тань мэргэжлийн ёс зүй хэмээх хичээл орж байсан уу гэсэн судалгааны асуулганд оролцогчдын хариулсныг хүснэгтээр үзүүлбэл:</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан ахуйд тань мэргэжлийн ёс зүй хэмээх хичээл орж байсан уу?</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">“Тийм” гэсэн хариулт өгсөн хүмүүсийн хувьд “Бизнесийн ёс зүй” хичээлийг мэргэжлийн ёс зүй хэмээн </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">“</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Т</span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ийм” гэсэн хариулт өгснийг судалгааны явцад асуулгын аргаар гаргаж ирсэн. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Санал асуулгийн дүнгээс харахад судалгаанд оролцогчдын дийлэнх хэсэг буюу 62.6% нь мэргэжлийн ёс зүйн хичээл оруулах нь зүйтэй гэж үзэж байна. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хэдийгээр ихэнх санал цөөн тоогоор бага давтамжтай гарч ирсэн ч олон хүний санаанд нийцэхүйц, ажил хэрэг болохуйц санал байсан. Мал амьтантай харьцаж сурах гэдэг нь зайлшгүй малын эмч хүнд байх чанар бөгөөд гадаад хэлний мэдлэг сайтай тул гадаад явах боломж их, удам дамжсан мал эмнэлгийн албаны мэргэжилтний хүүхэд, учраа мэдэхгүй онооны жагсаалтаас болон орж ирсэн гэх мэт шалтгаантай ,хот суурин газрын малын хөлөөс хол өссөн хотожсон оюутанд эзэмшвэл зохих ,байнга үгүйлэгдэж байдаг чанар энд 0.6%-тайгаар дурдагдан гарсан байна. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Багшид шууд хамааралтай өөр асуудлууд бол оюутанд шударга бус байдал үзүүлэх, ялгаварлан үзэх үзэл, гадуурхалт, захиргаадалт , үлгэр жишээч бус байдал, чанаргүй хичээл</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">мэдрэгддэг, заагддаг байсан учраас эдгээртэй холбоотой хариулт цөөн хувьтай хэдий ч</span></span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">өгөгдсөн тул дүгнэлт хийх нь зүйтэй .</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хүснэгт 1-д үзүүлсэн жагсаалт нь санаа авахуйц ажил бөгөөд эдгээр ажлыг оюутны сэтгэлд хүрэхүйц хэлбэрээр , бага хугацаанд, олныг хамруулсан, үр дүн их байхаар</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">зохиох нь зохилтой.</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: right;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хүснэгт 1 </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div align="center"> <table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="border-collapse: collapse; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; mso-yfti-tbllook: 1184;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;"> <td style="border: solid black 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутнуудаас дэвшүүлсэн санал</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-left: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Тоо</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-left: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Эзлэх хувь</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Семинар зохион байгуулах</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">32</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">18.7%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 2;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутны анхаарал татахуйц ажил зохион байгуулах</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">19</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">11.1%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 3;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Практик ач холбогдолтой зүйл зохион байгуулах</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">14</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">8.2%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 4;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэдээллээр хангах</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">10</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">5.8%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 5;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ухамсар суулгах</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">7</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">4.1%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 6;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хөтөлбөр боловсруулах</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">5</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">2.9%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 7;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутнуудын дунд тодорхой сэдвийн хүрээнд мэтгэлцээн явуулах</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">1</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">0.6%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 8; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 184.5pt;" valign="top" width="246"> <div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Харилцааны элемент заах</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">1</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> <td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid windowtext 1.0pt; border-top: none; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 110.7pt;" valign="top" width="148"> <div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">0.6%</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div></td> </tr>
</tbody></table></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b><i><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ХААИС-ийн эрдэмтэн, багш нараас авсан судалгаа</span></i></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгаанд нийт 40 багш ,бүрэлдэхүүний 7 сургуулийг төлөөлөн оролцсон бөгөөд үүнийг доорх хүснэгтэнд дүрсэлснээс харахад 23 настай залуу багшаас 77 настай ахмад, дадал туршлагатай зөвлөх багш хүртэл оролцсон байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгаанд 40 багш оролцсоноос 5 багш ажилласан жилээ бичилгүй хоосон орхисон .</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Та “Мэргэжлийн ёс зүй” хэмээх ухагдахууныг юу гэж ойлгодог вэ? Та өөрийнхээ ойлголтыг бичнэ үү? гэсэн 2-р асуулганд оролцогчид идэвхтэйгээр санаа бодлоо бичсэнд дүн шинжилгээ хийхэд нийт 40 оролцогчийн 6 нь буюу 15% нь өөрсдийн санаа бодлоо бичээгүй хоосон орхисноос үзэхэд судалгаанд үнэн сэтгэлээс оролцоогүй, энэ талаар огт ойлголт байхгүйг харуулж байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Төгсөгч болон оюутнаас авсан саналтай харьцуулахад багш нарын өгсөн санал харьцангуй цэгцтэй боловч, хайнга байдал, зарим талаар энэ талын ойлголт муу байгаагаас зарим асуудлыг орхигдуулсан явдал ажиглагдсан.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэдэхгүй гэсэн хариулт өгсөн 4 хүн буюу 10% нь оюутан болон төгсөгчдийн судалгаатай харьцуулан үзэхэд их байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан ахуйд тань мэргэжлийн ёс зүй хэмээх хичээл орж байсан уу?</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Багш нарын 62.5% -д оюутан ахуй цагт мэргэжлийн ёс зүйн хичээл ороогүй тул хичээл зааж буй оюутнууддаа энэ талаар төдий дайны мэдлэг олгох нь ойлгомжтой.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">“Таны бодлоор оюутан залууст мэргэжлийн ёс зүй хирхэн төлөвшиж байна вэ?” гэсэн асуулганы дүнгээс гарахад оюутан залуусын мэргэжлийн ёс зүйн төлөвшил хичээл зааж буй эрдэмтэн багш нарынх нь сэтгэлд нийцэхгүй байгаа нь илт байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Нийгмийн үүрэг даалгаварыг нэр төртэй, чин сэтгэлээсээ гүйцэтгэх, өөрийн үйлдэлдээ зарчимч, хариуцлагатай хандах нь мэргэжилтэн бэлтгэж байгаад нь үнэлгээ өгөх гол шалгуур болно.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Өдөр тутам оюутны амьдралд хутгалдан яваа багшийн нүдэнд оюутан залууст мэргэжлийн ёс зүй төлөвшин тогтоогүй гэж үзэж байгаа нь судалгаанаас харахад тодорхой байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан залууст мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэхэд сургуулийн захиргааны шууд төлөөлөл болсон оюутантай харьцах зөвлөх багшийн үүрэг хариуцлага их гэдэг нь энэхүү санал нь нийт саналын 20%-ийг эзэлснээс илэрхий.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн ёс зүйн төлөвшил зайлшгүй хэрэгтэй гэдгийг мэдэж байвч ямар арга замаар эзэмшүүлбэл зохих талаар багш нарт тодорхой бодсон зүйл алга байгаа нь хариулаагүй 5%, таны хийснийг бид хэрэгжүүлнэ 2.5%, ажил зохиох л хэрэгтэй байх даа гэсэн 2.5%-ийн хувьтай хариулагдсан хариултуудаас харагдаж байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хүмүүжлийн яриа, мэргэжлийн онцлогийг үзүүлсэн тодорхой сэдвүүдийг мэргэжлийн үндсэн хичээлийн дэд сэдэв болгон долоо хоногт 2 цаг 2 семестр орж онол , дадлагыг зэрэг эзэмшүүлж, дадлагжуулах ажлыг давхар соёл, олон түмний ажлаар дамжуулан хийвэл илүү үр өгөөжтэй гэсэн саналыг багш нарын судалгаанаас харж болно.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан хөгжүүлэх нь сургуулийн захиргаа-багш-оюутны хамтын цогц ажиллагаа бөгөөд нэгнийх нь үйл ажиллагаа доголдоход нөгөө нь доголдох уялдаатай.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутан болсон эхний өдрийн хичээл дээр нь мэргэжлийн талаар ерөнхий ойлголт өгөх мэргэжлийн хичээл орж энэхүү мэргэжил эзэмшнээр ямар ямар давуу талтай болох, учирч болзошгүй саадын талаар ярьж өгөх нь зүйтэй.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэтгэлцээн хэлбэрээр явагдах оюутны чөлөөт клуб оюутны зөвлөлийн дэргэд ажиллуулан тогтмол ажиллагаанд оруулах нь үр дүнгээ өгнө. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мөн сургуулийн сургалтын албаны удирдлага , оюутны зөвлөлийн төлөөлөлтэй баг бүрдүүлэн мэргэжлийн ёс зүйн талаарх web хуудас нээн ажиллуулж, оюутнуудын дунд интернет мэтгэлцээн явуулбал текник, технологийн үсрэнгүй хөгжлийн эрин үед илүү тохиромжтой. Мэтгэлцээн төдийгүй, оюутны санал бодлыг тусгасан олон булан </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">/</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">санал гомдлын булан, мэргэжлийн онцлог, мэргэжлийн ёс зүйн хариуцлага алдсанаас үүдсэн осол, гэмтэл, сүйрэл, улс болон хувь хүнд учруулсан хохирлыг кино цуглуулга, хүүрнэл маягаар тавих/ ажиллуулбал оюутны сонирхол илүүтэй татна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: .5in;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Судалгаанд 17-26 насны 150 оюутан залуус оролцсон бөгөөд эдгээрийн хүйсийн харьцаа 50 : 50% байв.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Та “Мэргэжлийн ёс зүй” хэмээх ухагдахууныг юу гэж ойлгодог вэ? Та өөрийнхээ ойлголтыг бичнэ үү? гэсэн 2-р асуулганд оролцогчид идэвхтэйгээр санаа бодлоо бичсэнд дүн шинжилгээ хийхэд нийт 150 оролцогчийн 26 нь буюу 17.3% нь өөрсдийн санаа бодлоо бичээгүй хоосон орхисноос үзэхэд судалгаанд үнэн сэтгэлээс оролцоогүй, энэ талаар огт ойлголт байхгүйг харуулж байна. Судалгаа авч байх явцад энэ талаар ойлголт байхгүй байгаа нь тэдгээрийн хооронд болж буй яриа, үйл хөдлөлөөр илрэн гарч байв.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Оюутнууд санал бичих хуудсанд нэг нэг л хариулт бичсэн бөгөөд ихэнх тохиолдолд хоосон орхисон байв. Энэ нь дээр дурдсан энэ талын ойлголт байхгүй байгаатай холбоотой.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Социологчдын ажигласнаар залуу ажилтны ажилласан жил нь цөөн байх тусам зан суртахууны хэм хэмжээг илүү үл тоомсорлодог аж. Энэ байдал нь боловсон хүчний асуудлыг шийдвэрлэхэд хувь хүний зан суртахууны шинжийг сайтар тооцох хэрэгтэйг харуулж байна. Ёс зүйн ухааны гол зорилго бол зан суртахууныг номлохдоо бус хүнийг дэмжин дэвшүүлэх, бүхэл бүтэн бие хүнийг төлөвшүүлэх явдал юм.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Дүгнэлт</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Хөдөө аж ахуйн мэргэжилтний ёс зүй нь нийгмийн хэлбэрийн нэг учир түүнээс салган авч үзэж болохгүй. Мэргэжлийн ёс зүйг мэргэжилтэн бүр баримтлан ажиллах гол шугам, мөрийн хөтөлбөрөө болгодог. Үүргээ ухамсарлах, ойлгох, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн асуудалд мэргэжлийн байр сууринаас хандаж сурахад хөдөө аж ахуйн мэргэжилтэн нарт ёс зүйн мэдлэг гол үүрэг гүйцэтгэнэ.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Нийгмийн ухааны хичээлүүдийг сонгон суралцах хичээл болгож, нэг хичээлийн жилд нийгмийн ухааны хичээлээс нэг нь заавал заагдаж байхаар тооцоолон оруулбал үр дүнгээ өгнө.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Мэргэжлийн онцлог, утга учрыг сургуульд элсэн орсон цагаас нь эхлэн сайтар ойлгуулан, ухамсарлуулах ажил хичээл болон хичээлээс гадуур зохиох нь зохилтой .</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Сургуулийн сургалтын албаны удирдлага , оюутны зөвлөлийн төлөөлөлтэй баг бүрдүүлэн мэргэжлийн ёс зүйн талаарх web хуудас нээн ажиллуулж, оюутнуудын дунд интернет мэтгэлцээн санал асуулга, чөлөөт булан , талархал гомдлын булан ажиллуулбал техник, технологийн үсрэнгүй хөгжлийн эрин үед илүү тохиромжтой.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12.0pt; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center; text-indent: .5in;"><b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ном зүй</span></b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -.25in;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">1.</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">A</span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">ристотель</span><i><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">, </span></i><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Дээд суртахуун. УБ.,2006</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -.25in;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">2.</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Вандангомбо.Р</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Төрийн албаны ёс зүй</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">УБ.,2007</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -.25in;"><b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">3.</span></b><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Гүндсамбуу.Х,</span><i><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;">, </span></i><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">XXI</span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="RU">зууны босгон дахь монголын залуучууд. УБ.,1998</span></span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -.25in;"><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">4.</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Дариймаа.С</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">,</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Сэтгүүлчийн мэргэжлийн ёс зүй</span><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">УБ.,2004</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -.25in;"><b><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">5.</span></b><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 7.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="RU" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: RU; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Дашдаваа.С, Социологийн судалгааг хэрхэн явуулдаг вэ?.</span><i><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">.</span></i><span lang="MN" style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: ""serif"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">УБ.,1989</span><i><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> </span></i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><i><span lang="MN"></span></i></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-39912659988513357002011-02-18T22:03:00.000-08:002011-06-11T01:17:23.413-08:00Их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх асуудлууд<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><m:smallfrac m:val="off"> <m:dispdef> <m:lmargin m:val="0"> <m:rmargin m:val="0"> <m:defjc m:val="centerGroup"> <m:wrapindent m:val="1440"> <m:intlim m:val="subSup"> <m:narylim m:val="undOvr"> </m:narylim></m:intlim> </m:wrapindent> </m:defjc></m:rmargin></m:lmargin></m:dispdef></m:smallfrac><br />
<!--[if !mso]> <style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <div style="line-height: 12.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b>Хураангуй</b></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Өнөөгийн Монголын нийгмийн дээд сургууль төгсөгчдийн мэргэжлийн ёс зүйн одоогийн дүр төрхийг үзвэл мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх арга замуудыг товч боловч авч үзэх шаардлага гарч байна. Ингэхдээ суралцах үеийн мэргэжлийн ёс зүйн боловсрол, хүмүүжлийн асуудалд анхаарлаа төвлөрүүлж байна.</span></div><div style="line-height: 12.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Түлхүүр үгс</span></b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"></span></div><div style="line-height: 12.0pt; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн хариуцлага, ёс суртахуун, мэргэжил сонголт, багш, эрх зүйн мэдлэг, сургалт</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">1990 оноос хойш хэвлэгдэн гарсан манай орны эрдэмтэн судлаачдын туурвисан бүтээлийг дүгнэн үзэхэд, мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүйн хэмжээ гэж ярьж буй боловч, зарим судлаач үүнийг ёс суртахуунтай шууд холбон үзэхэд, зарим судлаач мэргэжилтэн ажлын байрны тодорхойлолтоо хэрхэн хэрэгжүүлж буйтай холбон тайлбарласан байна. Мөн судлаач бүр өөр өөрийнхөөрөө нэр томьёог оноон, үгийг утгыг тайлбарлаж буй тул нэгдсэн нэг нэр томьёо болгон оноовол зохистой байна. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Доктор М.Золзаяа тодорхойлохдоо мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс суртахуун гэсэн ойлголтууд ялгаатай. Мэргэжлийн ёс зүй гэдэг нь мэргэжлийн онцлогоор нь нөхцөлдсөн ёс суртахууны хэм хэмжээ зарчмууд ба биеэ авч явах байдлыг илэрхийлж байна. Мэргэжлийн ёс суртахуун гэвэл ёс суртахууны зарчим хэм хэмжээг ухамсарлах үйлдэл, үнэлэмж юм <a href="" name="_ftnref1"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn1" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref1;">[1]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref1;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref1;"></span> гэсэн бөгөөд цаашлан мэргэжлийн ёс зүйн дүрмийг гадаадын ихэнх оронд мэргэжилтний зан үйлийн дүрэм, мэргэжлийн хариуцлага гэж нэрлэдэг талаар бичсэнээр мэргэжлийн ёс зүйн холбогдолтой нэр томьёоны, ойлголтын талаарх асуудлыг хөндсөн байна. Манай оронд хэрэгжиж буй мэргэжлийн ёс зүйн холбогдолтой дүрэмүүдэд хуулийн хэллэг, ойлголтуудыг ихээр тусгасан явдлыг “Шүүгчийн ёс зүйн дүрэм” дээр тулгуурлан гаргаж ирсэн нь ихээхэн ололттой.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Доктор Т.Сэнгэдорж “Хуульчийн ёс зүй”<a href="" name="_ftnref2"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn2" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref2;">[2]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref2;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref2;"></span> өгүүлэлдээ мэргэжлийн ёс зүй, мэргэшлийн ёс зүй хэмээх ялгаатай нэр томьёо ашигласан бөгөөд үүнийг хуульчийн мэргэжлийн ёс зүй нь ерөнхий ойлголт болдог бол мэргэшлийн ёс зүй нь түүнээс урган гардаг тусгай ойлголт юм хэмээсэн байна. Үүнийг ерөнхий мэргэжлийн ёс зүйг сахин биелүүлэх нь төдийлөн хангалттай бус, харин нарийн мэргэшлийн ёс зүйг мөрдөх нь ажлын шаардлагаар зайлшгүй нөхцөлддөг тул мэргэжлийн болон мэргэшлийн ёс зүйн аль алиныг нэг адил биелүүлэх шаардлагатай. Эс тэгвэл ажлын ямар нэг алдаа дутагдал гаргахад хүргэж болзошгүй хэмээн тайлбарласан байна. Бидний үзэж байгаагаар мэргэжлийн ёс зүй нь тухайлсан мэргэжил бүр мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх арга зам нь төстэй тул мэргэшлийн ёс зүй хэмээн тусгайлан нэр томьёо оруулах шаардлагагүй гэж үзсэн.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Доктор Д.Тунгалаг мэргэжлийн зан суртахуун нь хүн ёсны ерөнхий зарчмуудыг тухайн мэргэжлийн үйл ажиллагааны нөхцөлд тохируулан тодосгож хэрэглэн гэсэн үг хэмээн томьёолж болох ба мэргэжлийн ёс суртахууны тодорхой илрэлүүдийг судалдаг салбар ухаан нь мэргэжлийн ёс зүй юм<a href="" name="_ftnref3"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn3" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref3;">[3]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref3;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref3;"></span> гэж тодорхойлсон байна. Түүнчлэн мэргэжлийн ёс зүйд боловсрох нь нийгмийн ухамсар бүрэлдэн тогтох нэг үндэс болно гээд<b><i> </i></b>авлигал, хээл хахууль, албан тушаалын болон нэр төрийн төлөөх тэмцэл нь орчин үед нилээд түгээмэл болж байгаа бөгөөд энэ нь мэргэжлийн ёс зүйн анхаарал татсан асуудал болж байна. Иймээс мэргэжлийн ёс зүйд <i>диспозици,</i> <i>гипотез, санкцийг</i> харгалзах нь чухал <a href="" name="_ftnref4"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn4" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref4;">[4]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref4;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref4;"></span> хэмээсэн.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><i><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Диспозици</span></i><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> нь хориглосон буюу зөвшөөрсөн хэм хэмжээ бөгөөд хүний үйл ажиллагааг тодорхой хэмжээгээр хязгаарлаж эерэг үйл ажиллагаанд нь түлхэц өгөх үүрэг гүйцэтгэдэг. Үүнд удирдлагаа сонгуулийн үндсэн дээр сонгох, нэгэнт болсон удирдлага нь тогтоосон хугацаанд хариуцлагаа бүрэн ухамсарлан ажиллах зэрэг хэм хэмжээнүүд багтана.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><i><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Гипотез</span></i><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> нь хүний үйл ажиллагааг явуулах мэргэжлийн дүрэм, журам, мэргэжлийн ёс зүйд тодорхой нөхцөл болж байдгаараа онцлогтой.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><i><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Санкци</span></i><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> нь нөхцөл байдлаас хамаарч дэмжих, буруутгах, олон нийтийн санал бодлыг харгалзах зэрэг олон янзын хэлбэрээр илэрдэг. Үүнд мэргэжилтэн ёс зүйн алдаа гаргавал сануулга өгөх, арга хэмжээ авах, үүрэг хариуцлагаа ухамсарлан, мэргэжлийн нэр төрөө хадгалан шударга хөдөлмөрлөвөл шагнал, урамшил, дэмжлэг үзүүлэх байж болно гэж үзсэн.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Монгол Улсын Боловсролын хуулинд “Багшийн ёс зүй”,”Багшийн ёс зүйн хэм хэмжээ” хэмээн томъёолж, мэргэжил бүрийн ёс зүйн хэм хэмжээг “Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн дүрэм” гэх мэтээр батлан гаргасан буй тул энэхүү томьёоллыг баримтлах нь зүйтэй гэж бид үзсэн. Судалгааны явцад уншиж танилцсан гадаадын бүтээлүүдэд мөн дээрхийн адил томьёолон гаргасан байна.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн талаарх судалгааны хувьд 1915 онд америкийн эрдэмтэн Жэсс Бондын дэвшүүлсэн<a href="" name="_ftnref5"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn5" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref5;">[5]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref5;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref5;"></span> онолыг олон судлаачид баримталдаг. Мөн тэрээр албан ёсоор мэргэжлийн ёс зүйн хичээл оруулалгүй, албан бус сургалтын хүрээнд мэргэжлийн ёс зүйг төлөвшүүлэх боломжийг тодорхойлсон байна. Оюутнуудаас дараах асуултуудаар судалгаа авч түүнд дүн шинжилгээ хийсний үр дүнд албан бус сургалт зохион явуулах аргачлал боловсруулсан. Үүнд:</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Сургуулийн нэр</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Сургуулийн байрлал</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Сургууль байгуулагдсан он</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Сургуулийн онцлог бөгөөд давуу тал</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Хичээлийн жилд мэргэжлийн холбогдолтой хичээлийн орох хугацаа</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Жилд төгсөх төгсөгчдийн тоо</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Мэргэжлийн ёс зүйн талаар бодож байсан уу?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Мэргэжлийн хичээлийг хэд дэх жилдээ үзэж байгаа вэ?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Албан болон албан бус байдлаар мэргэжлийн курст явдаг уу?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Мэргэжлийн ёс зүй хичээл судалдаг уу?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Мэргэжлийн ёс зүйн дамжаа хичээллэдэг үү?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Мэргэжлийн ёс зүй судалдаг дамжааны хичээл бусад хичээлүүдтэй уялддаг уу?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Дадлага хэлбэрээрээ бусад хичээлүүдтэй холбогддог уу?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Жилд орох мэргэжлийн хичээлийн тоо</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Та мэргэжлийн ёс зүйн мэргэшсэн дамжаанд ямар хугацаатай суралцсан бэ?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Бүх төгсөгч нар мэргэжлийн ёс зүйн дамжаанд хамрагдаж чадсан уу?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Хэрэв сонгож суралцдаг бол хэдий хэмжээний оюутнууд сонгон суралцдаг вэ?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Хэдий хир цаг хугацааг мэргэжлийн ёс зүйн хичээлд зарцуулсан бэ?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Хичээл ямар сэдвийн дагуу явагдсан бэ?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· Ямар хэмжээний унших материал өгөгдсөн бэ? /санал болгосон бэ? /</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">·</span> <span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"> Ямар онцгой чанарыг агуулж байсан бэ?</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">·</span> <span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"> Мэргэжлийн ёс зүй гэж тусгайлан ороогүй бол суралцагчид ямар замаар үүнд суралцдаг вэ?</span></div><div style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: -17.85pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">· </span><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;">Та мэргэжлийн ёс зүй хичээлийг судлаад ямар давуу талыг өөртөө бий болгосон бэ?</span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> гэсэн утга бүхий асуултууд багтдаг.</span><span lang="RU" style="mso-ansi-language: RU;"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Хөдөө аж ахуйн салбарт ажиллагсдын мэргэжлийн ёс зүйн тулгуур үзэл санаа нь Германы эрдэмтэн Андреас Бисийн дэвшүүлсэн малын эмчийн мэргэжлийн ёс зүй, хэм хэмжээний тухай үзэл баримтлал юм. Тэрээр малын эмч мэргэжлийн ёс зүйн зах зээлийн нөхцөл байдалд хэрхэн зохицуулагддаг талаар болон малын эмч, малын эзэн, мал амьтны хоорондын харилцаа болон тэдгээрийн харилцан хамааралын талаар гаргаж ирсэн. Малын эмч нь мал амьтан, малын эзэнд шууд хамааралгүй ч, харилцан хамааралтай бөгөөд малын эмч, малын эзэн хоёрын хооронд ажлын гэрээ үйлчилж байдаг. Малын эмчийн малын эзнээс ялгагдах чанар нь анагаах чадвар, эмчийн нэр хүнд, байгалийн шинжлэх ухааны мэдлэг, хуримтлуулсан ажлын туршлага, өвчний тархалтын талаарх зэрэг өргөн мэдлэг болно. Малын эмч, малын эзэн хоёрын хоорондын холбоо нь мал эмчлүүлэх асуудал бөгөөд эзний зүгээс эмчилгээний төлбөр асууж лавлах эрхтэй. Нөгөө талаар эзэмшигчийн санал дээр тулгуурлан эмчлэх шийдвэрийг малын эмч тогтооно. Харин эмчилгээний явцад малын эмч малын эзний шийдвэрийг дагаж мөрдөх шаардлагагүй. Дээрх санааг схемээр илэрхийлбэл:</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн талаарх өөр нэгэн үзэл баримтлалыг Герман эрдэмтэн Питр Штрахэндорф дэвшүүлсэн. Тэрээр нарийн мэргэжих тусам, мэргэжлийн ёс зүйн асуудал улам нарийсдаг бөгөөд мэргэжлийн ертөнцөд өөрсдийгөө удирдан залах ёс зүйн хэм хэмжээг тогтоох оролдлого улам нэмэгддэг хэмээсэн. Тэрээр өөрийн үзэл баримтлалаа Кантын сургаалд тулгуурлан гаргаж ирсэн. 200 зорчигчтой онгоц техникийн гэмтлийн улмаас 50000 хүнтэй барилга чиглэн мөргөх аюултай нисэж байхад та аль талыг нь бай болгон унагах вэ гэдэг зайлшгүй сонголтын магадлалыг дэвшүүлсэн бөгөөд энэ нь үүгээрээ мэргэжлийн бодлого бодолт нь мэргэжилтний зөв шийдвэр гаргахад туслах хүчин зүйл болно гэж үзсэн. Түүнчлэн мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс суртахуун гэсэн хоёр үндсэн ойлголт гаргаж ирсэн. Мэргэжлийн ёс зүй нь мэргэжлийн хүрээнд хийгддэг бүхий л талын үйл ажиллагааг судалдаг бол мэргэжлийн ёс суртахуун нь мэргэшлийн хүрээнд хийгддэг үйлдэл гэж ялган тодорхойлсон. Эрх зүй мэргэжлийн ёс зүйгээс юугаар ялгарах вэ? Эрх зүй нь гадаад эрх мэдэл бол мэргэжлийн ёс зүй нь дотоод эрх мэдэл хэмээсэн. Ихэнх хууль ёс суртахууныг үндэслэлээ болгодог боловч зарим ёс зүйгүй хууль батлагдан гардаг. Ийм тохиолдолд сөрөн зогсох үйлдэл гаргах хэрэгтэй. Харин мэргэжлийн ёс зүй нь хууль дүрмээр зохицуулагддаггүй бөгөөд хуулиас өргөн хүрээтэй асуудлыг хамардаг. Амьдралын бүхий л хүрээнд эрх зүй үйлчилдэггүй бөгөөд харин ёс зүйн дүн шинжилгээгээр шийдэгддэг гэж үзсэн байна. </span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Дэлхийн өндөр хөгжилтэй улс орнуудын одоогийн байдалд мэргэжлийн ёс зүй, түүний кодекс боловсруулалт онцгой байр суурь эзэлдэг ба энэ нь ёс төдий бус хэрэгжих бус өнөө үе, хэтийн харилцааг зохицуулахаар боловсруулагдаж цаашдаа хөгжил хөдөлгөөнийг даган өөрчлөгдөн шинэчлэгдэн, амьдрах чадвартай байх хэрэгтэй юм. Мөн албан хаагчдаас ард иргэд, олон нийттэй харьцах, тэдэнд үйлчилгээ үзүүлэх соёл, дадал хэвшлийг бага наснаас нь эхлэн төлөвшүүлэх үйл ажиллагааг эхлүүлэн амьдрал ахуйд нь хэвшил болон тогтоодог. Бидний судалгаандаа хамруулан авч үзсэн орнуудын хувьд цэцэрлэгийн наснаас нь “Ёс зүйн үндэс” хичээлийг нарийн тогтсон стандартын дагуу, тодорхой шатлалтайгаар бүрэн дунд боловсрол эзэмшиж дуустал заадаг бөгөөд их, дээд сургуульд суралцагчдад/ нийгмийн ухааны салбараас бусад/ тусгайлан ёс зүйн үндэс хичээл заадаггүй. Их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн онцлог, мэргэжилтний гаргаж болзошгүй алдаа, мэргэжилтэй холбоотой хууль, дүрэм журам, хэм хэмжээ, мэргэжлийн үүрэг, хариуцлагын талаар бага цагаар танхимын нөхцөлд зааж сургадаг. Ингэснээр мэргэжилтэн бүр ажил амьдралдаа мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээг нарийн даган мөрдөх бололцоо, нөхцөл бүрддэг байна. Ёс зүйн зөв хүмүүжилтэй хүнд мэргэжлийн ёс зүй амар хялбар төлөвшинө. </span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжилтэй боловсон хүчин нь өөрийн мэргэжлээ гаргууд сайн эзэмшсэн байгаад зогсохгүй бусдыг үлгэрлэж чадахуйц мэргэжлийн ёс зүйн байх нь онцгой чухал юм. Гэвч мэргэжилтний баримтлах зарчим нь тодорхой боловч түүнийг хэрэгжүүлэх нөхцөл нь тодорхой бус байгаагаас мэргэжлийн ёс зүйн зөрчил их гардаг тул зарчмыг шинэчлэн боловсруулж, түүнд дүн шинжилгээ хийж сайжруулж байх шаардлагатай. Мэргэжлийн өндөр ур чадвартай сайн ажилтан ажлаа ганцхан удаа сайн хийх биш үргэлж сайн хийж байдагт оршдог. Энэ нь түүний ёс суртахууны эрхэм чанаруудтай нь холбоотой байна.<b> </b></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">МУИС, Орчин үеийн улс төрийн судалгааны төвөөс 2007 онд явуулсан “Авилгалыг дэмжигч болон хориглогч хүчин зүйлс” гэсэн судалгаагаар нийт судалгаанд оролцогчдын 61.7 хувь нь авилгал өгч төрийн өндөр албанд очдог, эргээд тэндээсээ эдийн засгаа сайжруулдаг буруу тогтолцоо хэвшил болсон, улс төрчдийн дунд ашигтай байр суурийн төлөөх тэмцэл явагдаж байна<a href="" name="_ftnref6"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn6" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref6;">[6]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref6;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref6;"></span> гэж үзжээ. Нэр бүхий олон хэргийн ард удирдах ажилтан, төрийн албаны ажилтан байх бөгөөд хариуцлага үүрч байгаа нь төдийлөн алга байгаа бөгөөд энэ нь мэргэжлийн ёс зүй зөрчигдөж буйн тод илрэл юм. Хүмүүсээс өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгодог нийгмийн хэм хэмжээнүүд нь аливаа этгээдийн хөдөлмөрийн үйл ажиллагааны хүрээ, тэдний мэргэжлийн онцлогоос хамаарч олон янз байна.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Хүний хөгжлийн талаар, хэрэгжих бүрэн үндэстэй төрийн бодлогыг боловсруулан мөрдөж байж тухайн нийгэмд хүний эрх, эрх чөлөө, ёс зүйн талаар боломжит түвшингийн хандлага төлөвшин тогтож нийгмийн сэтгэл зүй эрүүлждэг тухай эрдэмтэн судлаачид, санал нэгтэй бичиж, тэмдэглэж байна. Эдгээр нь шүүмжлэгчийн байр сууринаас бус хэрэгжүүлэгчийн байр сууринаас, эрх эдлэх, үүргээ биелүүлэх цогц чадамжийн төлөө ажиллах арга зүйгээ олж авах хэрэгтэй гэж үздэгтэй холбоотой.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн зарчим нь мэргэжилтний үйлдлийг ёс зүйн хэм хэмжээнд нийлүүлдэг шаардлага тул хүнийг нийгэмд амьдрах чадварыг илэрхийлдэг. Эдгээр зарчмууд нь хөгжлийн дагуу бүрэлдэн тогтдог зайлшгүй шинжтэй бөгөөд мэргэжилтэн нийгмийн байдал, угсаа гарал, албан тушаал, нас, хүйс зэргээс хамааралгүй тэгш үйлчилдэг түгээмэл шинжтэй ба ёс зүйн зарчмуудыг хэн нэгэн санаагаараа зохиодоггүй объектив шинжтэй. Мэргэжлийн ёс зүйн гол зарчим нь хөдөлмөрч байх явдал юм. Монгол хэлний тайлбар толь бичгүүдэд “Хөдөлмөрч” хэмээх үгийг “хөдөлмөрт нэн тууштай, үнэнч” гэж тайлбарласан байдаг ба сүүлийн үед энэ үгнээс татгалзан өөр үг сонгох нь зүйтэй гэж байгаа нь тохиромжгүй гэж үзэж байна. Мөн хүмүүнлэг энэрэнгүй байх, эх оронч байх, хамтач байх хэмээх ёс зүйн үндсэн зарчим мөн адил мэргэжлийн ёс зүйд хамааралтай. Мэргэжлийн ёс зүйн зарчмууд нь байгууллагын ажилтанд тодорхой шийд гаргах, ямар нэгэн алхам хийх, харилцан үйлдэл явуулахад хамгийн гол ёс зүйн суурь болдог. Үүнд байгууллагын сонирхолд нийцээгүй алхам хийхгүй байх, өөрийн ажил үүргийн хариуцлагаа ухамсарлах, засран сайжирч байх, ёс зүйн хувьд тогтвортой байх, үнэнч байх, бусдын болон өөрийн эрхийг хүндэтгэх зэрэг орно. Ирээдүйн мэргэжилтэн өөрийн мэргэжлийн үүргийг ухамсарласнаар, мэргэшлийн өндөр түвшин нь ажлын чанарын баталгаа болж, мэргэжлийн үүргээ сайн мэдэж нарийн чанд биелүүлэх, мэргэжлийн үйлчилгээг хууль эрх зүйн хэм хэмжээний хүрээнд баримтлан хүргэх, нийгэм хамт олон, үйлчлүүлэгчийн сайн сайхны төлөө идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулах, хамт олны болон өөрийн ажлын бүтээмжийг дээшлүүлэх сонирхолтой болж, өндөр зохион байгуулалт, дэг журам, сахилга баттай байж, мэргэжлийн үүргээ биелүүлэх сэтгэлийн тэнхээтэй болж, өөрийгөө байнга шинэ мэдлэгээр боловсруулах болно. Иймээс өнөөгийн оюутны ёс зүйн төлөвшил, аж төрөх ёсыг сайжруулахын тулд чиглэсэн зорилготой, тууштай үйл ажиллагаа явуулах нь чухал болж байна.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Эцэг эх, сурган хүмүүжүүлэгчид хүүхдийн авьяас, сонирхлыг зөв ажиглан, чиглүүлэх бололцоотой бүх арга хэмжээг авч, сургууль төгсөх үед сонгож буй мэргэжлийнх нь талаар тодорхой ойлголттой болгосноор залуучууд эзэмшихийг хүсэж буй мэргэжлийнхээ талаар тодорхой ойлголттой байж, өөрийн хүсэл сонирхол эрмэлзэл нь тухайн мэргэжлийн шаардлага зорилгод нийцэж буй эсэхийг сайтар бодолцох бололцоотой болно. Ирээдүйн мэргэжилтэн янз бүрийн бэрхшээлээс төвөгшөөлгүй, хүний сайн сайхны төлөө явж чадах эсэх зэрэг тухайн мэргэжлийн онцлог шаардлагуудыг мэргэжил сонгохоос өмнө сайтар бодох хэрэгтэй. Мэргэжлийн буруу сонголтоос гарах сөрөг үр дагавараас урьдчилан сэргийлэх үүднээс тухайн мэргэжлийн онцлогийг, ямар үүрэг хүлээсэн мэргэжилтэн болох ёстойг сайтар ойлгуулах хэрэгтэй. Мэргэжил сонголт нь хүний амьдралын хамгийн чухал алхам болохоор түүнд ухамсартай, сэдэл тэмүүлэлтэй хандах нь зүйтэй. Сургууль хэрэглэгчээр дутахгүй болсон өнөө үед үнэхээр тухайн мэргэжлээр , чиглэлээр суралцаж чадах, сонирхолтой хүмүүсийг шилж авч болох ба зөвхөн ерөнхий эрдмийн бус сэтгэл зүй, зан төлөвийн хэв шинж, сэдэл сонирхлыг илрүүлэх тестүүд ашигладаг болох хэрэгтэй байна.Энэ бүх арга хэмжээг авсны дүнд эзэмших мэргэжилдээ үнэхээр дур сонирхолтой оюутан элсэн орох бололцоо бүрдэх нэгэн нөхцөл болж өгнө.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүй төлөвшихөд мэргэжлийн хичээлийн нөлөө чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ талаар сүүлийн үед их анхаарал тавьж байна. Нийгмийн амьдралд тухайн мэргэжлийн эзлэх байр суурь, нийгмийн өмнө хүлээх үүрэг, хариуцлагын талаарх төсөөлөл, ойлголтуудыг мэргэжлийн хичээл бүрэлдүүлэн өгдөг билээ. Тийм учраас их, дээд сургуулийн 1-р дамжаанаас эхлэн оюутнуудад мэргэжлийн ёс зүйн үндсэн зарчмуудыг эзэмшүүлэн мөрдүүлж сургах хэрэгтэй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутан залууст ирээдүйн мэргэжлийнх нь анхны төсөөлөлийн мэргэжлийн багш буй болгодог. Багшийн гадаад төрх, оюутантай харьцаж байгаа байдал, соёл, эрдэм шинжилгээний ажлын амжилт, сонирхол зэрэг нь оюутанд гүн сэтгэгдэл төрүүлдэг. Өнөөгийн нөхцөлд оюутан залууст мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх асуудлыг багш нараас нь эхлэн бэлтгэх хэрэгтэй. Багш нарыг ирээдүйн мэргэжилтэн бэлтгэж байгаа ёс суртахууны хариуцлагыг нь тэдэнд эрхэм болгон тавиулж үүнтэй нь хариуцлага тооцох системийг бий болгох хэрэгтэй. Багш нарын зүгээс оюутан сурагчдыг хүндэлж, эрхэмд үзэж байж өөрсдийгөө хүндлүүлдэг харилцааны урлаг, соёлд суралцуулдаг тул багш нарын биеэр үзүүлэх үлгэрчлэлийг дээшлүүлэх ажил зохиох хэрэгтэй байна. Асуудал дэвшүүлж, үнэнийг багш , оюутан, хамтарч эрж хайдаг сургалтын арга зүйг эзэмших, маргаан мэтгэлцээнд багш, оюутан адил тэгш эрхтэй оролцдог сэтгэл зүйн уур амьсгал нийт анги танхимд бий болгох нь зүйтэй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Тухайн мэргэжлийг зааж буй багш тэргүүлэх профессор -1, оюутны эзэмшиж буй мэргэжлийн зааж буй мэргэжлээрээ ахиж яваа заах арга сайтай багш -1, нийгмийн ухааны тэнхмийн багш -1, сургуулийн захиргааны сургалтын албанаас нэг хүн оролцуулсан “Мэргэжлийн ёс зүй” хичээл заах багш нарын баг байгуулан багийн системээр ажиллуулах загварчлал гаргаж байна. Хичээлийн сэдвийг сургуулийн заах аргын зөвлөлөөс батлан гаргах бөгөөд нэг семестрт 12 сэдэв байхаар төлөвлөнө. Оюутан болсон эхний жил ёс зүйн хичээл 2 кредитээр нэг семестр орж, 2-3 курст мэргэжлийн ёс зүйн хичээлийг 2 кредитээр нэг нэг семестр орохоор төлөвлөнө. Их, дээд сургуулийн нэгдүгээр дамжаа нь ерөнхий эрдмийн хичээл, суурь хичээл голлон үздэг бөгөөд хоёрдугаар дамжааны хичээлийн 80% нь мэргэжлийн хичээл болж ирдэг тул, энэ үеэс нь оюутан бүрийг мэргэжлийн ажиглах дадлага албан ёсоор хийлгэх нь үр дүн, ач холбогдолтой. Мөн хоёрдугаар дамжаанаас оюутнуудыг багаар ажиллах чадвартай болгохын тулд, нэг хүний амжилт, хамт олны амжилт ямар үнэ цэнэтэйг ойлгуулах зорилгоор 4-5 оюутны бүрэлдэхүүнтэй илтгэл бичих баг бүрдүүлэн, тэнхмийн, сургуулийн, төв сургуулийн, хотын, улсын гэсэн шат дараалалтай эрдэм шинжилгээний хуралд оролцуулна. 3-4-р дамжаанд мэргэжлийн түвшинд эрдэм шинжилгээний ажил удирдагч багшийн удирдлагаар хийвэл оюутан залуус мэргэжилдээ дур сонирхолтой, үнэнч ажиллах, сайн мэргэжилтэн болох суурь сайн тавигдана. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Хүмүүжлийн яриа, мэргэжлийн онцлогийг үзүүлсэн тодорхой сэдвүүдийг мэргэжлийн үндсэн хичээлийн дэд сэдэв болгон долоо хоногт 2 цаг 2 семестр орж онол , дадлагыг зэрэг эзэмшүүлж, дадлагажуулах ажлыг давхар соёл олон түмний ажлаар дамжуулан хийвэл илүү үр өгөөжтэй гэсэн саналыг судлаачийн багш нараас авсан судалгаанаас харж болно. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Нийт оюутан сурагчдын эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх нь мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх чухал алхамуудын нэг болно. Эрх зүй ба мэргэжлийн ёс зүйн олон асуудал хоорондоо холбоотой боловч ялгаатай талууд буй бөгөөд үүнийг нь хуулиар шийдвэрлэнэ, үүнийг нь ёс зүйн дүрэм журмаар шийдвэрлэнэ гэдгийг ойлгуулах сургалт, семинар зохион байгуулах хэрэгтэй.</span></div><div style="line-height: 12.0pt; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оросын их эрдэмтэн А.В. Луначарский ” Өсвөрийн үеийнхэн бол өмнөх үеийнхээ мөрөн дээр зогсч тэдний хал туршлага хийгээд түмэн үеэр хуримтлуулсан бүхий л хэрэгтэй зүйлийг ухварлан авахын хажуугаар мөн хуучны хэрэггүй муухай муухай шавар шалбааг үнэр танараас авалцаж байдаг. Хэрэв энд аль нэг сайтар ялгагч шүүр тор тавибал хамаг үнэтэй цэнэтэй зүйлс нь юуны түрүүнд ялгарч, өнөөх булингар шавхайн эхүүн зүйл нь шүүлтүүр дээр тунаж хоцрох нь магад. Энэ шүүлтүүр бол сургууль байх ёстой”<a href="" name="_ftnref7"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn7" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref7;">[7]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref7;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref7;"></span> гэжээ. Энэхүү шүүлтүүр болсон их дээд, сургуульд элсэн орон суралцаж буй залуус болох , өөрийн авьяас тэмүүлэлдээ таарах ажлыг хайж буй 16-25 насны залуучуудад хүүхэд ахуйгаас нь тогтсон зүйл бол бол дадал зуршил байдаг. Дадал зуршил удаан хадгалагддаг боловч өөрчилж болохгүй зүйл биш. Муу дадал зуршлыг сөрж эвдэх хэрэгтэй. Хүн өөрийн муу дадал зуршлыг мэдэх боловч туулж давж чадахгүй их зүдэрдэг.<a href="" name="_ftnref8"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn8" title=""><span style="mso-bookmark: _ftnref8;">[8]</span><span style="mso-bookmark: _ftnref8;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftnref8;"></span> Хүний ухамсар хүмүүжлийг өөрчлөхөд албадлага шахалт хэрэгцээтэй боловч албадлага шахалтанд хэт найдлага тавьж болохгүй. Учир нь албадлага шахалдлага хийхгүй тохиолдолд бүх зүйл бахь байдгаараа байх болно гэсэн үг. Социализмын үеийн захиргаадалтын аргаар бус зах зээлийн нийгмийн үеийн хүнд өөрт нь хэрэгцээтэй гэдгийг ойлгуулах замаар сөрөг дадал зуршлаас салах ажлыг сургууль, багш нарын зүгээс зохиох нь зохистой.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Хууль сахиулах байгуулагын үйл ажиллагаа шударга боловсронгуй байснаар мэргэжлийн ёс зүй зөрчигдсөнөөс үүдсэн хэрэг үнэнч шударгаар шийдэгдэж буй нь олон түмний нүдний өмнө байснаар ирээдүйн мэргэжилтэн нар хэрэв зөв зүйтэй алхам эс хийвээс ийм байдалд хүрч болзошгүйг ухаарна.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутны холбоо нь мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх ёстой гол байгууллагын нэг тул хамтарсан арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулах. Оюутанд зориулсан мэргэжлийн ёс зүйг төлөвшүүлэх сайтыг оюутаны холбоотой хамтран зохион байгуулна. Сайтын бүтцэнд:</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">- Мэргэжлийн ёс зүй гэж юу вэ? гэсэн тодорхойлолт бүхий нүүр хуудаснаас сайт эхэлнэ.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">- Мэргэжлийн ёс зүйн хэлэлцүүлэг: Асуудал дэвшүүлсэн нөхцөл байдал бүхий жишээ аван сайтанд блог болгон тавина. Сайтаар зочилсон оюутан бүр уг блогд өөрийн үзэл бодлоо бичсэн байх бөгөөд тэдний саналыг эрдэмтдийн саналтай харьцуулсан үнэлгээг 7 хоног бүр гаргаж тавина.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">- 14 хоногт нэг удаа дэлхийн хэмжээний шинжлэх ухаан техникийн ололтын талаарх дэлгэрэнгүй материалыг мэргэжлийн холбогдох сайтуудаас татан авч орчуулан тавина.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">- Оюутан өөрөө өөртөө үнэлгээ өгөх ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүйн тест сар бүр нэмэгдэн шинэчлэгдэн тавигдаж байх</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">- Мэргэжлийн түвшинд гарамгай амжилт гаргасан хүний амьдралыг үлгэр жишээ болгон тавьж байх</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: -.25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">- Мэргэжлийн бодлого 14 хоногт нэг удаа тавигдана. Бичиглэл, дүрслэлийн хувьд хөгжилтэй хэлбэрийг сонгоно. Хэрэв бодлого бодогч алдаа хийсэн тохиолдолд түүнийг ямар сүйрэл, сэтгэл санааны тавгүйтэл, дарамт учирч болохыг тоглоомын аргаар гаргаж ирнэ.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Шинжлэх ухаан технологийн асар хүчтэй, үсрэлтийн энэ үед цахим сургалтын хэлбэр ажиллуулах нь ихээхэн ач холбогдолтой зүйл тул оюутан залуусын WEB хуудсыг Сургалтын албаны шууд удирдлага доор ажиллуулбал зохих үр дүнгээ өгнө. </span></div><div align="center" style="line-height: 12.0pt; text-align: center;"><b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Дүгнэлт</span></b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"></span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээний тухай ойлголтыг оюутанд өгч, тэдгээрийг дагаж мөрдөхийн чухалд итгүүлэх нь онцгой ач холбогдолтой зүйл биш. Харин энэ хэм хэмжээнүүдийг үндэслэж, хүмүүсийн дагаж мөрдөж байгаа зорилго, эдгээр хэм хэмжээнүүдийн обьектив утга санааг нээхэд оршино. Ёс зүйн энэ зарчим, хэм хэмжээ нь хүмүүст өөрийнх нь эсрэг үйлчилж байгаа гадаад хүч бус, харин өөрийнх нь зорилгын нэг хэсэг гэдгийг оюутан залуусын ухамсарт шингээх ажил зохиох хэрэгтэй байна.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутан залуусын гол ажил эх зохиолтой ажиллан, тэмдэглэл хийн, өөрийн оюунаар боловсруулан сурч боловсрох явдал байтал өнөөгийн их сургуульд багш нь лекцэн дээр хэлж бичүүлээд түүнийгээ дараа нь семинарын хичээл дээр дэвтэр үзэн тооцож, өөрийн хэлснээ эргүүлэн асуух явдал түгээмэл байгаа нь оюутны сэтгэлгээг хөгжүүлэхгүй байгаа тул сэтгэлгээний шинэ хандлагыг оюутан залууст төлөвшүүлэх шаардлагтай байна. Ингэснээр оюутан залуус эзэмших мэргэжлийнхээ утга учрыг олоход илүү дөхөмтэй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутан бүрийг бодит амьдралд, бодит зорилготойгоор, өөрийгөө бүрэн хариуцах чадвартайгаар оруулах ажил зохиох нь чухал байна. </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> <hr align="left" size="1" width="33%" /> </span></div><a href="" name="_ftn1"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref1" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn1;">[1]</span><span style="mso-bookmark: _ftn1;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn1;"></span> <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">М.Золзаяа, М.Сайнзаяа. Шүүгчийн ёс зүйн зөрчил, сахилгын шийтгэлийн тухайд. Философи эрхийн судлал. УБ.,2008 218 дахь тал</span><br />
<a href="" name="_ftn2"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref2" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn2;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[2]</span></span><span style="mso-bookmark: _ftn2;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn2;"></span><span style="mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">Т.Сэнгэдорж. Хуульчийн ёс зүй. Мэргэжлийн ба хэрэглээний ёс зүй. УБ.,2007 83 дах тал</span></span><br />
<a href="" name="_ftn3"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref3" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn3;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[3]</span></span><span style="mso-bookmark: _ftn3;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn3;"></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> Мэргэжлийн ба хэрэглээний ёс зүй /эмх/ УБ.,2007 8 дах тал</span><br />
<a href="" name="_ftn4"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref4" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn4;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[4]</span></span><span style="mso-bookmark: _ftn4;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn4;"></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> Мөн тэнд 8 дах тал</span><br />
<a href="" name="_ftn5"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref5" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn5;">[5]</span><span style="mso-bookmark: _ftn5;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn5;"></span> <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Jesse H.Bond. The teaching of professional ethics in the schools of Law, Medicine, Journalism and Сommerce in the United States. 1915</span><br />
<a href="" name="_ftn6"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref6" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn6;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[6]</span></span><span style="mso-bookmark: _ftn6;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn6;"></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> МУИС. Орчин үеийн улс төрийн судалгааны төв. Авилгалыг дэмжигч болон хориглогч хүчин зүйлс. УБ.,2007 72 дах тал</span><br />
<a href="" name="_ftn7"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref7" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn7;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[7]</span></span><span style="mso-bookmark: _ftn7;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn7;"></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> Дашжамц.Д. Монголын ард түмний ёс суртахууны хүмүүжлийн дэвшилтэт уламжлалаас. УБ.,1968.16-р тал</span><br />
<a href="" name="_ftn8"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref8" title=""><span style="mso-bookmark: _ftn8;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[8]</span></span><span style="mso-bookmark: _ftn8;"></span></a><span style="mso-bookmark: _ftn8;"></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> Дашжамц.Д. Монголын ард түмний ёс суртахууны хүмүүжлийн дэвшилтэт уламжлалаас. УБ.,1968.17-р тал</span><br />
<div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-83581443530076545032011-02-18T21:54:00.000-08:002011-06-11T01:23:31.943-08:00Их дээд сургуулийн оюутнуудад мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлдэг гадаадын зарим орнуудын туршлага<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><m:smallfrac m:val="off"> <m:dispdef> <m:lmargin m:val="0"> <m:rmargin m:val="0"> <m:defjc m:val="centerGroup"> <m:wrapindent m:val="1440"> <m:intlim m:val="subSup"> <m:narylim m:val="undOvr"> </m:narylim></m:intlim> </m:wrapindent> </m:defjc></m:rmargin></m:lmargin></m:dispdef></m:smallfrac><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хураангуй</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хүний хөгжлийн тухай</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хэрэгжих бүрэн үндэстэй төрийн бодлогыг боловсруулан мөрдөж байж тухайн оронд хүний эрх, эрх чөлөө, ёс зүйн талаар боломжит түвшингийн хөгжил, хандлага, төлөвшил тогтож нийгмийн сэтгэл зүй цэвэршдэг тухай эрдэмтэн судлаачид, санал нэгтэй бичиж, тэмдэглэж байна. Энэ нь ёс зүйн үндсэн ойлголт болох сайн ба муу, үүрэг хариуцлага, шударга ёс, нинжин сэтгэл, нэр төр, аз жаргал амьдралын утга учир, эрхэмлэл буюу сайн сайхны төлөөх тэмүүлэл зэрэгтэй уялдуулан хөгжил дэвшилд бага зардлаар богино хугацаанд хүрэх зам мөрийг бий болгох явдал гэж үздэгтэй холбоотой юм.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ардчилал өндөр хөгжсөн орнуудад албан хаагчдаас ард иргэд, олон нийттэй харьцах, тэдэнд үйлчилгээ үзүүлэх соёл, дадал хэвшил</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">ийг</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хүн бүрт бага наснаас</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> нь төлөвшүүлэн</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">, амьдрал ахуйд нь хэвшил болон тогто</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">одог. Ингэснээр мэргэжилтэн бүр ажил амьдралдаа мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээг нарийн даган мөрдөх бололцоо, нөхцөлийн суурь болж өгдөг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Түлхүүр үгс</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн онцлог, нийгмийн шаардлага, туршлага</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Оршил </span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Дэлхийн өндөр хөгжилтэй улс орнуудын одоогийн байдалд мэргэжлийн ёс зүй, түүний кодекс боловсруулалт онцгой байр суурь эзэлдэг бөгөөд энэ нь ёс төдий бус хэрэгжих бус өнөө үе, хэтийн харилцааг зохицуулахаар боловсруулагдаж цаашдаа хөгжил хөдөлгөөнийг даган өөрчлөгдөн шинэчлэгдэн, амьдрах чадвартай байх хэрэгтэй юм. Аливаад шүүмжлэгчийн байр сууринаас бус хэрэгжүүлэгчийн байр сууринаас, эрх эдлэх,үүргээ биелүүлэх цогц чадамжийн төлөө ажиллах арга зүйгээ олж авах хэрэгтэй гэж гадаадын лон орнудад үздэг бөгөөд бодит амьдралд хэрэгжүүлэх олон арга хэмжээг системтэй авч хэрэгжүүлдэг,</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйтэй байсны давуу талууд нийгэмд их байдаг. Мэргэжлийн ёс зүйг мөрдсөнөөр ёс зүйн хэм хэмжээнээс хэтэрсэн үйлдэл багасахад нэмэр нөлөөтэй. Жинхэнэ мэргэшсэн мэргэжилтнүүд ажлаа ганцхан удаа сайн хийх биш үргэлж сайн хийж байдагт оршдог тул энэ сэтгэхүйг оюун ухаанд нь бат суулгаж байж нийгмээ цэвэр хөгжүүлэх нэг хүчин зүйл болгодог.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Бид гадаад орны туршлага болгон манай улстай хөрш зэргэлдээ оршдог, 70 жил нийгмийн нэг системээр хамтдаа хөгжлийн зам туулсан, манай улсын боловсролын системтэй адил төстэй олон шинж бүхий <b>ОХУ</b>, манай урд хөрш, Ази тивийн соёлын томоохон төлөөлөгч, өөрийн өвөрмөц онцлог бүхий боловсролын системтэй, коммунист намын удирдлагаар хөгжлийн чиг хандлагаа тодорхойлдог <b>БНХАУ</b> , дэлхийд тэргүүлэх гүрэн болох<b> АНУ</b>, сүүлийн 20 жил гаруй хугацаанд монголчууд олноор ажиллаж сурч байгаа бөгөөд Ази Өрнөдийн соёл боловсрол зэрэгцэн хөгжиж буй <b>БНСУ</b> –ыг сонгон авсан.<b> </b></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">ОХУ-ын оюутны ёс зүйн төлөвшил</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">ОХУ нь 1990 оноос хойш социалист нийгмийн тогтолцооноос татгалзаж төрийн зохицуулалт бүхий зах зээлийн эдийн засагт шилжсэн. Энэ үеэс төрийн зохицуулалт бүхий эдий засгийн тогтолцоог төлөвшүүлэх, эдийн засгийн хоёр тогтолцооны дүрэм журам хоорондын ялгаатай байдлыг арилгах, үүнээс үүдэх зөрчлийг үгүй болгох, мөн албан хаагчдын ёс зүйн хэм хэмжээний доройтол, учраа олохгүй балмагдсан явдлыг арилгах асуудал засгийн газрын өмнө тулгарсан.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Орос орон нэгдмэл нэг соёлтой биш, харин олон үндэстэн ястны олон төрлийн соёл, ёс заншлын цуглуулга гэж болохоор юм. Газар нутаг болгон өөр өөрийн шашин шүтлэгтэй. Ийм нөхцөл байдалд нэгдсэн нэг ёс зүйн хэм хэмжээнд бүгдийг барих нь нилээн бэрхшээлтэй ч ёс зүйн хэм хэмжээг оюутан сурагчид, залуучуудад төлөвшүүлэх арвин туршлага, уламжлалтай,</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Бизнес улс төрийн” хувийн их сургуулийн оюутнуудын дунд зохиох хүмүүжлийн ажлын хөтөлбөрт дүн шинжилгээ хийхэд бусад улсын болон хувийн их дээд сургуулиудын зарчимтай адил хэмжээнд байсан тул жишээ болгон авсан.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1-3-р семестрт мэргэжлийн ёс зүй олгох тал дээр : </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Эзэмших гэж буй мэргэжлийнх нь мэргэжилтнүүдтэй уулзуулах</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Тухайн салбарын хөдөлмөрийн сэтгэл зүй, мэргэжлийн стандарттай танилцуулах</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Оюутныг хөдөлмөрт бэлтгэх, мэргэжлийн тал дээр нь болон хувь хүн талаас нь бэлтгэх</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Сонгосон мэргэжлийнхээ өмнө хариуцлагатай байх хүмүүжил олгох </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">4-6-р семестрт :</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн компететность төлөвшүүлэх</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжилд нь шаардлагатай шинж чанарыг төлөвшүүлэх</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн хүрээнд бие даасан шийдвэр гаргаж сургах, мэргэжлийн бүтээлч байдалд сургах</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">7-9-р семестрт :</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Зах зээлд өрсөлдөх чадвартай мэргэжилтэн болгон төлөвшүүлэх /хөдөлмөрт дуртай болгох, эдийн засгийн мэдрэмжтэй болгох, гаргасан шийдвэртээ хариуцлага хүлээж сургах, багаар ажиллаж сургах/</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Бие даасан байдал, зарчимч шинж чанар, хариуцлагатай байх чанаруудыг гүнзгий төлөвшүүлэх,</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: 11.25pt; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo8; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийнхээ хүрээнд , үүссэн нөхцөл байдалд дүн шинжилгээ хийж чаддаг байх </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">зорилтуудыг тавин ажилладаг бөгөөд эдгээр зорилтын хүрээнд <i>1-3-р семестрт</i> оюутнуудыг сургуультай танилцуулах , сонгосон мэргэжлийн онцлог, ажлын байрны нөхцөл, сонгосон мэргэжлийн ололт, амжилт, зорилтын талаар өгүүлсэн видео лекц зохион байгуулах, хөдөлмөрийн хамт олонтой уулзуулах <i>4-6-р семестрт</i> сонгосон мэргэжлийн шинжлэх ухааны бүтээлүүдтэй танилцуулах, суурь шинжлэх ухааны эх сурвалжуудыг судлуулах, оюутны эрдэм шинжилгээний ажилд бүрэн оролцуулах, эрдэм шинжилгээний бага хуралд илтгэл тавиулах, оюутнуудыг мэргэжлийн хүрээнд гарсан сүүлийн үеийн ололтын талаарх мэдээллээр хангах, өөрсдийн болон бусад оюутны ажилд дүн шинжилгээ хийж сурах, өөрийн бодлоо илэрхийлж сурах, <i>7-9-р семестрт</i> өөрийн эрдэм шинжилгээний ажлын хүрээнд хийсэн “бяцхан” нээлтүүдээ асуудал болгон дэвшүүлэх, сургуулийн хүрээнээс гарч улсын чанартай уралдаан тэмцээн, эрдэм шинжилгээний хуралд оролцох, үйлдвэрлэлийн дадлага хийх, диплом хамгаалтандаа бэлтгэх ажлыг зохион байгуулдаг байна. </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Оюутан сурагчдын дунд явуулсан олон төрлийн зорилго чиглэл бүхий судалгаануудын</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">үр дүн</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">д үнэлэлт өгсөн бөгөөд</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> ОХУ-ын оюутнууды</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">г</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> ёс</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> зүйн хэм хэмжээ</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> болон ёс суртахууны төлөв байдлын дутагдалтай байдлаас гарахын тулд барууныхны ёс зүйн баримтлалыг даган мөрдөх</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">,</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> системтэй ажил зохиох хэрэгтэй гэж </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">нилээн олон эрдэмтдийн баг үзсэн</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">. 2003 онд Ахмед, Чунс, Эйгэнсэхэр нарын явуулсан судалгаагаар оюутнуудын ёс зүйн хандлагууд болон заалгаж буй хичээл хооронд сөрөг харилцаа байгааг илрүүлсэн. Сүүлийн үед баруунд дэлгэрээд байгаа ажилд орохыг хүсэгчдийг ахлах сургууль, коллежид, их дээд сургуульд ямар ёс суртахуунтай хүмүүжиж байсан тодорхойлолт шаарддаг байдлыг нэвтрүүлэх нь зүйтэй гэсэн </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">нэгдсэн саналд</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хүрсэн. Хэрэв оюутнуудад мэргэжлийн ёс зүй зөв төлөвших юм бол нийгмийн хөгжлийн чиг, үзэл бодол дээшлэхэд шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэнэ гэсэн </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">нэгдсэн нэг үзэл бодолтой</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">.</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">БНХАУ-ын оюутны ёс зүйн төлөвшил</span></b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Эртний Хятадын ёс зүй нь байгаль ба нийгэмд нийгэмд оршин буй бүх юм Ян, Инь гэдэг эсрэг тэсрэг хоёр ойлголтоор /гэрэл-харанхуй, хатуу-зөөлөн, эрэгтэй-эмэгтэй г.м/ тайлбарлагддаг. Энэхүү эсрэг тэсрэг хоёр хүчний хослолоос тэнгэр, газар, аянга, ус, салхи, мод, гал өөрөөр хэлбэл, ертөнцийн бүх юмс үзэгдэл бий болсон. Энэ бүхэн нийлж байж материаллаг зүйлийг /Ци-г/ бүтээдэг гэж үздэг. Энэхүү материалист үзэл дээр тулгуурлан ёс зүйн сургаалиа гаргасан. Ёс </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">зүйн хүмүүжлийн</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> тухай Хятадын уламжлалт философийн түүхэн хөгжил түүхийн судалгаанаас үзэхэд метафизикийн боловсролын амь нь хүний төрөлх зан чанар гэсэн агуулгыг өмнөө багтаадаг. Хүний төрөлх чанар нь сайн сургаалт оюун ухаан буюу удирдах оюун санаа нь болно.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Даосизм нь м.э.ө </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">VI</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">-</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">V</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> зууны үед Эртний Хятадад үүссэн. Оросын эрдэмтэн В.Г.Иванов “Дао дэ цзин” дахь ёс суртахууны гол байр суурь, түүний мөн чанарыг: “Ёс суртахууны гол зорилго нь хувь тавилангийн замыг дагах, ёс суртахууны зарчим нь их үйлсийг бүтээхгүй байх, ард түмний аз жаргал нь овог аймгийн буюу тэгш эрхт харилцаанд эргэж орох, цэцэн ухаантны аз жаргал нь итгэл, найдвар, тайвшрал, байгальд ойр байх явдал “ гэж дүгнэсэн. /Тунга</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">лаг</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">.Д, Ёс зүй, 2002/</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Даосизм нь Кунзын сургаалийг үл ойшоон, түүний ёс суртахууны үзлийг ард түмний эсрэг гэж шүүмжилж, өөрийн гол өрсөлдөгчөө гэж үзэж байв. Түүхэн товчооноос үзэхэд хятадын эртний соёл Кунзын сургаалтай нягт уялдаатай бөгөөд энэхүү үндэс суурь дээр боловсролын систем нь тогтож ирсэн. Кунзын сургаалаар бүх хүмүүс адилхан потенциалтай бөгөөд зөв хөгжүүлж чадвал ямар ч өндөр үр дүнд хүрч болно гэж үздэг.Хүмүүсийн хоорондын харилцааны асуудалд хүмүүжлийн асуудал гол байр суурь эзлэн гэж үздэг. Тиймээс тухайн үеийнхээ нийгмийн ёс суртахууныг шүүмжлэхдээ ирээдүйг биш, өнгөрснийг чухалчилж байв. Ёс заншлаа мэдэж, биелүүлж байгаагаар хүний хүмүүжил илүү харагдан гэж Кунз үздэг. Ёс заншил нь хүн үүргээ биелүүлэх, үнэнч шударга байх, хүнд итгэл үзүүлэх гадаад илрэл юм.Ёс суртахуун нь мэдлэгийн төвшингөөрөө ялгагдан</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> нэмээн сургаалдаа өгүүлдэг,</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: .5in;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Кунзын сургаал нь нилээд зөрчилтэй, янз бүрийн нөлөөлөлтэй байсан боловч, </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">XIX</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> зууны дунд үе хүртэл тогтвортой байж Хятадын соёл болоод ертөнцийг үзэх үзлийн үндэс бол</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">дог бөгөөд дэлхий нийтэд Хятад улсыг Кунзийн сургаалийнх нь хамтаар хүлээн авдаг,</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: .5in;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1867 онд Хятадын ёс суртахууны уламжлалт аргууд нь өөрчлөгдөж Өрнөдийн философи нэвтрэх анхны сууриуд тавигдсан.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Орчин үеийн Хятадын амьдрал нь дэлхийн эргэн тойрон дахь амьдралаас тийм ч ондоо биш. Шанхай юмуу Бээжин гэх мэт урд зүгийн хотууд нь барууны соёлд илүү автсан байдаг. Хятад орны боловсролын систем нь баруун Европын орнуудынхыг бодвол илүү их дэг жаягтай, эртний ёс заншилтайгаа уялдаа холбоотой байдаг. Чөлөөтэй ил тод байдаг гэхээсээ илүү багш оюутнууд хоорондын харилцаа, хүндлэх ёс горимыг эрхэмлэдэг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хятадад оюутны авьяас чадварыг ихэд анхаардаг бөгөөд мэргэжлийн ёс зүйн практик талыг илүүтэй авч үздэг. Сургууль тус бүр хэд хэдэн сэтгүүл гаргаж, хүмүүс хоорондын харилцан ойлголцол, нийгмийн тухай сайтар бичиж, заавал мөрдөх ёс зүйн дүрмийг сэтгүүл сонин дээр энгийн нэгэн оюутны амьдрал дээр жишээ аван өгүүллэг маягаар бичээд нээлттэй хэлэлцүүлэг явуулдаг. Энэхүү хэлэлцүүлэг зөвлөмжид ухаалаг байдал, амлалтаа хэрэгжүүлэх явдал, хүн хүнээ хүндлэх явдал, шударга байдлыг ил биш далд санаагаар номлодог. Бүх хичээлүүд нь мэргэшлийн чадвар ямагт өндөр байх ёстойг ойлгуулдаг бөгөөд хичээлийн хөтөлбөрийн нарийн нягт нямбай бодож гаргасан байдаг. Орчин үеийн сонгодог аргуудыг байнга хэрэглэх, нэгэн хэвийн хэв маягаас зайлсийхийн ач тусыг сурталчилдаг. Хичээлийн хөтөлбөрт орсон хичээлийн сэдэвийг зүгээр нэг хүний санаагаар биш, нийгэмд үзүүлэх нөлөө, ач тусаар нь хамт олноор ярилцан хэлэлцэж тогтоогоод, уламжлал болгон цаашид авч явдаг. Сургууль бол оюутныг мэдээллээр ханган, хамт олон гэдэг ойлголтыг суулгаж өгдөг. Эвт шоргоолжны үүрний</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> <span lang="RU">үлгэрийг санагдуулахуйц ажлыг байнга зохион байгуулдаг.</span></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">АНУ-ын оюутны ёс зүйн төлөвшил</span></b><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Олон хүн АНУ нь эрх чөлөөний орон болохоор хүн бүр хүссэнээ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хийж, ёс зүйн дүрэм журам, ёс суртахуун, зарчимгүйгээр аж төрдөг гэж боддог. Үнэн хэрэгтээ Америкийн соёл, ёс заншил, хөгжил дэвшил, соёл тэр тусмаа түүх, шашин, утга уран зохиол, хөгжим уран зураг нь хоёр хүчтэй уг сурвалжаас үүсэлтэй </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Эртний өндөр хөгжилтэй буурал Европын Английн ёс заншил болон нутгийн унаган иргэдийн соёлын өв дээр тулгуурлагдан боссон энэхүү соёл нь өнө эртний гаралтай биш ч үндэсний өвөрмөц онцлог бий болгон, сүсэг бишрэл, ёс заншил, баяр ёслолын өдрүүдтэй, сургаж номхруулсан цагаачид, колончлол, гаалийн өндөр шалгалт гэх мэт олон зүйлийг бий болгосон. Европын эх газраас үүсэлтэй ардчилсан үзэл, христүүд, иргэний өршөөнгүй үзэлтнүүд нь өнөөгийн нийгмийнх нь дүр төрх болсон.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс суртахууны боловсрол нь энэ нийгэмд олон нийтийн хамааралтай хамгийн том зүйл гэдгийг хүмүүс ойлгож эхэлсэн. Хойч үеэ эх оронч үзэлтэй, хувийн сахилга баттай, арвич хямгач, үнэнч шударга байлгах нь маш их ач холбогдолтойг </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">нийтээр </span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">хүлээн зөвшөөрсөн.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Америкийн олон эрдэмт</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">эд</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хүн хүүхэд ахуй цагаасаа ёс зүйн ерөнхий зарчмуудыг өөртөө төлөвшүүлж , өөрийн амьдралын чиг шугамаа болгож чадвал цаашид энэ хүнд мэргэжлийн ёс зүй гэж нарийвчлан хичээл ороод байх хэрэггүй гэ</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">дэгтэй санал нэгддэг</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">. Үнэнч сэтгэл бүрэлдэн тогтсон хүн ямар ч мэргэжлийн эзэн болж чаддаг хэмээн нотолцгоодог. Гэхдээ үнэнч байдлыг яг ингээд сургадаг гэсэн дүрэм байхгүй, харин хэрэв та жинхэнэ үлгэр жишээч иргэн төрүүлэхийг хүсэж буй бол өвөөгөөс нь эхэл гэсэн зарчмыг баримтлах нь зүйтэй гэж үздэг.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Энэ нь гэр бүлийн хүмүүжил, халамж анхааралаас бүгд эхэлнэ гэсэн үг. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">АНУ-д ёс зүйн төлөвшил нь сургуулиудын маргаантай асуудал үргэлж хэвээр байсан ч сүүлийн жилүүдэд аргачлал болон агуулга нь үргэлж өөрчлөгдсөөр байна.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Америкт 1-6-р ангид , дунд сургуулийн 7-9 ангид ёс зүйн хичээл нь тусгай хичээл болон ордог. 1-р ангид хичээлийн 34 цаг , 2-9 ангид 35 цаг заагддаг. Энэ нь жилд үзэх нийт хичээлийн 3.4-4% эзэлдэг гэсэн үг. Ёс зүйн хичээл заах гол зорилго нь сурагчдад ёс суртахууны мэдлэг олгох,ирээдүйд зөв хүн болгож хүмүүжүүлэх явдал юм. Хичээлийн хөтөлбөр нь дөрвөн үндсэн гол хэсгээс бүрдэнэ.</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бие авч явах байдал.</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Өөрийнхөө хийж чадах зүйлийг өөрөө хийх /3-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Ажилч хөдөлмөрч байх /1-2 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусдын хийсэн зүйлийг магтаж урамшуулах /3-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Амьдралыг сайн сайхнаар үзэх үзэл /3-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Эрх чөлөөг эрхэмлэх /5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Эмх цэгц, дэс дараалалтай байх /5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Өөрөө өөрийгөө хөгжүүлэх, бусдаас суралцах /5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Хайр энэрлийг эрхэмлэх /7-9 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусадтай харилцах</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусдыг ойлгож, мөн өөрийнхөө зөвийг ойлгуулах /7-9 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусадтай эелдэг, найрсаг харьцах /5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Үнэнч байж бусдад тусалж нөхөрлөлөө эрхэмлэх /3-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусдад үргэлж талархлаа илэрхийлж байх /3-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусдын үзэл бодлыг хүндэтгэх /5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Байгалтай харьцах</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Эргэн тойрныхоо байгаль, ан амьтан, ой ургамлыг хүндэтгэх /1-2 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Амьтай зүйлүүдийг хайрлах /3-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Ой, ургамал, ус, агаар, ан амьтан, байгаль дэлхийгээ сүйтгэснээс гарах хор уршигийг ойлгуулах /5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Хүн төрөлхтөн араатан амьтнаас хүчтэй биш ч илүү ухаантайг ойлгуулах /7-9 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Нийгэм болон бүлгүүдтэй харьцах</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Нийгэмд өөрийн үүрэг хариуцлагаа ухамсарлах/5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Хүн болгонтой тэгш харьцах/5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Амлалтаа биелүүлж байх/5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Багаараа ажиллах чадвартай байх/5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Ажлын амтыг мэдрүүлэх/1-4 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Гэр бүлийн гишүүд, найз нөхөд, багш нараа хүндэтгэн тэдэнд туслах/1-2 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Нийгэмд өөрийн хувь нэмрээ оруулах/5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Өөрийн улс орны түүх, ёс заншил, соёлоо хүндэтгэх/5-6 анги/</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">§ Бусад орны соёлыг хүндэтгэх/5-6 анги/</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Америкийн дунд сургууль , коллеж, их сургуульд ёс зүйн хичээл заадаг. Гэхдээ оюутан мэргэжлээ сонгоогүй байхад нь ёс зүй нь бүрэлдэн тогтсон байдаг тул мэргэжлийн ёс зүй нь энэ нь юм шүү гэдгийг л их дээд сургуульд нь цэгцэлж өгдөг аж. Боловсролын гол цөм нь хүмүүжил гэж үзэх болсон. Ихэнх коллеж, их дээд сургуульд хүмүүжил, мэргэжлийн ёс зүй гэсэн хичээл байдаггүй ч нийгмийн шинжлэх ухааны хичээл дээр тодорхой сэдэв болгон оруулдаг байна. Харин мэргэжлийн ёс зүйг үндсэн хичээл дээр сэдэв болгон оруулдаг байна.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Өнөөгийн нийгэмд нийгмийн онцлог бүрэн тусгагдсан ёс зүйг төлөвшүүлэн бий болгох нь хамгийн хойшлуулшгүй зорилт хэмээн нийгмээрээ хүлээн зөвшөөрсөн. Олон тооны хүмүүс хойч үеэ эх оронч үзэл, хувийн сахилга бат, арвилан хэмнэлт, үнэнч шударга байдалд суралцсан ёс зүйн өндөр боловсролтой иргэд болгохыг хүсэх болсон. Уламжлалт, нийтээр дагаж мөрдөх ёс зүйн хичээлийг тодорхой үе шаттайгаар, нийгмийн ухааны ангиудад заавал ордог аж. Харин мэргэжлийн ёс зүйн хичээлийг ихэнх сургууль үндсэн хичээл биш, нэмэлт хичээл хэлбэрээр авдаг. Оюутан бүрт нэг нэг хэлэлцүүлэг явуулах сэдэв хувиарладаг бөгөөд оюутан тэр сэдвийн дагуу баримт, материал, онол цуглуулан асуудал дэвшүүлсэн асуулга бэлтгэн ангийнхан дундаа хэлэлцүүлэг зохион байгуулдаг. Мэргэжлийн ёс зүй хэмээн ярьж, хичээл заадаг багш бүх талаараа үлгэр жишээ авахуйц байх шаардлагатай гэж үздэг. Мөн энэ их дүрэм журам, дэг жаяг амьдрал дээр яагаад хэрэгтэй байдгийг бодит жишээн дээр гаргаж өгөх хэрэгтэй. Мөн заавал уншиж судалсан байх шаардлагатай номын жагсаалт гаргаж өгдөг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Анагаахын сургуульд заагддаг мэргэжлийн ёс зүйн хичээл нь хуулийн сургуульд заагдсан мэргэжлийн ёс зүйн хичээлээс илүү биш байна. Албан сургалтаар долоо хоногт 6 цаг ордог байна. Зарим эрдэмтдийн тооцоогоор хуулийн сургууль, анагаахад л мэргэжлийн ёс зүй заах нь зүйтэй гэж үзэж байсан ч бизнесийн чиглэлийн сургуульд эртээс заагдаж ирсэн байсан бөгөөд энэ нь дээрх хоёр сургуульд зааснаас илүү ярвигтай болох нь тогтоогдсон. Учир нь бизнес хийж буй хүн ашгийн хойноос явдаг бөгөөд ямар ч хамаагүй үнэ цэнээр амжилтанд хүрэх тэмүүлэл их байдаг аж. Ашиг хөөцөлдөхдөө ёс зүйг эрхэмлэж, бусдыг гутаан доромжилж, дорд үзэхгүй байхыг заадаг. Бизнесийн ёс зүй гэсэн хичээл заавал ордог бөгөөд нэг семестрийн хугацаанд мэргэжлийн ёс зүй н хичээл долоо хоногт 4 цагаар ордог. Нийгэмд ёс зүй ямар шаардлагатай талаар түлхүү оруулж өгөөд үүний суурин дээр бизнесийн ёс зүйг оруулж өгдөг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Зарим мужид мэргэжлийн ёс зүйн тухай тусгай хичээл болон ордоггүй ч эдийн засаг, нийгэм судлал, улс төрийн хичээлд дэд сэдэв болгон оруулдаг. Дээрх гурван хичээлд мэргэжлийн ёс зүйн талаар 10 цагийн хугацаанд мэргэжлийн ёс зүйн талаар ордог.Сэтгүүл зүйн сургуульд 3 сарын турш долоо хоногт нэг цагаар мэргэжлийн ёс зүйн хичээл ордог. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хувь хүн үнэнч л байх хэрэгтэй гэсэн ухамсарыг бүх нийгмийн ухааны болон эдийн засгийн хичээл дээр суулгаж өгөх бодлого баримталдаг. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: .5in;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Оюутан бүрийн ухамсарт мэргэжлийн ёс зүй гэсэн ойлголтыг нийт суралцах хугацаанд нь албан болон албан бус замаар сургууль нь суулгаж өгдөг аж. Мөн ямар ч ажил толгойноос илүү зүрхээр хийгддэг гэдгийг ил болон далд аргаар ойлгуулдаг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ханын самбар, цуврал лекц, хэлэлцүүлэг, сэтгүүл, сонин, нийгмийн ёс зүй болон мэргэжлийн ёс зүйн тухай сургалтын киногоор дамжуулан оюутанд нөлөөлдөг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн ёс зүйг заах гол зааварчилгаа нь сэдвийг жишэээн дээр сайтар тайлбарлах явдал байдаг. Жишээ нь урт богино, бодит эсвэл зохиомол, техникийн болон техникийн бус байж болох бөгөөд үзүүлэн таниулах материал цаасан хэлбэрээр, онлайн, мультимедиа, эсвэл DVD хэлбэрээр ч байж болно. Зарим материалыг ном, хэвлэл, өгүүллэг, нягтлангийн тайлан, архивын анхан шатны номноос баримтат жишээ татах маягаар авдаг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Янз бүрийн мэргэжлийн холбоод өөрийн холбооны дэргэд вэб сайт ажиллуулан, чөлөөт хэлэлцүүлэг явуулж, энэхүү чиглэлийн бүтээл тавьдаг байна. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Жишээ нь “Center for the study of Ethics in the professions”-ийн сайтад 850 аас илүү материал хадгалагддаг байна. Дэлхийн хэмжээнд гарсан том ослуудын 90% нь техникийн буруугаас биш хүний буруутай үйл ажиллагаанаас болдог гэдгийг баталсан судалгааны дүнг кино болгон бодит баримтаар харуулдаг аж. Энэ нь ёс зүй яг тийм байна гэсэн заавал биелүүлэх хэм хэмжээ гарган ирээдүйн сэхээтнүүдэд сургана гэсэн үг биш. Нарийн мэргэжил эзэмшүүлж буй их дээд сургуулийн хичээлийн хөтөлбөрийн 70% нь л сонгосон мэргэжлийнх нь хичээл байдаг бөгөөд 17% нь нийгмийн ухааны хичээл байдаг. Бүх сургалтын материалыг аккредацид оруулдаг .</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн ёс зүйг а / ёс зүйн мэдрэмжийг дээшлүүлэх б /нийгэмд биеэ зохимжтой авч явах мэдлэг в /ёс зүйн хууль дүрмийн мэдлэг олгох г/ ёс зүйн хүчийг мэдрүүлэх зорилгоор заадаг гэж Дэвис 1996 онд бичсэн.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн ёс зүйн түлхүүр нь “ мэргэжлийн хариуцлага” бөгөөд энэ нь ёс зүйн хариуцлага нь тусгайлсан нэг мэргэжлийн мэдлэгийн суурин дээр тулгуурлан гэсэн үг .</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйн хариуцлага гэдэг нь даруу төлөв ,үнэнч, амьдралын үнэн зөв байдлаас илүүтэй ойлголт юм. Энэ нь гэнэтийн зайлшгүй тохиолдолд мэргэн санаа гаргахаас илүүтэй. Бидний хүлээсэн үүрэг бол энэхүү хурдан хөгжиж буй технологийн эрин зуунд хүнд хэцүү ажлын шийдвэрлэх сонголт хийхэд бэлэн байх явдлыг сургах явдал гэж америкчууд үздэг.Үүнтэй адил төстэй шүүмжлэлийг Вандэрбург /1995/, Ладд /1980/, Хэркэгт/2000/ , Линк /2000/, Вүүдхаус /2001/ онд өгсөн.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: .25in;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн ёс зүйг сургахдаа уламжлалт мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээ болон ёс зүйн онолыг хослуулан заадаг. 1994 онд Юнгэр ёс зүйн хэм хэмжээний ашиг тусын чухлыг хэлсний зэрэгцээ хэмжээ хязгаартайг нь хүлээн зөвшөөрсөн.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Бүх мэргэжлийн хувьд мэргэжлийн ёс зүй чухал шаардлагатай ч нийгэм дэх чухал байдлаараа харилцан адилгүй. Зарим нь арай өндөр түвшинд байхад зарим нь арай доогуур түвшинд байх жишээтэй. Жишээ нь эмч хүн өвчтөнд анхаарал тавьж байгаагаа илүү үзүүлэх шаардлагатай байхад агроном ногоо хайрлаж байна гэж яриад явалгүй , харин эрүүл хүнс бэлтгэх шаардлагатай байх жишээний.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Сүүлийн 20 жилд мэргэжлийн ёс зүйн ойлголтонд олон зүйл өөрчлөгдсөн. Мэргэжлийн сургалтанд ёс зүй болон нийгмийн хариуцлагын талаарх мэдээлэл өссөн. Нийгмийн хөгжлийн дагуу үйлдвэрлэлийн технологи өөрчлөгдөхийн хирээр сургалтын стандарт ч өөрчлөгдөж ирсэн. Өөрөөр хэлбэл техникийн бүрэн мэдрэмж, ёс зүйн мэдрэмж хоёулаа хөгжсөн өндөр мэдлэг чадвартай мэргэжилтэн нийгэмд шаардлагатай болсон.</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: center;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">БНСУ-ын оюутны ёс зүйн төлөвшил</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Эртний Солонгос ардын үгэнд “Хэн нэгэн хүн, хэн нэгэн хүний багшийн сүүдэр дээр бүү гишгэ”, “Гурван хүн зэрэгцэн суухад нөгөө хоёр хүн</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">, над</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> ёс зүйн</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> <span lang="MN">үлгэр дууриал болдог</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">” гэсэн бай</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">даг</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> нь бусдын үзэл бодлыг хүндэлж, эрдэм мэдлэгтэй хүнийг ямар ч тохиолдолд хүндэтгэж яв гэсэн санаа эхний зүйр үгэнд байгаа бол дараагийн зүйр үгэнд нийгэм тэр чигтээ ёс суртахууны тусгал бөгөөд хүн бүр бусдад сайн муу аль аль үлгэр дууриал үзүүлдэг тул сайныг хичээж амьдрах хэрэгтэй гэсэн үг бөгөөд эн</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">э</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">хүү хоёр зүйр үгэнд Солонгосын ёс суртахууны үндсэн агуулга, утга санаа оршдог.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">БНСУ-ын нийгэмд зүүн Азийн болон Өрнөдийн ёс зүй зэрэгцэн оршдогоос гадна </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Күнзийн</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> сургаал, </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Т</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">аоизм болон </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Б</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">уддагын сургаал олон ёс заншилд нь үлдсэн байдаг</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Хичнээн Солонгосын сургалтын системд орчин үеийн аргачлалт өөрчлөлт орсон хэдий ч дээр үеийн сургамжууд одоо хир байсаар байна.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Солонгос улсад мэргэжлийн ёс зүйг ёс зүйн гэрээ, нийгмийн гэрээ, мэргэжлийн этикет гэсэн гурван багц</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> ойлголтоор</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> авч үздэг.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Хүмүүжилтэй холбоотой сурах бичгийг зөвхөн Боловсролын Яамнаас батлан бүх шатны сургуульд жигд нэг сурах бичгээр заадаг бөгөөд үүний үр дүнд бүх оюутан, сурагч хүмүүжлийн жигд нэг урсгалд орох бололцоо бүрддэг. Өмнөх Засгийн газрын хүмүүжлийн бодлогыг хэт буруушаах чиг хандлага зарим үед давамгайлах шинжтэй болж ирдэг гэж зарим эрдэмтэд нь шүүмжилдэг,</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Нийгэмд тулгарч байгаа аливаа асуудал хэн нэгний амин сонирхлын үүднээс бус бүх нийтэд адил тэгш үйлчлэх, үйл ажиллагаа явуулах хэрэгтэй гэсэн шаардлагыг Солонгосын албан хаагч нарт Засгийн газраас нь тавьдаг. БНСУ-ын боловсролын салбарт тавигдах шаардлага маш өндөр бөгөөд хүлээх хариуцлага ч мөн адил өндөр байдаг. Мэргэжилтэн нарт дараахь шаардлага тавьдаг. Үүнд:</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Бусдын эрх зөрчихгүй байх</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Харилцааны өндөр соёлтой байх</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хариуцлага хүлээх чадвартай байх</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Тал бүрийн өргөн мэдлэгтэй байх</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Нийгмийн идэвх сайтай байж бусдад үлгэр дууриал болох</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l7 level1 lfo11; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хийж буй ажил нь хуулийн хүрээнд байх гэх мэт шаардлагыг тавьдаг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1945 оноос 50 гаруй жилийн турш ёс зүйн боловсрол олгох хичээл</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">ийн агуулга </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хэд хэдэн удаа өөрчлөгдсөн.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Анхны ёс зүйн хичээлийг 1954-1963 онд БНСУ-ын Боловсролын яамнаас батлагдсан журмын дагуу зааж эхэлсэн бөгөөд ёс зүйн боловсрол нь иргэний боловсролд чиглэсэн байсан.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1963-1973 онд ёс зүйн хичээл социализмын нөлөөг эсэргүүцэх, эдийн засгийг сэргээх, үндэсний уламжлалыг сэргээхэд чиглэгдсэн байсан.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1973-1982 онд ёс зүйн хичээл бага, дунд сургууль болон дээд сургуульд гэсэн гурван үндсэн чиглэлээр орох болсон.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1982-1987 онд уг хичээл заах арга бүрэн шинэчлэгдсэн бөгөөд хэлэлцүүлэг </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">хэлбэрээр</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> хичээл заагдах болсон.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1987-1998 онд амьдралын ардчилсан байдал илүү тусгагдах болсон.</span><span lang="RU" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1992 оноос өнөөг хүртэл хүнлэг байдал, итгэл үнэмшил, ёс зүйн хүмүүжлийн үндсэн төлөвшил олгогдоход чиглэсэн. Энэ үеэс Солонгос улсын нэгдэл ба Солонгос улс нэгдсэний дараа гэсэн хоёр үеийн амьдралын зорилгыг тусгайлан заах болсон.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Бага сургуульд зөв амьдрах талаар сургах нь гол зорилго нь бөгөөд долоо хоногт хоёр удаа жилд 60 цаг ёс зүйн хичээл ордог. Энэ хичээлээр нийгмийн хууль дүрмийг мөрдүүлэх зорилгоор хүүхдийг үргэлжлүүлэн тасралтгүй дадлага хийлгэн, үлгэрлэн зааж оюун ухаанд нь суулгаж өгдөг. Ахмад хүнтэй хирхэн мэндлэх, харилцах, найз нөхөдтэйгээ харьцах, найз нөхөрлөлөө хадгалах, нийтийн өмчинд хандах арга, хог хаягдал хаях зэргийг заахаас гадна бусдад ямар аргаар туслахыг заадаг. Мөн эх орон, төрсөн нутаг гэсэн ойлголтыг ухамсарт нь сайтар суулгаж өгдөг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Дунд ангид долоо хоногт нэг цагаар ёс зүйн боловсролыг олгогч академийн бага хурал ба зөвлөлгөөнөөс батлагдан гарсан сурах бичгийн дагуу ёс зүйн хичээл заагддаг. Боловсролын системийн агуулганд нь хүн төрөлхтөний ёс зүй болон тэдгээрийн заах арга механизм багтсан байдаг. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйн боловсролыг энэ талаар боловсролын яамнаас зохион байгуулсан тусгайлсан сургалтад суусан, лиценцтэй багш заадаг. Энэ үед нь өв уламжлалаа хирхэн хадгалан үлдэхэд чиглэсэн хичээл заагддаг. Бид юуг буруу, зөв гэх вэ гэдгийг мэдэхгүй бол зөв хүмүүжлийн мэдрэмж байхгүй болно. Ийм учраас ёс зүйн хэм хэмжээ, давуу талыг шууд өвлүүлэх нь чухал байдаг. Оюутныг ятган ухуулах байдлаар нийгмийн норматив шаардлагад нийцүүлсэн байдлаар андгай амлалт авах байдлаар хүмүүжүүлдэг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ахлах ангид хүний зан байдалд нөлөөлөх ерөнхий санаа, оюутан илтгэл тавих хэлбэрээр явагдах хэлбэрт тулгуурласан хичээлийг тусгай зөвшөөрлийн лиценцтэй багш заана. Энэ хичээлээр өдөр тутмын амьдралд тохиолдох ёс суртахууны зөрчлийг шийдвэрлэх чадвартай болдог аж. Амьдралын бодит байдалд тулгуурлан хичээл заагдах ба ёс суртахууны биеэ даасан байдалд үндэслэн тэдэнд тусгайлсан даалгавар өгөн өөрсдөөр нь шийдүүлэх байдлаар заагддаг. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Их дээд сургууль төгсөн гарсны дараа мэргэжилтэн нар хоорондоо ажил хэргийн талаар мэтгэлцэх, зөрчилдөх явдал олонтоо гардаг. Ялангуяа аливаа асуудлыг сайжруулан өөрчлөхөд энэ нь маш их ач холбогдолтой боловч заримдаа зөрчил хурцдан муу зүйлд хүргэх зэрэг зайлшгүй тохиолдох олон зүйлд асуудлыг хэрэхн зохицуулах вэ гэдгийг бодит жишээн дээр дадлага хийлгэх маягаар үзүүлэх хичээл байнга заагддаг, Албан хаагч зохимжгүй хувцаслан, ёс суртахуунгүй бүдүүлэг аашлах, эрх мэдлээ буруу ашиглах, буруу зүйлд сэжиглэгдэх, аливаа ажил хэрэгт дур зоргоор аашлан шийдвэр гаргах нь байж болохгүй зүйл гэж тооцогддог бөгөөд үүнийг нийгмийн ухааны хичээлээр нь хуулийн хүрээнд заан сургаж зохих бичиг баримтуудтай нь танилцуулдаг. Албан хаагчийн ёс зүйд нийцэхгүй гэж мэдсээр байж хүний биед халдах, алан хядах ажиллагаанд оролцох, сэтгэл санаагаар дарамтлах, авилгал авах гэх мэтийн хууль бус үйлдэл гарах тохиолдол бий бөгөөд Үүнд Солонгос улсын засгийн газар болон боловсролын яамнаас тухайн албан хаагчийг ажлаас халах, онцгой тохиолдолд ял эдлүүлэх арга хэмжээг нийтийн өмнө ил тодоор авч нийгэмд, хамт олонд нь жигшүүлэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлдэг байна.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Аливаа оюутан тодорхой чиг шугамыг баримталсан, сурч буй сургуулийнхаа дотоод журмыг сахиж, багш сурган хүмүүжүүлэгчдийгээ хүндлэн бусад оюутнууддаа үлгэр дууриал болохуйц төлөвшлийг өөртөө бий болгосон байх шаардлагатай гэж үздэг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .25in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">БНСУ-ын Засгийн газраас оюутнуудын мэргэжлийн ёс зүйн төлөвшилд анхааран сайт ажилллуулдаг бөгөөд уг сайтын зөвлөлд БНСУ-ын шилдэг оюутан 1, засгийн газраас 1 төлөөлөгч, бүх сургуулиудын удирдах зөвлөлийг төлөөлж 1 доктор ажилладаг. Оюутны ёс зүйн үүрэг хариуцлага, сурч буй мэргэжлийнх нь талаарх мэдээлүүд сайтад байрласан байдаг. Мөн оюутнуудын чөлөөт цагийг үр бутээлтэй өнгөрөөх зорилгоор ёс зүйн талаарх санал асуулгыг 7 хоног бүр явуулдаг. Аливаа асуудлын талаар мэргэжлийн зөвлөх докторуудтай чөлөөтэй санал бодлоо хуваалцах боломжийг олгодогоороо давуу талтай. Удирдах зөвлөлөөс оюутнуудад дараахь шаардлагыг тавьдаг.</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Хүний эрхийг хамгаалах үйлст нэгдэх</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ёс зүйн дутагдлыг олж илрүүлэх, түүнтэй тэмцэх</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Сайн дурын байгууллага, оюутны холбоотой хамтарч ажиллах</span></div><div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: -6.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l4 level1 lfo13; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-indent: -29.25pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">·<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Зохион байгуулсан бүх үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцох зэрэг болно.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мөн их дээд сургуулийн удирдлагуудад оюутны явуулж буй үйл ажиллагааг дэмжих,ёс зүйн хяналт шалгалт ямар түвшинд байгааг төлөөлөгчөөрөө дамжуулан уламжилдаг. Мөн дэргэдээ ёс зүйн хороо ажиллуулдаг. Харин бүх үйл ажиллагааг төлөөлөн удирдах зөвлөлийн удирдлага дор оюутнууд өөрсдөө явуулдаг. Мэргэжлийн ёс зүйг сайтар төлөвшүүлэхийн тулд зохиогддог ажлыг жагсаавал: Уран зохиол болон түүхээр дамжуулан хүмүүжлийн сайн төлөвийг харуулах, сурах бичгийн тусламжтайгаар хүмүүжлийн тухай эх зохиол бие даан уншуулах даалгавар өгөх, жижиг бүлэг болгон, асуудал шийдвэрлүүлэх даалгавар өгч, өөрсдөр нь шийдвэр гаргуулах, асуулт болон хариултаар хүмүүжлийн ярилцлага зохион байгуулах, ёс зүйн зөрчлөөс үүдэн гарсан хэргийн тухай материал бэлтгэн оюутан сургачдын хүртээл болгох, ёс зүйн сэдэвтэй жүжигчилсэн тоглолт бэлтгэх, аудио материал ашиглах, зохион бичлэг бичүүлэх зэрэг болно. Солонгосын оюутан залуусыг Европын орнуудын оюутнуудтай харьцуулбал ёс зүйн төлөвшил сайн гэж үздэг.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Дүгнэлт</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Дэлхийн өндөр хөгжилтэй улс орнуудын одоогийн байдалд мэргэжлийн ёс зүй, түүний кодекс боловсруулалт онцгой байр суурь эзэлдэг бөгөөд энэ нь ёс төдий бус хэрэгжих бус өнөө үе, хэтийн харилцааг зохицуулахаар боловсруулагдаж цаашдаа хөгжил хөдөлгөөнийг даган өөрчлөгдөн шинэчлэгдэн, амьдрах чадвартай байх хэрэгтэй юм. Ёс зүйтэй байсны давуу талууд нийгэмд их байдаг. Мэргэжлийн ёс зүйг мөрдсөнөөр ёс зүйн хэм хэмжээнээс хэтэрсэн үйлдэл багасахад нэмэр нөлөөтэй.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Мэргэжлийн ёс зүйн төлөвштл зөвхөн ярих хэлэх төдийд зохицуулагддаг асуудал биш бөгөөд цэцэрлэг, сургуулийн наснаас нь системтэй арга хэмжээ авснаар төлөвшиж эхэлдэг гэдгийг жишээ татан авсан орнуудын туршлагаас ил байна.</span></div><br />
<div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-15252276262094817052011-02-18T21:50:00.000-08:002011-06-11T01:27:28.237-08:00Их, дээд сургуульд суралцагчдын мэргэжлийн ёс зүйн боловролыг дээшлүүлэх нь<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><m:smallfrac m:val="off"> <m:dispdef> <m:lmargin m:val="0"> <m:rmargin m:val="0"> <m:defjc m:val="centerGroup"> <m:wrapindent m:val="1440"> <m:intlim m:val="subSup"> <m:narylim m:val="undOvr"> </m:narylim></m:intlim> </m:wrapindent> </m:defjc></m:rmargin></m:lmargin></m:dispdef></m:smallfrac><br />
<!--[if !mso]> <style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b>Хураангуй</b></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Манай орны эрдэмтэн судлаачдын 1990 оноос хойш хэвлэгдэн гарсан туурвисан бүтээлийг дүгнэн үзэхэд, мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүйн хэмжээ гэж ярьж буй боловч, зарим судлаач үүнийг ёс суртахуунтай шууд холбон үзэхэд, зарим судлаач мэргэжилтэн ажлын байрны тодорхойлолттой холбон тайлбарласан байна. Мөн судлаач бүр өөр өөрийнхөөрөө нэр томьёог оноон, үгийг утгыг тайлбарлаж буй тул нэгдсэн нэг нэр томьёо болгон оноож, түүнчлэн их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн ёс зүй төлөшүүлэх арга зам эрэлхийх нь зүйтэй байна.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Түлхүүр үгс</span></b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн хариуцлага, ёс суртахуун, мэргэжил сонголт, багш, эрх зүйн мэдлэг, сургалт</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Ёс зүй нь ёс суртахууны үүсэл, хөгжил, зүй тогтол, эрхэм чанарын тогтолцоо, түүний зарчим, хэм хэмжээ, ухагдахууны мөн чанар, хөгжлийн тухай ухаан бөгөөд хүмүүс бусадтай, хамт олонтойгоо, нийгэмтэйгээ хэрхэн зөв харилцахыг судалдаг. Мэдлэг ухааны төрөл зүйлийнхээ хувьд ёс зүй нь философид хамаарагдахын зэрэгцээгээр хүнийг хөгжүүлэн төлөвшүүлэх явцад шууд хамааралтайгаас гадна төлөвшүүлэх арга зам эрэлхийлдэгээрээ боловсрол судлалын шинжлэх ухааны судлагдахуун болдог. Ёс зүй нь ёс суртахууны тухай мэдлэгийг бий болгоод зогсохгүй, ёс суртахууны сайн үйл хэм хэмжээ, эрхэм дээд туйлын хүслэнг буй болгоход чиглэнэ.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Ёс зүйн үндсэн үүрэг нь нийгмийн ёс суртахууны хэм хэмжээг өргөтгөхийн зэрэгцээ нийгмийн хөгжлийн дагуу шинээр, илүү бодитой хэм хэмжээг үндэслэн боловсруулж, олон нийтэд санал болгон дэвшүүлэхэд оршдог.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Орчин үеийн соёл иргэншилт нийгэмд нийгмийн үйл ажиллагаа эрх зүйгээр зохицуулагдаж байдаг тул эрх зүй, ёс зүй юугаар ялгагдах вэ? хэмээх асуулт зайлшгүй гарна. Аливаа асуудал бүрийг эрх зүйн үүднээс, хуулийн хүрээнд шийдвэрлэх ёстой юу? Эрх зүй нь нийгмийн ухамсараар дэмжигдэж, ёс зүйн зарчмуудыг өөртөө агуулж байдаг онцлогтой байхад ёс зүй нь нийгмийн ухамсарын нэг хэлбэр болох ёс зүйн тухай, түүний мөн чанар, түүний нийгмийн амьдралд гүйцэтгэх үүргийн тухай ухаан юм. Харин ёс зүйн асуудлыг мэргэжлийн хүрээнд холбон ойлгох нь нийгмийн харилцааг боловсронгуй болгох хүчин зүйлсийн нэг юм. Нийгмийн байгуулал бүр өөрийн бүтэц үүрэгтэй. Бүтцээ хадгалахын тулд үүргээ биелүүлж, ямар нэг тодорхой үйл ажиллагаа явуулдаг. Нийгмийн үүргээ гүйцэтгэж буй албан хаагчдын үүргээ биелүүлэхдээ баримталж байгаа ёс зүйн хэм хэмжээ, дүрэм, зан үйлийн горимын цогцыг “мэргэжлийн ёс зүй” гэх бөгөөд өөрийн гэсэн үндсэн ойлголт ухагдахуунтай. Мэргэжлийн ёс зүй нь аливаа нийгэм оршин тогтнохын үндэс тул ажил мэргэжлийн үүргээ бүрэн ухамсарласан байх нь хүмүүст нийгэм ба бие хүн, бие хүн ба хамт олны хоорондох харилцааны олон нарийн ялгаа заагийг харгалзан үзэх боломж олгож үүрэгт ажилдаа өндөр хариуцлагатай хандах эрмэлзэл төрүүлдэг байна.<b><i> </i></b></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мөн 1990 оноос хойш хэвлэгдэн гарсан манай орны эрдэмтэн судлаачдын туурвисан бүтээлийг дүгнэн үзэхэд, мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүйн хэмжээ гэж ярьж буй боловч, зарим судлаач үүнийг ёс суртахуунтай шууд холбон үзэхэд, зарим судлаач мэргэжилтэн ажлын байрны тодорхойлолтоо хэрхэн хэрэгжүүлж буйтай холбон тайлбарласан байна. Мөн судлаач бүр өөр өөрийнхөөрөө нэр томьёог оноон, үгийг утгыг тайлбарлаж буй тул нэгдсэн нэг нэр томьёо болгон оноовол зохистой байна. </span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Доктор М.Золзаяа тодорхойлохдоо мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс суртахуун гэсэн ойлголтууд ялгаатай. Мэргэжлийн ёс зүй гэдэг нь мэргэжлийн онцлогоор нь нөхцөлдсөн ёс суртахууны хэм хэмжээ зарчмууд ба биеэ авч явах байдлыг илэрхийлж байна. Мэргэжлийн ёс суртахуун гэвэл ёс суртахууны зарчим хэм хэмжээг ухамсарлах үйлдэл, үнэлэмж юм <a href="" name="_ftnref1"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn1" title="">[1]</a> гэсэн бөгөөд цаашлан мэргэжлийн ёс зүйн дүрмийг гадаадын ихэнх оронд мэргэжилтний зан үйлийн дүрэм, мэргэжлийн хариуцлага гэж нэрлэдэг талаар бичсэнээр мэргэжлийн ёс зүйн холбогдолтой нэр томьёоны, ойлголтын талаарх асуудлыг хөндсөн байна. Манай оронд хэрэгжиж буй мэргэжлийн ёс зүйн холбогдолтой дүрэмүүдэд хуулийн хэллэг, ойлголтуудыг ихээр тусгасан явдлыг “Шүүгчийн ёс зүйн дүрэм” дээр тулгуурлан гаргаж ирсэн нь ихээхэн ололттой.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Доктор Т.Сэнгэдорж “Хуульчийн ёс зүй”<a href="" name="_ftnref2"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn2" title="">[2]</a> өгүүлэлдээ мэргэжлийн ёс зүй, мэргэшлийн ёс зүй хэмээх ялгаатай нэр томьёо ашигласан бөгөөд үүнийг хуульчийн мэргэжлийн ёс зүй нь ерөнхий ойлголт болдог бол мэргэшлийн ёс зүй нь түүнээс урган гардаг тусгай ойлголт юм хэмээсэн байна. Үүнийг ерөнхий мэргэжлийн ёс зүйг сахин биелүүлэх нь төдийлөн хангалттай бус, харин нарийн мэргэшлийн ёс зүйг мөрдөх нь ажлын шаардлагаар зайлшгүй нөхцөлддөг тул мэргэжлийн болон мэргэшлийн ёс зүйн аль алиныг нэг адил биелүүлэх шаардлагатай. Эс тэгвэл ажлын ямар нэг алдаа дутагдал гаргахад хүргэж болзошгүй хэмээн тайлбарласан байна. Бидний үзэж байгаагаар мэргэжлийн ёс зүй нь тухайлсан мэргэжил бүр мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх арга зам нь төстэй тул мэргэшлийн ёс зүй хэмээн тусгайлан нэр томьёо оруулах шаардлагагүй гэж үзсэн.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Доктор Д.Тунгалаг мэргэжлийн зан суртахуун нь хүн ёсны ерөнхий зарчмуудыг тухайн мэргэжлийн үйл ажиллагааны нөхцөлд тохируулан тодосгож хэрэглэн гэсэн үг хэмээн томьёолж болох ба мэргэжлийн ёс суртахууны тодорхой илрэлүүдийг судалдаг салбар ухаан нь мэргэжлийн ёс зүй юм<a href="" name="_ftnref3"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn3" title="">[3]</a> гэж тодорхойлсон байна. Түүнчлэн мэргэжлийн ёс зүйд боловсрох нь нийгмийн ухамсар бүрэлдэн тогтох нэг үндэс болно гээд<b><i> </i></b>авлигал, хээл хахууль, албан тушаалын болон нэр төрийн төлөөх тэмцэл нь орчин үед нилээд түгээмэл болж байгаа бөгөөд энэ нь мэргэжлийн ёс зүйн анхаарал татсан асуудал болж байна. Иймээс мэргэжлийн ёс зүйд <i>диспозици,</i> <i>гипотез, санкцийг</i> харгалзах нь чухал <a href="" name="_ftnref4"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn4" title="">[4]</a> хэмээсэн.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Монгол Улсын Боловсролын хуулинд “Багшийн ёс зүй”,”Багшийн ёс зүйн хэм хэмжээ” хэмээн томъёолж, мэргэжил бүрийн ёс зүйн хэм хэмжээг “Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн дүрэм” гэх мэтээр батлан гаргасан буй тул энэхүү томьёоллыг баримтлах нь зүйтэй гэж бид үзсэн. Судалгааны явцад уншиж танилцсан гадаадын бүтээлүүдэд мөн дээрхийн адил томьёолон гаргасан байна. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн талаарх судалгааны хувьд 1915 онд америкийн эрдэмтэн Жэсс Бондын дэвшүүлсэн<a href="" name="_ftnref5"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftn5" title="">[5]</a> онолыг олон судлаачид баримталдаг. Мөн тэрээр албан ёсоор мэргэжлийн ёс зүйн хичээл оруулалгүй, албан бус сургалтын хүрээнд мэргэжлийн ёс зүйг төлөвшүүлэх боломжийг тодорхойлсон байна. Оюутнуудаас дараах асуултуудаар судалгаа авч түүнд дүн шинжилгээ хийсний үр дүнд албан бус сургалт зохион явуулах аргачлал боловсруулсан. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Хөдөө аж ахуйн салбарт ажиллагсдын мэргэжлийн ёс зүйн тулгуур үзэл санаа нь Германы эрдэмтэн Андреас Бисийн дэвшүүлсэн малын эмчийн мэргэжлийн ёс зүй, хэм хэмжээний тухай үзэл баримтлал юм. Тэрээр малын эмч мэргэжлийн ёс зүйн зах зээлийн нөхцөл байдалд хэрхэн зохицуулагддаг талаар болон малын эмч, малын эзэн, мал амьтны хоорондын харилцаа болон тэдгээрийн харилцан хамааралын талаар гаргаж ирсэн. Малын эмч нь мал амьтан, малын эзэнд шууд хамааралгүй ч, харилцан хамааралтай бөгөөд малын эмч, малын эзэн хоёрын хооронд ажлын гэрээ үйлчилж байдаг. Малын эмчийн малын эзнээс ялгагдах чанар нь анагаах чадвар, эмчийн нэр хүнд, байгалийн шинжлэх ухааны мэдлэг, хуримтлуулсан ажлын туршлага, өвчний тархалтын талаарх зэрэг өргөн мэдлэг болно. Малын эмч, малын эзэн хоёрын хоорондын холбоо нь мал эмчлүүлэх асуудал бөгөөд эзний зүгээс эмчилгээний төлбөр асууж лавлах эрхтэй. Нөгөө талаар эзэмшигчийн санал дээр тулгуурлан эмчлэх шийдвэрийг малын эмч тогтооно. Харин эмчилгээний явцад малын эмч малын эзний шийдвэрийг дагаж мөрдөх шаардлагагүй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн талаарх өөр нэгэн үзэл баримтлалыг Герман эрдэмтэн Питр Штрахэндорф дэвшүүлсэн. Тэрээр нарийн мэргэжих тусам, мэргэжлийн ёс зүйн асуудал улам нарийсдаг бөгөөд мэргэжлийн ертөнцөд өөрсдийгөө удирдан залах ёс зүйн хэм хэмжээг тогтоох оролдлого улам нэмэгддэг хэмээсэн. Тэрээр өөрийн үзэл баримтлалаа Кантын сургаалд тулгуурлан гаргаж ирсэн. 200 зорчигчтой онгоц техникийн гэмтлийн улмаас 50000 хүнтэй барилга чиглэн мөргөх аюултай нисэж байхад та аль талыг нь бай болгон унагах вэ гэдэг зайлшгүй сонголтын магадлалыг дэвшүүлсэн бөгөөд энэ нь үүгээрээ мэргэжлийн бодлого бодолт нь мэргэжилтний зөв шийдвэр гаргахад туслах хүчин зүйл болно гэж үзсэн. Түүнчлэн мэргэжлийн ёс зүй, мэргэжлийн ёс суртахуун гэсэн хоёр үндсэн ойлголт гаргаж ирсэн. Мэргэжлийн ёс зүй нь мэргэжлийн хүрээнд хийгддэг бүхий л талын үйл ажиллагааг судалдаг бол мэргэжлийн ёс суртахуун нь мэргэшлийн хүрээнд хийгддэг үйлдэл гэж ялган тодорхойлсон. Эрх зүй мэргэжлийн ёс зүйгээс юугаар ялгарах вэ? Эрх зүй нь гадаад эрх мэдэл бол мэргэжлийн ёс зүй нь дотоод эрх мэдэл хэмээсэн. Ихэнх хууль ёс суртахууныг үндэслэлээ болгодог боловч зарим ёс зүйгүй хууль батлагдан гардаг. Ийм тохиолдолд сөрөн зогсох үйлдэл гаргах хэрэгтэй. Харин мэргэжлийн ёс зүй нь хууль дүрмээр зохицуулагддаггүй бөгөөд хуулиас өргөн хүрээтэй асуудлыг хамардаг. Амьдралын бүхий л хүрээнд эрх зүй үйлчилдэггүй бөгөөд харин ёс зүйн дүн шинжилгээгээр шийдэгддэг гэж үзсэн байна. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Дэлхийн өндөр хөгжилтэй улс орнуудын одоогийн байдалд мэргэжлийн ёс зүй, түүний кодекс боловсруулалт онцгой байр суурь эзэлдэг ба энэ нь ёс төдий бус хэрэгжих бус өнөө үе, хэтийн харилцааг зохицуулахаар боловсруулагдаж цаашдаа хөгжил хөдөлгөөнийг даган өөрчлөгдөн шинэчлэгдэн, амьдрах чадвартай байх хэрэгтэй юм. Мөн албан хаагчдаас ард иргэд, олон нийттэй харьцах, тэдэнд үйлчилгээ үзүүлэх соёл, дадал хэвшлийг бага наснаас нь эхлэн төлөвшүүлэх үйл ажиллагааг эхлүүлэн амьдрал ахуйд нь хэвшил болон тогтоодог. </span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Өндөр хөгжилтэй орнуудад цэцэрлэгийн наснаас нь “Ёс зүйн үндэс” хичээлийг нарийн тогтсон стандартын дагуу, тодорхой шатлалтайгаар бүрэн дунд боловсрол эзэмшиж дуустал заадаг бөгөөд их, дээд сургуульд суралцагчдад/ нийгмийн ухааны салбараас бусад/ тусгайлан ёс зүйн үндэс хичээл заадаггүй. Их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн онцлог, мэргэжилтний гаргаж болзошгүй алдаа, мэргэжилтэй холбоотой хууль, дүрэм журам, хэм хэмжээ, мэргэжлийн үүрэг, хариуцлагын талаар бага цагаар танхимын нөхцөлд зааж сургадаг. Ингэснээр мэргэжилтэн бүр ажил амьдралдаа мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээг нарийн даган мөрдөх бололцоо, нөхцөл бүрддэг байна. Ёс зүйн зөв хүмүүжилтэй хүнд мэргэжлийн ёс зүй амар хялбар төлөвшинө гэсэн зарчмийг өндөр хөгжилтэй орнуудын боловсролын яам нь баримталдаг байна. Энэ бүхнээс дүгнэхэд өнөөгийн оюутан залуусын мэргэжлийн ёс зүй төлөвшилд дараахь хүчин зүйлс нөлөөлж байна гэж үзсэн. Үүнд:</span></div><div style="margin-left: -6.75pt; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -29.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн талаарх нэгдсэн нэгдмэл ойлголтонд хүрээгүйн улмаас их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн ёс зүйн боловсрол олгох ажил учир дутагдалтай байна.</span></div><div style="margin-left: -6.75pt; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -29.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн ойлголт нэгдмэл бус учир мэргэжлийн хэм хэмжээг тогтооход бэрхшээл учирч байна.</span></div><div style="margin-left: -6.75pt; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -29.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">ХААИС-ийн хэмжээнд мөрдөж буй хууль, дүрэм, журманд мэргэлийн ёс зүйн холбогдолтой ойлголт, ухагдахуун тусгагдаагүй байна.</span></div><div style="margin-left: -6.75pt; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -29.25pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">ХААИС-ийн бүрэлдэхүүн 7 сургуулийн 2-д ”Бизнесийн ёс зүй” хичээлийн дэд сэдэв хэлбэрээр судалж, бусад 5 сургуульд заахгүй байна. Түүнчлэн “ёс зүйн үндэс” хичээл болон нийгмийн ухааны хичээл нь сонгон суралцах хэлбэрээр заагдах болсноос оюутнуудын уг хичээлийг сонгох сонголт буурсан байна. Дараах ажлыг зохиовол зүйтэй байна. Эцэг эх, сурган хүмүүжүүлэгчид хүүхдийн авьяас, сонирхлыг зөв ажиглан, чиглүүлэх бололцоотой бүх арга хэмжээг авч, сургууль төгсөх үед сонгож буй мэргэжлийнх нь талаар тодорхой ойлголттой болгосноор залуучууд эзэмшихийг хүсэж буй мэргэжлийнхээ талаар тодорхой ойлголттой байж, өөрийн хүсэл сонирхол эрмэлзэл нь тухайн мэргэжлийн шаардлага зорилгод нийцэж буй эсэхийг сайтар бодолцох бололцоотой болно. Мэргэжлийн буруу сонголтоос гарах сөрөг үр дагавараас урьдчилан сэргийлэх үүднээс тухайн мэргэжлийн онцлогийг, ямар үүрэг хүлээсэн мэргэжилтэн болох ёстойг сайтар ойлгуулах хэрэгтэй. Мэргэжил сонголт нь хүний амьдралын хамгийн чухал алхам болохоор түүнд ухамсартай, сэдэл тэмүүлэлтэй хандах нь зүйтэй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүй төлөвшихөд мэргэжлийн хичээлийн нөлөө чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ талаар сүүлийн үед их анхаарал тавьж байна. Нийгмийн амьдралд тухайн мэргэжлийн эзлэх байр суурь, нийгмийн өмнө хүлээх үүрэг, хариуцлагын талаарх төсөөлөл, ойлголтуудыг мэргэжлийн хичээл бүрэлдүүлэн өгдөг билээ. Тийм учраас их, дээд сургуулийн 1-р дамжаанаас эхлэн оюутнуудад мэргэжлийн ёс зүйн үндсэн зарчмуудыг эзэмшүүлэн мөрдүүлж сургах хэрэгтэй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутан залууст ирээдүйн мэргэжлийнх нь анхны төсөөлөлийн мэргэжлийн багш буй болгодог. Багшийн гадаад төрх, оюутантай харьцаж байгаа байдал, соёл, эрдэм шинжилгээний ажлын амжилт, сонирхол зэрэг нь оюутанд гүн сэтгэгдэл төрүүлдэг. Өнөөгийн нөхцөлд оюутан залууст мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх асуудлыг багш нараас нь эхлэн бэлтгэх хэрэгтэй. Багш нарыг ирээдүйн мэргэжилтэн бэлтгэж байгаа ёс суртахууны хариуцлагыг нь тэдэнд эрхэм болгон тавиулж үүнтэй нь хариуцлага тооцох системийг бий болгох хэрэгтэй. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Тухайн мэргэжлийг зааж буй багш тэргүүлэх профессор -1, оюутны эзэмшиж буй мэргэжлийн зааж буй мэргэжлээрээ ахиж яваа заах арга сайтай багш -1, нийгмийн ухааны тэнхмийн багш -1, сургуулийн захиргааны сургалтын албанаас нэг хүн оролцуулсан “Мэргэжлийн ёс зүй” хичээл заах багш нарын баг байгуулан багийн системээр ажиллуулах загварчлал гаргаж байна. Хичээлийн сэдвийг сургуулийн заах аргын зөвлөлөөс батлан гаргах бөгөөд нэг семестрт 12 сэдэв байхаар төлөвлөнө. Оюутан болсон эхний жил ёс зүйн хичээл 2 кредитээр нэг семестр орж, 2-3 курст мэргэжлийн ёс зүйн хичээлийг 2 кредитээр нэг нэг семестр орохоор төлөвлөнө. Их, дээд сургуулийн нэгдүгээр дамжаа нь ерөнхий эрдмийн хичээл, суурь хичээл голлон үздэг бөгөөд хоёрдугаар дамжааны хичээлийн 80% нь мэргэжлийн хичээл болж ирдэг тул, энэ үеэс нь оюутан бүрийг мэргэжлийн ажиглах дадлага албан ёсоор хийлгэх нь үр дүн, ач холбогдолтой. Мөн хоёрдугаар дамжаанаас оюутнуудыг багаар ажиллах чадвартай болгохын тулд, нэг хүний амжилт, хамт олны амжилт ямар үнэ цэнэтэйг ойлгуулах зорилгоор 4-5 оюутны бүрэлдэхүүнтэй илтгэл бичих баг бүрдүүлэн, тэнхмийн, сургуулийн, төв сургуулийн, хотын, улсын гэсэн шат дараалалтай эрдэм шинжилгээний хуралд оролцуулна. 3-4-р дамжаанд мэргэжлийн түвшинд эрдэм шинжилгээний ажил удирдагч багшийн удирдлагаар хийвэл оюутан залуус мэргэжилдээ дур сонирхолтой, үнэнч ажиллах, сайн мэргэжилтэн болох суурь сайн тавигдана. </span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Нийт оюутан сурагчдын эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх нь мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэх чухал алхамуудын нэг болно. Эрх зүй ба мэргэжлийн ёс зүйн олон асуудал хоорондоо холбоотой боловч ялгаатай талууд буй бөгөөд үүнийг нь хуулиар шийдвэрлэнэ, үүнийг нь ёс зүйн дүрэм журмаар шийдвэрлэнэ гэдгийг ойлгуулах сургалт, семинар зохион байгуулах хэрэгтэй.</span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутны холбоо нь мэргэжлийн ёс зүй төлөвшүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх ёстой гол байгууллагын нэг тул хамтарсан арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулах. Оюутанд зориулсан мэргэжлийн ёс зүйг төлөвшүүлэх сайтыг оюутаны холбоотой хамтран зохион байгуулна. Сайтын бүтцэнд:</span></div><div style="margin-left: 6.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -24.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүй гэж юу вэ? гэсэн тодорхойлолт бүхий нүүр хуудаснаас сайт эхэлнэ.</span></div><div style="margin-left: 6.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -24.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн ёс зүйн хэлэлцүүлэг: Асуудал дэвшүүлсэн нөхцөл байдал бүхий жишээ аван сайтанд блог болгон тавина. Сайтаар зочилсон оюутан бүр уг блогд өөрийн үзэл бодлоо бичсэн байх бөгөөд тэдний саналыг эрдэмтдийн саналтай харьцуулсан үнэлгээг 7 хоног бүр гаргаж тавина.</span></div><div style="margin-left: 6.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -24.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">14 хоногт нэг удаа дэлхийн хэмжээний шинжлэх ухаан техникийн ололтын талаарх дэлгэрэнгүй материалыг мэргэжлийн холбогдох сайтуудаас татан авч орчуулан тавина.</span></div><div style="margin-left: 6.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -24.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Оюутан өөрөө өөртөө үнэлгээ өгөх ёс зүй, мэргэжлийн ёс зүйн тест сар бүр нэмэгдэн шинэчлэгдэн тавигдаж байх</span></div><div style="margin-left: 6.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -24.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн түвшинд гарамгай амжилт гаргасан хүний амьдралыг үлгэр жишээ болгон тавьж байх</span></div><div style="margin-left: 6.0pt; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -24.0pt; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Мэргэжлийн бодлого 14 хоногт нэг удаа тавигдана. Бичиглэл, дүрслэлийн хувьд хөгжилтэй хэлбэрийг сонгоно. Хэрэв бодлого бодогч алдаа хийсэн тохиолдолд түүнийг ямар сүйрэл, сэтгэл санааны тавгүйтэл, дарамт учирч болохыг тоглоомын аргаар гаргаж ирнэ.</span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Шинжлэх ухаан технологийн асар хүчтэй, үсрэлтийн энэ үед цахим сургалтын хэлбэр ажиллуулах нь ихээхэн ач холбогдолтой зүйл тул оюутан залуусын WEB хуудсыг Сургалтын албаны шууд удирдлага доор ажиллуулбал зохих үр дүнгээ өгнө. </span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Дүгнэлт</span></b><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"></span></div><div style="text-align: justify; text-indent: .5in; text-justify: inter-ideograph;"><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Их, дээд сургуульд суралцагчдад мэргэжлийн ёс зүйг төлөвшүүлэх арга зам нь албан ба албан бус сургалт бөгөөд албан сургалтын хүрээнд “Мэргэжлийн ёс зүйн үндэс” хичээлийг бүх мэргэжлийн ангийн оюутнуудад заах, суралцагчдын бие даалтыг дээшлүүлэх сургалтын аргуудыг эрчимтэй хэрэглэх, албан бус сургалтын хүрээнд зайн сургалт, онлайн сургалтыг өргөн хүрээтэйгээр сургалтанд нэвтрүүлэх нь зүйтэй гэж үзсэн. Мэргэжлийн ёс зүйг их, дээд сургуульд суралцагчдад эрдэм шинжилгээний ажлаар дамжуулан төлвшүүлэх нь хамгийн үр дүнтэй арга болно. Эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэх явцад суралцагчид аливаа асуудалд хариуцлагатай хандан, шийдвэр гаргах чадвартай болдог нь бидний судалгаандаа туршлага болгон авч үзсэн орнуудын болон манай эрдэмтэн судлаачдын судалгаагаар нотлогдсон. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"> <hr align="left" size="1" width="33%" /> </span></div><a href="" name="_ftn1"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref1" title="">[1]</a> <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">М.Золзаяа, М.Сайнзаяа. Шүүгчийн ёс зүйн зөрчил, сахилгын шийтгэлийн тухайд. Философи эрхийн судлал. УБ.,2008 218 дахь тал</span><br />
<a href="" name="_ftn2"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref2" title=""><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[2]</span></a><span style="mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">Т.Сэнгэдорж. Хуульчийн ёс зүй. Мэргэжлийн ба хэрэглээний ёс зүй. УБ.,2007 83 дах тал</span></span><br />
<a href="" name="_ftn3"></a><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref3" title="">[3]</a> Мэргэжлийн ба хэрэглээний ёс зүй /эмх/ УБ.,2007 8 дах тал</span><br />
<a href="" name="_ftn4"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref4" title=""><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">[4]</span></a><span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;"> Мөн тэнд 8 дах тал</span><br />
<a href="" name="_ftn5"></a><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=520139142546079814#_ftnref5" title="">[5]</a> <span lang="MN" style="mso-ansi-language: MN;">Jesse H.Bond. The teaching of professional ethics in the schools of Law, Medicine, Journalism and Сommerce in the United States. 1915</span><br />
<br />
<br />
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-520139142546079814.post-31630184064490979482011-02-18T21:47:00.000-08:002011-06-11T01:29:41.752-08:00Teachers' Code of Ethics<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <table align="right" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="margin-left: 6.75pt; margin-right: 6.75pt; mso-cellspacing: 0in; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; mso-table-anchor-horizontal: margin; mso-table-anchor-vertical: paragraph; mso-table-left: right; mso-table-lspace: 9.0pt; mso-table-overlap: never; mso-table-rspace: 9.0pt; mso-table-top: -540.05pt; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 95.0%;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.</span></b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The Teachers responsibilities to the Pupils in his care:</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 2;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.1</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall give foremost consideration to the pupil's well being.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 3;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 4;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.2</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall direct his whole professional effort to assist the pupil to develop his whole personality including his ability to work.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 5;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 6;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.3</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall foster in his pupils honesty, integrity, and consideration for others and shall do nothing, by precept or example, to discredit these qualities.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 7;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 8;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.4</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall act, and shall be seen to act, with justice.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 9;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 10;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.5</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall exercise authority in accordance with the law of the land and with evolving concepts of the pupil's needs and rights.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 11;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 12;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.6</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize that each child is an individual and that children can differ in what is required for the promotion of their education.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 13;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 14;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.7</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize an obligation to assist all pupils under his charge to develop their talents suitably and to the fullest extent feasible.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 15;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 16;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.8</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize that he should work with parents to promote the welfare of pupils, particularly by consulting and involving parents, whenever this is desirable.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 17;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 18;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.9</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall make reasonable effort to protect the pupil from conditions harmful to learning or to health and safety.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 19;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 20;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.10</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall not intentionally expose the pupil to embarrassment or disparagement.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 21;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 22;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.11</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall not use professional relationships with pupils for private advantage.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 23;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 24;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.12</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall not disclose information about pupils obtained in the course of professional service unless such disclosure serves a compelling professional purpose or is required by law.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 25;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 26;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 27;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The Teacher's Responsibilities to his Colleagues and the Teaching Profession</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 28;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 29;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.1</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall respect the professional standing and Opinions of his colleagues and shall maintain in his relations with them the highest standards of professional courtesy.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 30;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 31;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.2</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall be prepared to help in all possible ways junior colleagues and those in training.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 32;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 33;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.3</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall accept the authority of senior professional colleagues while retaining the right to express professional opinion.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 34;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 35;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.4</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize his obligation to advance the causes of education and hence the causes of the teaching profession.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 36;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 37;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.5</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize his obligation to improve his effectiveness as a teacher in every possible way.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 38;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 39;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.6 The teacher shall recognize his responsibility for his own actions and judgments and he shall be prepared to stand by their consequences.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 40;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 41;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.7</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize his duty to manifest responsibility, individual initiative, and integrity in his teaching and other professional actions within guidelines laid down for the profession.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 42;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 43;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.8</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall not knowingly make a false statement concerning the qualifications and competence of a candidate applying for a position.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 44;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 45;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.9</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall not accept gratuity, gift, or favour that might impair or appear to influence professional decisions or actions.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 46;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 47;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2. 10</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall not attempt to influence the Minister, the Department of Education, or an educational board on matters affecting teachers unless so expressly requested by the Minister, Department, or educational board in his official capacity.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 48;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 49;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.11</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">It shall not be correct for any senior professional colleague or any teacher to censure other teachers or to criticize their work in the hearing of pupils and/or the general public.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 50;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 51;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.12</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">It shall not be correct for any teacher by public statement to bring the profession, his school, or the department in which he works into disrepute.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 52;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 53;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2. 13</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall appreciate that, while as a professional person he must accept responsibility for his actions, his duty shall be to carry out reasonable instructions from senior professional colleagues. The teacher shall have the right to protest against instructions.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 54;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 55;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> 2.14</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> Senior professional colleagues shall give a teacher all support and help that is in their power to make the teacher's work effective, consult and inform him on matters affecting his work and treat him with justice and dignity, not least when it becomes necessary in the interest of pupils and other colleagues to attain greater efficiency and more ethical professional behaviour.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 56;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 57;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 58;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">3.</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><b><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The Teachers Responsibilities to the Parents of his Pupils and to the Community.</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 59;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 60;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">3.1</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall recognize the right of a parent to consult him, through proper channels, on the welfare or progress of a pupil. The teacher shall recognize the right of a parent to be consulted about any matter which concerns the future development of his child.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 61;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 62;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">3.2</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall do nothing to undermine lawful parental authority, but shall be prepared to give advice which, in his professional view, is in the best interest of the pupil.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 63;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 64;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">3.3</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall make every effort to encourage parents to interest themselves actively in the education and welfare of their children.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 65;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"><br />
</td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"><br />
</td> </tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 66; mso-yfti-lastrow: yes;"> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 9.0%;" valign="top" width="9%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">3.4</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> <td style="padding: 0in 0in 0in 0in; width: 91.0%;" width="91%"> <div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-element-anchor-horizontal: margin; mso-element-anchor-vertical: paragraph; mso-element-frame-hspace: 9.0pt; mso-element-left: right; mso-element-top: -540.05pt; mso-element-wrap: around; mso-element: frame; mso-height-rule: exactly; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span style="font-family: ""Times New Roman"","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">The teacher shall act within the community in a manner which enhances the prestige of the profession.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div></td> </tr>
</tbody></table></div>Ч.Баярчимэгhttp://www.blogger.com/profile/09612189749015866240noreply@blogger.com0